ABD ekonomisi ‘enflasyon dağı’na çarpmak üzere

FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

2025 yazında hisse senetlerinde olası bir yapay zeka balonu konusunda uyarıda bulunan ilk isimlerden biri olarak öne çıkan Torsten Slok, enflasyon konusunda da karamsar.

Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, Slok 1970'ler ve 80'lerdeki enflasyon dağ silsilesi ile 2021 enflasyon dalgası arasında ürkütücü bir benzerlik, neredeyse ürkütücü bir vadi görüyor ve analiziyle ABD ekonomisini nelerin beklediğine ışık tutuyor.

‘Enflasyon dağı’ riski

Fortune’dan Nick Lichtenberg’in haberine göre, Slok, tarifelerden kaynaklanan enflasyon ve enflasyon beklentileri üzerindeki yukarı yönlü baskıya, doların değer kaybetmesine ve Federal Açık Piyasa Komitesi içinde artan enflasyonla yavaşlayan istihdamın nasıl dengeleneceği konusundaki artan fikir ayrılığına dikkat çekiyor.

Slok, “Önümüzdeki aylarda yeni bir 'enflasyon dağı'nın ortaya çıkma riski artıyor” diyor.

Uyarı işaretleri

Slok ve Apollo Management tarafından paylaşılan not, ABD çekirdek TÜFE'sinin mevcut seyrini 1974-1982 arasındaki enflasyon dönemleriyle karşılaştırıyor ve 1973-74 enflasyon dalgası ile 2021-22 enflasyon dalgası arasında yakın bir benzerlik olduğunu öne sürüyor.

Slok, “1970’lerin ilk ‘enflasyon dağı’nı 1978 yılı civarında yükselen bir başkası izledi. Eğer bu eğilim devam ederse, ekonominin neredeyse tam 2025 sonbaharında başlayacak bir başka enflasyon zirvesine ulaşması bekleniyor” diye yazıyor. ‘İlk enflasyon dağı’ ilk yükselişi ifade ederken, ‘ikinci dağ’ birkaç yıl sonra dış şoklar ve politika hatalarının etkisiyle oluşan daha dik bir tırmanışı temsil ediyor.

Artan enflasyon korkuları

Bunlar, Slok'un enflasyonla ilgili ilk uyarıları değil. Ağustos ayı sonlarında Slok, Jerome Powell'ın Jackson Hole Sempozyumu'nda iş gücü piyasasının ‘ilginç bir dengede’ olduğunu söylemesinin, Fed'in gümrük vergileri ve göç politikasından kaynaklanan yapısal bozulmalar gördüğünü gösterdiğini savundu.

Bu etkenler enflasyonu sabit tutuyor ve Powell, Beyaz Saray'ın baskısı altında faiz oranlarını düşürürse Slok, Fed’in 1970'ler tarzı bir ‘dur-kalk’ politika hatasına karşı savunmasız kalabileceğini yazıyor ve bunun da ikinci enflasyon zirvesinin zeminini oluşturacağını öne sürüyor.

Slok, "70’leri anımsatan böyle bir senaryoda, Fed politikayı erken gevşetirse enflasyon fırlayabilir ve bu da Powell'ın selefi Paul Volcker döneminde görülen, faiz oranlarını agresif bir şekilde artırarak şiddetli, çift dipli durgunlukları atlatan acı verici düzeltici önlemlere yol açabilir” diye yazıyor.

En son enflasyon okuması olan kişisel tüketim harcamaları endeksi, Temmuz ayında fiyatların bir yıl öncesine göre yüzde 2,6 oranında arttığını gösterdi. Bu, Haziran ayındaki yıllık artışla aynı ve ekonomistlerin beklentileriyle uyumlu bir orandı. Daha değişken gıda ve enerji kategorileri hariç tutulduğunda ise fiyatlar Haziran ayındaki yüzde 2,8’lik seviyesinden ve Şubat ayından bu yana görülen en yüksek seviyeden yüzde 2,9 oranında arttı.

Fortune'dan Eva Roytburg, ihtiyari kategorilerdeki harcamalarda bir geri çekilme olduğunu bildiriyor. Geniş tüketici fiyat endeksi beklenenden daha yatay şekilde yüzde 2,7 gelirken üretici fiyat endeksi beklenenden daha yüksekti ve toptan fiyatlar aynı dönemde yüzde 3,3 oranında arttı.

Resesyon mu stagflasyon mu?

Bu uyarılar, ekonomistlerin 2020'lerin ikinci yarısının şeklini tartışırken, Slok'un analizindeki enflasyon dağlarına eşlik eden ‘resesyon’ mu yoksa ‘stagflasyon’ mu olduğunu sorguladıkları bir dönemde geliyor. UBS, ABD ekonomisine dair Temmuz ayı verilerinde yüzde 93 gibi yüksek bir oranda resesyon riski öngörüyor ancak diğer koşullara ilişkin kendi özel analizi göz önüne alındığında ortalama resesyon riskinin çok daha düşük olduğunun altını çiziyor. Yine de UBS de Bank of America Research gibi, ‘cansız’ bir ekonomi öngörüyor.

JPMorgan da Temmuz ayındaki şok edici derecede zayıf istihdam raporundan endişe duyarak gösterilen büyüklükteki iş gücü talebindeki bir düşüşün ‘bir resesyon uyarı sinyali’ olduğunu söylüyor.

Bu arada, Moody's Analytics'in baş ekonomisti Mark Zandi de Ağustos ayı başlarında, UBS ile aynı somut verilere atıfta bulunarak ABD'nin bir resesyonun eşiğinde olduğu konusunda uyardı. Daha yakın zamanda ise Zandi, durgunluk olasılığını yüzde 50-50 olarak belirledi ve GSYİH'nın neredeyse üçte birini temsil eden eyaletlerin ya zaten durgunlukta olduğunu ya da durgunluk riski altında olduğunu söyledi.

Tüm bu veriler ışığında Slok'un analizi şu sorunun kritik bir önemde olduğunu gösteriyor: Mevcut durum bir ‘enflasyon dağı’na çarptığında ne olacak?

Küresel piyasalar ABD’de mali kaygılarla düşüşte

ABD'de on binlerce işçi Trump ve milyarderleri protesto etti

ABD iş gücü piyasası alarm veriyor

ABD ekonomisi ikinci çeyrekte tahminlerin üzerinde büyüdü

Olumlu ABD enflasyonu doları zayıflattı

ABD'nin temmuz enflasyonu yüzde 0.2 oldu