'BORSADA OYUN OYNAMAYIN, YATIRIM YAPIN'

“Borsada oyun oynamayın, yatırım yapın” Kasım 2007’de İMKB Başkanlığı görevine atanan Hüseyin Erkan, bugüne kadar birçok projeye imza attı. Önümüzdeki süreçte bu projelerin devamı da gelecek. Öncelikle başta Yunanistan olmak üzere Rusya, Mısır, Dubai borsalarıyla ortak endeksler ve bu endekslere dayalı fonlar kurulacak. Hisse kontratların İMKB’de işlem görmesi konusunda da iddialı olan Erkan, yatırımcılara ise “Borsa’da oyun oynamayın, yatırım yapın” tavsiyesinde bulunuyor. Talip Yılmaz/Ekonomist Göreve geldiği Kasım 2007’den bu yana hızlı bir çalışma temposu içine giren İMKB Başkanı Hüseyin Erkan, halka açılmaları teşvikten, yeni endekslere ve endekslere dayalı yatırım fonlarına kadar birçok projeye imza attı. Önümüzdeki süreçte de İMKB pazarlarının yeniden yapılandırılmasından, yeni yerli ve uluslararası yatırım enstrümanlarına kadar birçok proje var. Tabii, piyasalar açısından önemli bir beklenti olan hisse kontratlar konusunda da Erkan, “Bu kontratların İMKB’de işlem görmesinden yanayız. Tüm hazırlıklarımız tamam. SPK’nın kararını bekliyoruz” diyor. Başkan’ın yatırımcılara da tavsiyesi var: “Oyun olarak bakmayın, paranızın belli bölümüyle yatırım yapın” diyor. Hüseyin Ertan’ın projeleri ve yatırımcılara tavsiyeleri şöyle: Ekonomist: Hisse kontratlar konusunda VOB’la bir yarışınız söz konusu. Hanginiz ipi göğüsleyecek? Hüseyin Erkan: Konu, artık SPK’nın önünde. Bizim düşüncemiz, kontratların İMKB çatısı altında olması. Kontrat ve hisse bazında etkileşimler muhakkak olacak. Fiyatlar, İMKB’de oluşurken, buradan bağımsız olarak vadeli işleminin başka bir piyasada olmasının doğru olmadığını savunuyoruz. Çünkü bu kontratların ve spot piyasanın gözetimi, yönetimi ve yönetimsel kararları birlikte alınmalı diye düşünüyoruz. Borsa pazarlarının yeniden yapılandırılmasını planlıyorsunuz. Bu konuyu açabilir misiniz? Erkan: İMKB’de Ulusal Pazar, İkinci Ulusal Pazar ve Gözaltı Pazarı var. Bu pazarların isimlerini ve işlem görme şekillerini değiştireceğiz. İMKB-100’e dahil hisseler, eskisi gibi devam edecek. Likiditede sorun yaşayan diğer şirketler için piyasa yapıcılığı sistemini getireceğiz. Bir şirket yeterince piyasa yapıcısı bulamazsa, seans başı ve seans sonu olmak üzere günde dört defa müzayede ile fiyat belirleme sistemi olacak. Sürekli müzayede olmayacak. Yunanistan borsasıyla ortak bir yatırım fonu kurulacaktı. Bu çalışma ne oldu? Bu tarz başka çalışmanız var mı? Erkan: Endeks konusuna ağırlık veriyoruz. Türkiye içinde endekslerin lisanslanmasının yanında, bölgesel olarak da çalışmalarımız var. Gösterge niteliğinde Avrasya Borsaları Federasyonu içinde oluşturduğumuz üç endeks var. Yunanistan borsasından 15, İMKB’den 15 şirketin olacağı bir endeksimiz var. Bu endeks için borsa yatırım fon kurulup yatırım yapılabilir hale gelecek. Eylül ayında duyurusunu yapmak istiyoruz. Aynı şekilde Rusya, Mısır, Dubai ve Suudi Arabistan’la da bu tarz çalışmalarımız olacak. İslam Konferansı Teşkilatı’nın verdiği görevle birlikte liderliğini İMKB’nin yaptığı bir çalışma var. Bu örgüte üye ülkelerin şirketlerinden oluşan bir İslami endeks oluşturup, borsa yatırım fonu kuracağız. Piyasada yatırımcı sayısı, küskün yatırımcının da etkisiyle 1.5 milyonlardan 1 milyonlara geriledi. Bu yatırımcılar için ne yapılabilir? Erkan: Faaliyetleri nedeniyle iflas eden şirketlerle ilgili yapacak bir şey yok. Çünkü, yatırımcı, kara da zarara da ortak. Bankacılık kanunundan kaynaklı, TMSF’nin el koyduğu bankalar ve bunların ortakları ve iştirakleriyle ilgili sıkıntılar var. Bununla ilgili yatırımcıların sıkıntılarına bir çözüm gelmedi. Bununla ilgili konuları biz gündeme getirdik. Bu tarz sıkıntıların giderilmesi için kanun değişikliği lazım. SPK, TMSF ve BDDK’nın ortak bir çözüm bulması gerekiyor. İmtiyaza dayalı şirketlerde Aktaş örneğinde olduğu gibi sıkıntılar yaşandı. Ancak burada her an imtiyazın kaldırılması tehlikesi var. Şirket yükümlülüklerini yerine getirmiyorsa, düzenleyici otorite, bu imtiyazı kaydırabilir. Çukurova ve Kepez, Aktaş’tan daha farklı konumda. Ancak yatırımcı sayısının azlığını sadece küskünlükle açıklamak yeterli değil. Ürün çeşitliliğinin de yeterli olmadığı görülüyor. Biz de bu konuda çalışmalar yapıyoruz. Piyasa beklentiniz nedir? Yıl sonuna kadar İMKB’nin nasıl bir performans sergilemesini bekliyorsunuz? Erkan: Lehman Brothers’in bakmasıyla başlayan global kriz sonucunda global piyasalar başta finans şirketleri olmak üzere ciddi kan kaybına uğradı. İMKB’de bu duruma ayak uydurdu. Mart ayına gelindiğinde ise 2001 krizi sonrası yeniden yapılanma sayesinde finans sektörünün güçlü 2008 yıl sonu bilançoları açıkladığı görüldü. 2009 ilk çeyrek bilançolarda da bu durum devam etti. İkinci çeyrek bilançolarda da güçlü beklenti söz konusu. Yabancılar da bu durumu gördü ve İMKB mart ayından itibaren dünya piyasalarına göre daha hızlı toparlandı. Ancak global krizin sonuna geldiğimizi, toparlanma eğilimine girdiğimizi düşünmüyorum. Bu biraz daha zaman alacak gibi. En azından yıl sonuna kadar endeks iyi haberlerle yukarı, kötü haberlerle aşağı dalgalı bir seyir izleyecektir. Yatırımcılara tavsiyeniz nedir? Erkan: Borsada yabancı yatırımcıların payı yüzde 65 seviyelerinde. Yerli payı ise yüzde 35 seviyelerinde. Ancak günlük işlem sayısı açısından yerlilerin payı yüzde 80. Hisse senetlerinin elde tutulma süresi, yabancı yatırımcılarda ortalama 250 gün, yerli yatırımcıda ise 30 gün. Yani yerli yatırımcılar kısa vadeli karlara göre hareket ediyor. Yatırımcıların borsanın bir oyun sahası olmadığını bilmesi gerekiyor. Yani oyun oynamasınlar, uzmanlara danışarak orta uzun vadeli yatırım yapsınlar. Kısa vadeli endeks hareketlerine göre tabii ki işlemler yapılacak. Ancak bu işleri profesyoneller yapıyor. Bireysel amatör yatırımcıların yapacağı iş değil. HÜSEYİN ERKAN’IN 20 AYLIK KARNESİ 2 Kasım 2007’de atama kararı çıkan Hüseyin Erkan, kendi döneminde yapılan işleri şöyle sıralıyor: Halka arzın teşviki: Türkiye’nin halka açık şirketlerinin piyasa değerinin GSMH’ye oranı, gelişmiş ülkelere göre çok düşük. Bu nedenle halka arz için teşvik çalışmalarına başladık. Önce SPK, İMKB, TOBB ve TSPAKB arasında bir protokol yapıldı. Bu kapsamda şirketlere halka arzın faydaları anlatıldı. Sadece İstanbul’da değil, İstanbul dışında da şirketler halka arz için teşvik edildi. Ancak bu çalışmalar krize denk geldiği için istenen sonuçlar henüz alınamadı. Seans saatinin uzatılması: Öncelikle seans saatlerinin uzatılması yönünde çalışma yapıldı. Şimdi birinci ve ikinci seansın birleştirilmesi veya 24 saat seans gibi öneriler geliyor. 24 saat seans, teknik açıdan zor. Bu nedenle sıcak bakmıyoruz. Seans arası olmasının da seans başında ve seans sonunda işlem hacmini artırdığını görüyoruz. Yani günde 4 defa hareketlilik artıyor. Bu nedenle seansların birleştirilmesi de iyi olmaz. Ancak seans saatinin yarım saat, bir saat daha uzatılması konusu olabilir. Endeks lisanslamaları: İMKB endekslerinin finansal ürünlerde kullanımına yönelik lisans sözmleşmeleri hazırladık. Bu kapsamda İMKB-30 Endeksi’ni baz alan ilk yatırım fonu olan fon, Nisan ayında devreye girdi. Bunun devamı gelecek. Şehir endeksleri: Şehir gezilerimizde il borsası talepleri geldi. Bizde bu illere ‘halka açık 5 şirketiniz olsun, biz de size özel endeksler yapalım’ dedik. Şu anda 9 il için endeksimiz var. Bu endeksler, lisanslanarak fon haline getirilecek ve yatırımcılara sunulacak. Yine bu yıl sonuna kadar iki şehirde, TOBB, SPK gibi kuruluşlarla birlikte yerli ve yabancı kurumsal yatırımcılarla, şirketleri bir araya getiren ‘yatırım fuarı’ tarzında toplantılar yapmak istiyoruz. Hem halka arz hem de ortaklık için buluşmalar olacak. Gözetim sistemi: SPK ile birlikte hisse senedi piyasalarının gözetimi konusuna yapılan proje tamamlandı ve devreye girdi. Yine İMKB Vadeli İşlemler Piyasası’nın gözetimine ilişkin çalışmalar tamamlanarak, spot ve vadeli piyasalar arasındaki ilişkileri birlikte değerlendiren bir sistem, gözetim sistemine entegre edildi. Hisse kontratları yaparsak bu konuya da hazırlıklıyız. Ücretlerde indirim: Kriz nedeniyle yurt içi veri ücretlerinde indirimlere gittik. SPK kaydındaki şirketlerin İMKB’ye açılması: SPK kaydında olup İMKB’de işlem görmeyen şirketlerin halka açılması yönünde çalışma yaptık. Birko İMKB’ye açıldı. Arkası da gelecektir. Burada ve Gelişen İşletmeler Piyasası’nda şirketlerin ortak satışı değil, sermaye artırımı şeklinde halka açılmasını istiyoruz. KAP Projesi: Şirketlerin kamu açıklamalarının elektronik imzalı olarak iletildiği bir elektronik sistem kuruldu.