İşte büyük proje: Sanal Eğitim

7 / 10

---

BAHANE ORTADAN KALKTI, YABANCI SERMAYE GELECEK, BURADAN KOBİ’LERE EKMEK ÇIKACAK

- Faizlerin düşmesi yatırımları arttırdı mı?

Nafiz Karadere: Hala durgunluk var maalesef, şu anda öngörülen iç piyasa büyümesinin Türkiye’de maalesef ışıklarını görememiş durumdayız. KOBİ’lere de sorsanız aynı şeyleri diyeceklerdir size; işlerde bir açılma, ciroda bir büyüme, satışlarda bir canlanma yok şu anda. Ama hükümet bekliyor olduğu için büyümeyi biz de bekliyoruz. Çünkü biliyorsunuz Ali Babacan açıklamasında, “Ülkenin iç büyümesi şu an bizim elimizde” dedi ve “Büyüyecek” dedi. Bu kadar net konuşulduğu için, biz de bekliyoruz. Senenin 2. yarısında bu büyümeyi bekliyoruz. Belki “2. çeyrekten itibaren olur” görüşündeydik ama 2. çeyreğin son ayına giriyoruz ve böyle bir büyüme göremiyoruz.
Şimdi, KOBİ’ler de bunu göremediği için yatırım kredilerinde de bu yüzden hızlanma söz konusu değil. Çünkü KOBİ önünü görmeden yatırım yapmaz. Bugüne kadar hiçbir zaman yapmadı. Satışı, cirosu artacak ki adam bir rahatlayacak. Bu sene önünü görünce, önümüzdeki seneyle ilgili yatırmalarını yapıyor. Şu anda bu yok. Şu anda hala kullanılan krediler çok büyük ölçüde, KOBİ’lere özel konuşuyorum; borçlu cari hesap gibi, taksitli cari hesap gibi, ya kısa vadeli ya da en fazla 2 yıla yayılmış, bilemedin 3 yıla yayılmış, aylık taksite bölünmeden krediler şeklinde… Öbürleri yatırım kredisi ama çok az veriyoruz.
Ama bunlar olacak. Türkiye’nin, özellikle bu son reyting şirketlerine şimdi Moody’s’in de araya katılmasıyla, JCR de geldi, 3 şirket tarafından yatırım yapılabilir hale gelmesi, en azından artık ‘Sermayeyi Türkiye’ye veremiyorum’, ‘Türkiye’nin notu yok’ bahanesini ortadan kaldırdı. Türkiye’nin hakikaten güvenilir bir liman olduğu, sonuç olarak reyting şirketleri tarafından da teyit edilmiş oldu. Bir S&P yok; S&P çok kısa vadede olacak gibi değil ama o da bu sene içerisinde gelebilir diye düşünüyorum bana sorarsanız. Bir kere buradan KOBİ’lere ekmek çıkacak.
Şimdi Türkiye’ye yabancı sermaye nasıl gelecek? Ya gelip kendi şirketini kuracak şekilde veya Türkiye’deki şirketlerle ortak olunacak şekilde gelecek. Dolayısıyla bu 2. şık özellikle Türkiye’de Avrupa’yla rekabet edilebilir düzeye çıkmış güçlü KOBİ’ler için çok büyük bir fırsat, ileriki yıllarda böyle bir hareket görebiliriz Türkiye KOBİ sektöründe… Şimdi gelecek olan yabancı sermaye de KOBİ’sini seçecek. İş koluna bakacak ama ‘Bu iş kolunda hangi KOBİ’ye ortak olayım?’ diye bakacağı zaman seçecek. Neye göre seçecek? 1) ‘Finansal güçlülüğü var mı?’ diye bakacak. 2) ‘Kaç yıldır bu işin içinde?’ diye bakacak. 3)’Avrupa’ya ihracat yapabiliyor mu, o rekabetçi gücü yakalayabilmiş mi?’ diye bakacak
Bunu görecek. Ortaklarının eğitim seviyesi yüksek mi, ‘Benim dilimle benle anlaşabilecek mi?’ diye bakacak, anlatabiliyor muyum? Bunları görür, ondan sonra gider oraya sermayesini koyar, ortak olur. Bizim KOBİ’lerimizin de kendilerini biran önce bu seviyelere çıkartmaları lazım. Yoksa yine, ‘Biz bundan yararlanmadık, not arttı da ne oldu?” gibi söylemleri yine duyuyor olabiliriz...