Yazdır
FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Avrupa’nın enerji krizinden sonra nadir metallerde de benzer bir kırılganlıkla karşı karşıya kalabilir. Söz uyarı, Trafigura CEO’su Richard Holtum’un Financial Times’ta yayımlanan makalesine dayanıyor.
Holtum’a göre Avrupa, Rus gazına olan bağımlılığını azaltmış olsa bile bu kez de nadir metal tedarik zincirlerinde benzeri bir kırılganlıkla karşı karşıya. Holtum, nadir metallerin modern ekonominin temel bileşenleri olduğunu ve savunma sanayiinden temiz enerji teknolojilerine kadar birçok alanda vazgeçilmez rol oynadığını vurguluyor. Holtum, “Nadir metaller olmadan yarı iletkenler, yenilenebilir enerji, askeri ekipman veya yapay zekâ olmaz” diyerek riskin büyüklüğünü ortaya koyuyor.
CEO özellikle de germanyum, galyum ve antimon gibi yüksek teknoloji uygulamalarında kullanılan metallerin önemine dikkat çekti. Cru Group’un tahminlerine göre, Avrupa Birliği’nde germanyum talebinin gelecek on yılda yüzde 30 artmasının bekleniyor. Ancak bölgenin bu metallerin birincil arzında tamamen dışa bağımlı olduğunu ifade ediliyor.
Çin hakimiyetinin artan etkisi
Holtum, küresel ekonomide artan kutuplaşmanın da bu sorunu derinleştirdiğne dikkat çekti. CEO serbest piyasanın her zaman en iyi sonucu verdiği varsayımı artık geçerli olmadığını çünkü nadir metallerin “ulusal güvenlik” değeri taşıdığını dolayısıyla özel sektörün bu riski fiyatlandıramadığını belirtti. Çin ise bu konuda erken davranarak rafineri ve ergitme yatırımlarını güçlendirmesiyle biliniyor. Dolayısıyla bugün birçok kritik nadir metalde küresel işleme kapasitesinin önemli kısmını Çin kontrol ediyor.
Holtum, Avrupa’da son yirmi yılda neredeyse hiç yeni büyük ölçekli metal tesisinin kurulmadığını ve mevcut kapasitenin de küçüldüğünü hatırlattı. Buna karşılık bakır üretimindeki artışın, Sırbistan’daki Çin kontrolündeki ‘Bor’ tesisinden kaynaklandığına dikkat çekiyor.
Yükselen enerji maliyetleri ve kapanan tesisler
Avrupa genelinde metal ergitme tesislerinin kapanmasının temel nedeninin yüksek enerji maliyetleri ve düşük işleme ücretleri olduğunu belirten Holtum, bu koşullar altında birçok tesisin kârlı olmasının mümkün olmadığını ifade ediyor. Trafigura’nın Nyrstar üzerinden Avrupa’da dört çinko ve kurşun tesisi işlettiğini hatırlatan CEO, 2019’dan bu yana bu tesislere 680 milyon eurodan fazla yatırım yaptıklarını ve 1.700’den fazla kişiye doğrudan istihdam sağladıklarını söyledi. Holtum, buna rağmen şirketlerin sürekli zarar etmesi nedeniyle bu yükü tek başına taşıyamayacağını dile getirdi.
Holtum’a göre bu tesisler stratejik varlık niteliğinde. Korunmaları için doğrudan destek görmeleri gerekiyor ve yükselen elektrik maliyetleri yerine daha düşük şebeke bağlantı ücretleri gibi hedefe yönelik müdahaleler gerekiyor. CEO, bu tür teşviklerin özel yatırımı dışlamayacağını, bilakis yeni yatırımları çekeceğini savunuyor.
Avrupa için acil eylem çağrısı
Trafigura’nın hesaplamalarına göre, Avrupa’daki tüm ergitme kapasitesinin modernize edilmesi 75 ila 150 milyar euro arasında bir maliyet gerektiriyor. Holtum, bu tutar her ne kadar yüksek görünse de otomotiv, savunma ve altyapı gibi metal tüketen sektörlerin büyüklüğü düşünüldüğünde, aslında “bir veya iki haftalık üretim çıktılarına eşdeğer bir maliyet” olduğunu belirtiyor.
Yazar, galyum, germanyum ve antimon gibi yan ürünlerin geri kazanımını artırmak için fiyat tabanları, stratejik alım anlaşmaları, stratejik maden stokları ve ticaret tedbirleri gibi araçların daha etkili kullanılmasını öneriyor. ABD ve Avustralya gibi ülkelerin maden işleme kapasitesini korumak için attığı adımlara dikkat çeken Holtum, maden işleme kapasitesinin bir kez kaybedilmesi halinde geri kazanılmasının “son derece zor” olduğunu hatırlatıyor.
Holtum’a göre Avrupa, metal tedarikini güvence altına almak için gerekli sanayi altyapısına, diplomatik ilişkilere ve finansal imkanlara sahip. CEO, AB’nin REPowerEU programıyla Rus gazına bağımlılığı hızla azaltmayı başardığını hatırlatarak benzer bir yaklaşımın maden ve nadir metaller için de RESourceEU çerçevesinde uygulanması gerektiğini ifade ediyor. Holtum, Avrupa’nın hızlı hareket etmemesi halinde stratejik nadir metallerde kalıcı dışa bağımlılığı kabul etmek zorunda kalacağını söyledi.
Çin’den nadir element ihracatına yeni kısıtlama kararı
Erdoğan: Beylikova’daki nadir elementleri işleteceğiz
Özel'den Erdoğan'a nadir element eleştirisi