20 Merkez Bankası için ‘kader haftası’

ABD, Avrupa, Japonya ve İngiltere Merkez Bankası’nın da aralarında olduğu birçok ülke yılın son faiz kararını bu hafta verecek.

ABD'de 39 yılın en hızlı yükselişini gösteren enflasyon endişe kaynağı olmayı sürdürürken, analistler ABD Merkez Bankası'nın (Fed) parasal sıkılaşmanın hızını artırma olasılığının güçlendiğini belirtiyor.

Dünyanın en büyük ekonomisi ABD'nin, Kovid-19 salgınının neden olduğu şokun ardından enflasyonla mücadelesi devam ediyor. Tedarik darboğazları, iş gücü piyasalarındaki kargaşa, baz etkisi ve ekonomilerin yeniden normalleşmesinin ardından gelen güçlü tüketici talebi, ABD'de de dahil dünya genelinde enflasyonist baskıların sebepleri olarak sıralanıyor.

ABD Çalışma Bakanlığı'nın son verileri, ülkede enflasyonun kasımda 39 yılın zirvesine ulaştığını ortaya koydu. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), kasımda aylık yüzde 0,8 artarak beklentilerin üzerine çıkarken, yıllık bazda beklentiler dahilinde yüzde 6,8 arttı. Amerikalı tüketicilerin yaşam maliyetindeki yıllık artış bu dönemde 1982'den bu yana kaydedilen en hızlı yükselişi gösterdi.

Borsalarda ‘faiz’ haftası

GÖZLER FED'İN GELECEK HAFTAKİ TOPLANTISINDA

ABD Başkanı Joe Biden, enflasyon rakamlarının dünya genelinde ekonomilerin karşı karşıya olduğu baskıları yansıttığını belirterek, enflasyonun zirve yaptığını ve fiyatların gelecek aylarda düşüş göstereceğini savundu. Kasım enflasyon verisinin enerji dahil olmak üzere bazı fiyatlardaki son düşüşleri yansıtmadığına işaret eden Biden, kasım ayı verilerinin toplanmasından sonraki haftalarda yaşanan gelişmelerin, fiyat ve maliyet artışının istenen hızda olmasa da yavaşladığını gösterdiğini aktardı.

Analistler, enflasyonun art arda 9 ay boyunca Fed'in yüzde 2 hedefinin üzerinde seyrettiğine dikkati çekerek, küresel emtia rallisi, artan talep, ücret baskıları, tedarik zinciri aksamaları ve geçen yıla göre düşük baz etkisinin fiyatları yukarı çekmeye devam ettiğini belirtti.

Fed Başkanı Jerome Powell ve ABD Hazine Bakanı Janet Yellen enflasyonun "geçici" olduğu değerlendirmesinden vazgeçmeye başlarken, enflasyon endişelerinin ABD'nin para politikasındaki sıkılaşmanın hızlanma olasılığını güçlendirdiği kaydedildi. Bu doğrultuda Fed Başkanı Powell, geçen haftalarda yaptığı açıklamalarda, yüksek enflasyon riskinin arttığını belirterek, bankanın aralık ayı toplantısında tahvil alımlarının azaltılmasını hızlandırmayı tartışacaklarına işaret etmişti.

Analistler, Powell'ın sözle yönlendirmeleri ve son enflasyon verisinin ardından piyasalarda dikkatlerin 14-15 Aralık'ta gerçekleşecek Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) toplantısından çıkacak kararlara çevrildiğini belirtti.

"KASIM MUHTEMELEN ENFLASYONUN ZİRVESİ OLACAK"

Moody's Analytics Başekonomisti Mark Zandi, yüksek enflasyonun, Kovid-19 salgınının, özellikle Delta varyantının, neden olduğu küresel tedarik zinciri sorunları ve iş gücü sıkıntıları gibi arz yönlü aksaklıklardan kaynaklandığını söyledi. Salgının azalmasıyla enflasyonun ılımlı hale geleceğini belirten Zandi, "Kasım muhtemelen enflasyonun zirvesi olacak." değerlendirmesinde bulundu. Zandi, enflasyonun geçen yıla kıyasla çoğu kalemde arttığını, ancak en büyük fiyat artışlarının benzin, ısınma ve araç fiyatlarında görüldüğünü kaydetti. Benzin ve ısınma maliyetlerinin son haftalarda düşüş gösterdiğine işaret eden Zandi, tedarik zincirinin de oturmasıyla araç üretiminin yükselişe geçtiğini kaydetti. Zandi, fiyatların gelecek yılın başlarında düşmeye başlamasının beklendiğine dikkati çekerek, "Enflasyon, gelecek yıl bu zamanlar Fed'in enflasyon hedefine yaklaşıyor olmalı. Yüksek enflasyonun sabit kalacak tek kısmı kiralar, ancak bu salgın öncesi sorun olan uygun fiyatlı konut krizine gidiyor." diye konuştu.

Merkez’den indirim beklentisi netleşti

"FİYAT BASKILARININ ÜLKE GENELİNDE GENİŞLEMEYE DEVAM ETMESİNİ BEKLİYORUZ"

ING Uluslararası Başekonomisti James Knightley de kasım ayı enflasyonunun yüzde 7'nin üzerine çıkmasına dair endişeler olduğunu ancak verinin piyasa tahminleriyle uyumlu geldiğini aktardı. Yıllık oranlarda daha fazla artışın muhtemel olduğunu belirten Knightley, özellikle çekirdek enflasyonun yıllık bazda yüzde 6 kadar çıkmasının beklendiğini kaydetti. Knightley, "Fiyat baskılarının ülke genelinde genişlemeye devam etmesini bekliyoruz." dedi. Fed'deki endişenin yüksek enflasyonun daha yüksek enflasyon beklentilerini körüklemesi olacağına işaret eden Knightley, bunun ücret taleplerini besleyebileceği ve makul bir kurumsal fiyatlandırma gücünün olduğu ortamda bu maliyetlerin müşteriye yansıtıldığının görüleceğini ifade etti. Knightley, "Fed bundan kaçınmaya istekli olacak veya buna müsamaha göstermeye istekli görünecek, bu nedenle varlık alımlarının azaltılmasını gelecek hafta hızlandırmasını bekliyoruz. Ayrıca, 'dot plot' grafiğinde iki faiz artışı beklentisine işaret etmelerini öngörüyoruz." diye konuştu.

ENFLASYON İKİLEMİ

Merkez Bankalarının politika değişimleri her zaman riskleri de beraberinde getiriyor. Sıkılaşmaya gidip ardından birçok Merkez bankası yöneticisinin de söylediği gibi enflasyonun ‘geçici’ olduğunu keşfetmek ekonomik toparlanmalara darbe vurabilir. Diğer taraftan fiyat baskılarının geçici olduğunu düşünerek beklemek ileride daha agresif bir sıkılaşmayı zorunlu kılabilir.

TS Lombard Araştırma Müdürü Freya Beamish politikalarda hata yapma riskinin şimdilerde çok daha yüksek olduğunu belirterek “enflasyon görünümü yeni virüs varyantı nedeniyle karmaşıklaştı” diye konuştu.

Enflasyonun 40 yılın en yüksek seviyelerinde kalması durumunda Fed’in beklenenden daha erken bir dönemde faiz artırabileceği belirtiliyor.

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde’ın bu haftaki toplantıda acil varlık alım programını sonlandırma ihtimali olsa da genişleyici politikaya devam etmesi bekleniyor. Lagarde 2023’e kadar faiz artışı beklemediğini belirtmişti.

Düşük fiyat artışları nedeniyle Japonya Merkez Bankası’nın güvercin tutumunu sürdürmesi beklenirken İngiltere Merkez Bankası’nın Omikron tehdidi nedeniyle sıkılaşmaya gitmeyeceği belirtiliyor.

Fed, faiz artırım takvimini öne çekecek mi?

POLİTİKALARDA AYRIŞMA

Diğer yandan Norveç Merkez Bankası’nın bu hafta faiz artırması bekleniyor. Çin Merkez Bankası emlak piyasasındaki çalkantının büyümeyi tehdit etmesi nedeniyle politikasında gevşeme sürecine girerken Rusya ve Brezilya agresif sıkılaşma döneminde.

Rusya’nın sıkılaşma politikasına devam edebileceği, benzer biçimde Macaristan, Şili, Kolombiya ve Meksika’nın da faiz artırması bekleniyor.

Natixis’te Asya Pasifik Kıdemli Ekonomisti olan Alicia Herrero para politikasında artan biçimde ayrışmaya gidildiğini söyledi.

TL İÇİN KRİTİK HAFTA

Çarşamba günlü Fed ve perşembe günkü TCMB kararları iç piyasalar açısından yakından izlenecek. Fed’in parasal sıkılaşma sinyalleri vermesi ve TCMB’nin faiz indirim döngüsüne devam etmesi, tarihi düşük seviyelerinde olan Türk Lirası üzerinde daha da fazla baskı yaratabilir.

TCMB’nin dolar/TL’de 14 seviyesinin hemen altından bu hafta üç kere satış yapması, TL’yi şimdilik bu seviyenin altında tutarken kimi faiz indirim beklentileri bu müdahalelere rağmen sürmeye devam etti.

Foreks anketine katılan 15 ekonomistin 12’si faiz indirimi kararı alınacağını öngördü. Ekonomistlerden 7’si faizin 100 baz puan indirileceği tahmininde bulunurken, 2 ekonomist 200 baz puan, 1’i 150 baz puan, 1’i 75 baz puan, 1’i ise 25 baz puan faiz indirimi kararı alınacağı tahmininde  bulundu.

Merkez’den indirim beklentisi netleşti