Bir banka iflas ederse paranıza ne olur?

FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Bir banka battığında, müşterileri için beraberinde büyük bir endişe dalgası getirir. Paranıza ne olacağı ve sonrasında ne yapmanız gerektiği sorusu gündeme gelir.

Son yıllarda banka iflasları daha az görülse de 2023’te birkaç büyük iflas manşetlere taşınmıştı. Silicon Valley Bank (SVB), Signature Bank ve First Republic Bank, iki ay içinde art arda battı ve binlerce Amerikalı, paralarının akıbetini sorgulamaya başladı.

Forbes Advisor’ın haberinde bankanız iflas etse bile ABD’de FDIC (Federal Mevduat Sigorta Kurumu) (Türkiye’de TMSF) sigortası altındaysa, paranız güvende olacaktır. Zira söz konusu kurumun temel amacı, banka iflası durumunda müşterilerin parasını sigortalamaktır.

Bir banka paranızı kaybedebilir mi?

Teknik olarak evet. Çoğu banka, müşterilerinin tüm mevduatlarını kasasında tutmaz. ABD Merkez Bankası (Fed), normalde kurumların mevduatlarının yaklaşık %10’unu nakit olarak ellerinde bulundurmasını şart koşar. Ancak bu oran, resesyon veya kriz dönemlerinde %0’a kadar düşürülebilir. 2020’de Kovid-19 pandemisi sırasında bu uygulama yapıldı ve zorunlu karşılık şartı hâlâ yeniden yürürlüğe girmedi.

Rezervde olmayan mevduatlar genellikle kredi ve kredi kartı yoluyla diğer müşterilere borç verilir, böylece banka bu paradan gelir elde eder. Dolayısıyla bir bankanın paranızı kaybetmesi mümkündür. Bir kurum, mevduat sahiplerine ve alacaklılarına yeterli likidite sağlayamaz hale geldiğinde, FDIC bankayı kapatmak için devreye girer.

Ancak itibarlı bankaların çoğu, FDIC güvencesiyle müşteri fonlarını iflasa karşı korur. FDIC sigortalı hesaplar, genellikle her bir hesap sahibi ve kurum başına 250.000 dolara kadar güvence sağlar. (Türkiye’de ise 2025 yılı itibariyle sigortaya tabi mevduat ve katılım fonu limiti her bir kredi kuruluşunda her bir kişi için 950.000 Türk Lirası’dır.)

Bir banka batarsa ne olur?

Bir banka, mevduat sahiplerinin ve alacaklıların taleplerini karşılayamadığında FDIC kurumu bankayı kapatır. Genellikle bu süreç, iflas eden bankanın hesaplarının sağlıklı bir kuruma devriyle yürütülür. Bu gerçekleştiğinde müşteriler, yeni bankada fonlarına hemen erişebilir. Örneğin, First Republic Bank Mayıs 2023’te battığında, mevduatlar JPMorgan Chase’e devredildi ve tüm First Republic hesapları otomatik olarak Chase hesaplarına dönüştürüldü.

Finans kuruluşunuz yeni bir bankaya satıldığında, yeni banka hesap bilgilerinizle ilgili size ulaşır ve banka kartları, çekler veya bekleyen ödemeler gibi konularda sorularınızı yanıtlar. Bu araçlar, orijinal banka battıktan kısa süre sonra da genellikle işlemeye devam eder.

Daha nadir görülen durumlarda, FDIC iflas eden bankanın mevduat sahiplerine sigortalı tutara kadar ödeme yapar. Bu tutar, her bir hesap türü için 250.000 dolardır. Eğer bu tutardan fazla paranız varsa, kalan kısım için iflas eden bankanın mal varlığı sorumludur. Bu durumda paranızın geri kalanını almak için talepte bulunmanız gerekebilir.

Bu tür durumlarda bekleyen ödemeler ve çekler bankanın kapanması gerekçe gösterilerek işleme alınmaz. Bu durum kredi notunuzu etkilemez, ancak bekleyen ödemelerinizi başka bir kaynaktan karşılamanız gerekir.

Bir banka kapandığında paranıza ne olur?

Bir banka kapandığında paranızın akıbeti, hesabın başka bir kuruma satılıp satılmadığına veya FDIC’nin devreye girip girmediğine bağlıdır.

Çoğu durumda, hesaplar başka bir bankaya devredilir ve fonlarınıza yeni kurumda otomatik olarak erişim sağlarsınız. Fonlar genellikle hemen kullanılabilir hale gelir.

FDIC ödemelerinde ise kurum, müşterilere banka iflasından sonra mümkün olan en kısa sürede ödeme yapmayı hedefler. Bu genellikle yaklaşık iki iş günü içinde gerçekleşir.

Eğer kapatılan bankadaki mevduatınız bir tröst veya bir vekil aracılığıyla tutuluyorsa, paranızı almanız daha uzun sürebilir. Bu durumda mülkiyetinizi kanıtlayan belgeler sunmanız gerekebilir veya paranın vekil üzerinden geçmesini beklemeniz gerekebilir.

Bankaların iflasından paranızı nasıl koruyabilirsiniz?

Mevduatlarınızı korumak için atabileceğiniz en önemli adım, bankanızın FDIC sigortası kapsamında olduğundan emin olmaktır. FDIC’nin resmi internet sitesinden kurumları arayarak size uygun olanı bulabilirsiniz. (Aynı yöntem Türkiye için de TMSF üzerinden yapılabilir.)

Ayrıca özellikle resesyon dönemlerinde bankanızın durumunu ve haberleri takip etmek faydalı olacaktır. Eğer banka iflası konusunda endişeniz varsa, fonlarınızı başka bir kuruma aktarmayı düşünebilirsiniz. Bunun yanı sıra, tek bir hesapta sigorta limitini aşan 250.000 dolardan (Türkiye’de 950 bin TL) fazla paranız varsa, fazla miktarı sigortalatmanın alternatif yollarını araştırabilirsiniz.

Almanya Merkez Bankası’ndan bankacılıkta sadeleşme çağrısı

Avustralya’da bankacılık tarihinin en büyük cezası

Dev ABD bankasında CEO’luk yarışı kızışıyor