Yunan trajedisinde 2. perde

1. perde Yunanistan'ın AB'yi nasıl kazıkladığının açığa çıkması ile başlamış, iflasın eşiğindeki euro üyesinin ‘para birliği'ni çökertmeden nasıl suyun üzerinde tutulacağı konusunda diğer üyeler arasında yaşanan kakofoni ile devam etmiş, bu manzara karşısında paniğe kapılan alacaklıların (piyasaların) ölçüsüz tepkileri ile gerilim doruğa çıkmış ve Yunan kağıtları ‘çöp kağıt' düzeyine inmişlerdi. Almanlar, "Elimizi verirsek kolumuzu kaptırmayacağımız ne malum ama vermezsek bizi de batıracaklar" ikilemi içinde kıvranırken diğer potansiyel müflislerden oluşan koro, "Kurtaralım, kurtaralım, bugün ona yarın bize" ezgisini seslendiriyorlardı. Perde, gaddar itfaiyeci IMF'nin sahneye girmesi üzerine Almanların kısmen yatışması, Yunan Kralı'nın da halkına "Kusura bakmayın başka çare kalmadı, bu bir ölüm kalım meselesi" itirafıyla kapandı. Önceki yazımlarımda belirttiğim gibi, yaşanmakta olan çağdaş Yunan trajedisi için üç senaryo mevcuttu: 1) IMF'nin acı reçetesini kabullenerek makro dengesizlikleri gidermeyi ve borcuna sadık kalmayı denemek, 2) Eurodan çıkarak, daha düşük dozlu acı reçeteyle dengeyi sağlamak ve borca büyük ölçüde sadık kalmak, 3) İflas ettiğini ilan ederek, borcun büyük bölümünü sildirmek. Trajedi 1. senaryodan devam edecek. 2. perdede yeni istikrar programının yaratacağı dramlar sahnelenecek. Ama oyunun burada bitmeyeceğine bahse girerim. 3. hatta 4. perdeleri de izleyeceğiz. Sahnelenmekte olan trajediyi engin hayal gücüne sahip dahi bir yazar kaleme almıyor. Trajedi, ekonomik, siyasal ve toplumsal boyutların iç içe geçtiği karmaşık bir süreç içinde, sonu belirsiz bir şekilde kendi kendine yazılıyor. Son perdenin nasıl kapanacağını kimse bilmiyor. 2. perdede sahnelenecek dramatik gelişmeleri tahmin etmeye çalışalım. Yunanistan'ın iki temel sorunu var demiştik: Bütçe açığı ve rekabet zaafiyeti. Yeni istikrar programı bu iki soruna yönelik önlemler içeriyor. Kaba bir hesapla memurlara yapılan ödemeler yüzde 20-25 kadar kısılacak, KDV 2 puan artacak, benzine, gayrimenkule ve karlı şirketlere ek vergiler gelecek. Bu önlemler bütçe açığını düşürmeye yönelik. 30 milyar euro tasarruf bekleniyor. Hedef, 2014'te bütçe açığını yüzde 3'ün altına çekmek. Daha önceki programda süre 3 yıldı. Şimdi 5 yıl. Bu süre daha gerçekçi ama aynı zamanda daha uzun. AB, Yunanistan'ı yıllarca sırtında taşıyacak demektir. Yunanistan'a mevcut borcu çevirmesi ve en az ilk iki yıl taze kaynak kullanabilmesi için euro üyeleri 80 milyar, IMF de 30 milyar euro borç verecek. Böylece Yunan riskinin büyük bölümünü kendi üzerlerine alarak Yunanistan'ı piyasaların pençesinden kurtaracaklar. Plan başarılı olursa, hem paralarını geri alacaklar hem de Yunanistan 5 yıl sonra piyasalara dönüş yapacak. Planın başarı şansı var mı? Henüz makroekonomik planı bilmiyoruz. Planın başarısında en kritik varsayım büyüme olacak. Ne öngörülüyor? Gerçekçi mi? Burada ikinci soruna, rekabet zafiyetine geçiyoruz. Yunan ekonomisi büyümezse bu iş yatar. İç talep daralacağına göre büyüme dış talepten gelmek zorunda. Bu ise Yunan firmalarının rekabet gücü kazanmasını gerektiriyor. Eurodan çıkılmadığına göre iki yol kalıyor: Kısa vadede nominal ücretleri düşürmek, orta vadede verimliliği artırmak. Bu amaçla programda sadece gençler ve uzun süreli işsizler için asgari ücretin düşürüleceği, kıdem tazminatlarının gözden geçirileceği ve işten çıkarma kurallarının biraz gevşetileceği yer alıyor. Hantal Yunan ekonomine rekabet gücü kazandırmak için bunlar yetmez. 2. perdede önce Yunanlıların ağıtlarını dinleyeceğiz. Ardından tüm dikkatler büyümeye odaklanacak. Bu arada sürpriz gelişmeler de eksik olmayabilir. Potansiyel müflislerin sıraya girmesi, Almanların da "Onlar eurodan çıkmıyorsa biz çıkalım" demeye başlamaları gibi.SEYFETTİN GÜRSEL-REFERANS