Bireysel kredide talep artışı sürecek

Bireysel kredilerde talep artışı, 2010 yılının ikinci çeyreğinde bankaların beklentilerinin oldukça üzerinde seyretti. Son üç dönemdir taşıt kredileri talebinin azalacağı beklentisinde olan bankaların aksine, taşıt kredilerindeki talep artışının sürdüğü görüldü. 2010 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentileri; konut kredileri ile diğer bireysel kredilerde talepteki artışın süreceği, taşıt kredileri talebinin ise azalacağı yönünde.
Merkez Bankası, Nisan-Haziran 2010 dönemi için Banka Kredileri Eğilim Anketi’ni açıkladı. Ankete göre Nisan-Haziran 2010 döneminde tüm bireysel kredi türlerindeki talep artışı devam etti. Gerçekleşmeler bankaların beklentilerinin oldukça üzerinde seyretti. Son üç dönemdir taşıt kredileri talebinin azalacağı beklentisinde olan bankaların aksine, taşıt kredilerindeki talep artışının sürdüğü görüldü. 2010 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentileri; konut kredileri ile diğer bireysel kredilerde talepteki artışın süreceği, taşıt kredileri talebinin ise azalacağı şeklindeydi. 2009 yılının son döneminde olumluya dönen tüketici güveni konut kredileri ile diğer bireysel kredilerde talebi artıran en önemli faktör olurken, taşıt kredileri talebi üzerinde de ilk kez olumlu etkisi gözlendi. Taşıt kredileri talebinin artışındaki en önemli etken ise taşıt piyasasına ilişkin beklentiler oldu. Konut kredileri ile diğer bireysel kredilerde talebi olumsuz yönde etkileyen faktör alternatif finansman kullanımları olurken, taşıt kredileri talebini azaltıcı yönde etkileyen en önemli etken taşıt alımı dışındaki tüketim harcamalarıydı.

BÜYÜK İŞLETMELERE VERİLEN KREDİLERDE STANDARTLAR SIKILAŞTIRILDI

Bankaların, işletmelere verdikleri kredilere uyguladıkları standartlarda geçen dönemde başlayan “standartların gevşetilmesi” yönündeki eğilimin, bu dönemde zayıfladığı gözlendi. Hatta büyük işletmelere verilen kredilerde tekrar sıkılaştırmanın başlandığı görüldü. Genel eğilimin aksine, bankaların bu döneme dek standartları sıkılaştırmayı tercih ettikleri uzun vadeli kredilerde ise Nisan Haziran döneminde ilk kez bankaların standartları gevşettikleri gözlendi. Temmuz-Eylül 2010 dönemi için bankaların beklentileri; kısa ve uzun vadeli kredilerde standartların gevşetilmeye devam edeceği, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile büyük işletmelere verilen kredilerde ise değiştirilmeyeceği şeklinde oldu.

KREDİLER ÜZERİNDEKİ KAR MARJI ARTAN ORANLARDA KISILMAYA DEVAM EDİLDİ

Bankaların kredi koşullarını belirleyen yönetmelik ve kriterlerini etkileyen (standartlar) faktörler incelendiğinde; genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler ile diğer bankaların rekabeti bu dönemde de bankaları standartların gevşetilmesi yönünde etkilerken, diğer tüm faktörlerin standartların sıkılaştırılması yönünde etkisi hissedildi. İşletmelere verilen kredilerin koşul ve kuralları açısından; bankaların bu dönemde de ortalama krediler üzerindeki kar marjını artan oranlarda kısmaya devam ettikleri, önceki dönemlerde sıkılaştırdıkları koşullardan vade şartlarını bu dönemde gevşetmeye başladıkları, kredi sözleşmesi özel koşullarını ise bu dönemde değiştirmemeyi tercih ettikleri görüldü.

İŞLETMELERE VERİLEN KREDİLERE TALEP ARTIŞI HIZLANDI

Ocak-Mart 2010 döneminde olduğu gibi Nisan-Haziran 2010 döneminde de işletmelere verilen kredilere yönelik talep artışı hızlanarak devam etti ve tüm kredi türlerinde talepteki gerçekleşme bankaların beklentilerinin çok üzerinde oldu. Bankaların Temmuz-Eylül 2010 dönemi için beklentileri en fazla uzun vadeli kredilerde olmak üzere tüm kredi türlerinde talepteki artışın süreceği ancak artış hızının yavaşlayacağı yönünde gerçekleşti. İnceleme döneminde talebi etkileyen faktörlerden hiçbirinin talebi azaltıcı etkisinin olmadığı, geçen dönemde talebi olumsuz yönde etkileyen sabit yatırımlar ile birleşmeler ve satın almalar ile yeniden yapılanma nedeniyle ortaya çıkan finansman ihtiyaçlarının bu dönemde kredi talebini artırdığı görüldü. Geçen dönemdeki talep artışının en önemli kaynağı olan borcun yeniden yapılandırılmasına ilişkin finansman ihtiyaçlarının talep üzerindeki olumlu etkisi azaldı ve bu dönemdeki talep artışının en önemli kaynağı satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar oldu.

GELECEK ÜÇ AYDA BANKALAR, BİREYSEL KREDİLERDE STANDARTLARI SIKILAŞTIRACAK BEKLENTİSİ HAKİM

2010 yılının ilk çeyreğinde bireysel kredilere uygulanan standartları gevşetmeye başlayan bankaların, 2010 yılı ikinci çeyreği için konut ve taşıt kredilerindeki standartların değiştirilmeyeceği şeklindeki beklentileri gerçekleşti. Ancak diğer bireysel kredilerde bankaların sıkılaştırılma beklentisinin aksine az da olsa standartlar gevşetildi. Gelecek üç aylık dönem için bankalar standartların konut ve taşıt alım kredilerinde değiştirilmeyeceğini, diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırılacağını öngördü. Bankalar bu dönemde konut ve taşıt kredilerindeki standartları değiştirmedikleri için, standartları etkileyen faktörlerin de bu kredi türleri üzerinde etkisi olmadı. Standartların az da olsa gevşetildiği diğer bireysel kredilerde ise bankaları standartları gevşetme yönünde etkileyen en önemli faktör geçen dönemde olduğu gibi yine diğer bankaların rekabeti oldu. Genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentilerin olumlu etkisi ise bu dönemde zayıfladı. Son dönemlerde tüm bireysel kredi türleri için ortalama krediler üzerindeki kar marjını kısma eğilimi gösteren bankaların 2010 yılı ikinci çeyreğinde de bu eğilimi sürdürdükleri gözlendi. İnceleme döneminde konut ve taşıt kredilerine uygulanan koşul ve kurallardan hiçbiri sıkılaştırılmazken, bu dönemde sıkılaştırılan tek koşul diğer bireysel krediler için teminat ihtiyacı oldu.