Yazdır
FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
ABD’nin San Francisco şehrinde milyarder bir müşterisi için kiralık ev arayan emlak danışmanı Alexander Lurie, beklenmedik bir sorunla karşılaştı. Milyarder müşteri, asıl evinde tadilat yapılırken kalabileceği beş ya da altı odalı bir konut istiyordu. Parayla ilgili bir sorunları yoktu. Bu tür evlerin on binlerce dolarlık aylık kirasını rahatlıkla karşılayabiliyordu. Ancak sorun arzdaydı. Diğer bir deyişle, ödeyebilecek durumda olsalar da uygun bir kiralık konut bulmak zordu.
MarketWatch’ta yer alan habere göre Lurie konuyla ilgili açıklamasında “San Francisco’da satın alınabilecek malikanede halihazırda açık bir eksiklik var, kiralık konusunda ise bu daha da belirgin. Büyük, bakımlı, birinci sınıf bir kiralık konut piyasaya girdiğinde anında kapılıyor. Çünkü rekabet çok sert” ifadelerini kullandı.
San Francisco, New York Şehri’yle kıyaslandığında çok daha küçük bir yer olsa da aynı zamanda süper zenginlerin yoğunlaştığı bir şehir. Bu da rekabeti daha da artırıyor.
Lurie’ye göre 550 metrekare ve üzerindeki büyük kiralık evleri San Francisco’da bulmak oldukça zor. Bu tür evler genellikle yalnızca Pacific Heights, Presidio Heights ve Sea Cliff gibi pahalı semtlerde yer alıyor. “Kiralık emlak piyasasında bu tür evler gerçekten çok az,” diyen Lurie, Marina semtinde aylık 30.000 dolara kiralanan beş odalı bir evin 48 saat içinde birden fazla teklif alarak tutulduğunu ve müşterisinin bu yarışı kazandığını belirtti.
New York merkezli emlak uzmanları Jason Schuchman ve Jacques Foussard da ABD genelinde lüks kiralık piyasasında benzer sıkıntılarla karşılaştıklarını söylüyor.
New York’taki süper zengin kiracılarsa Lurie’nin Silikon Vadisi milyarderlerinden farklı taleplere sahip. New York’ta ev arayan zenginler, konutlarına görünmeden girip çıkabilecekleri özel garajlar, geniş şehir manzaraları, bol ışık ve temizlik, evcil hayvan kuaförü ya da özel seyahat hizmeti ayarlayabilen concierge hizmetleri olan otel benzeri imkanlar istiyorlar.
Ancak Schuchman ve Foussard’ın çok zengin müşterileri bu imkanları makul fiyatlarla talep ediyor. Foussard “Süper zengin bile olsanız parayı camdan dışarı fırlatmazsınız” diyerek fiyatların hâlâ önem taşıdığını vurguladı.
Habere göre Amerika’daki konut krizi artık toplumun en üst yüzde birini de etkiliyor. Büyük şehirlerdeki süper zenginler, kiralık ev bulmakta zorlanıyor. Nasıl ki yüksek konut fiyatları ve faiz oranları nedeniyle ev sahibi olmak isteyenler sıkıntı yaşıyorsa, süper zenginler de kendi segmentlerinde, kiralık konut arzı yetersizliğinden dolayı benzer bir sorunla karşı karşıya.
Ancak bu sorun farklı bir boyutta. Burada mesele fiyat değil, erişilebilirlik.
Zenginler arasında kiralık konutlara olan talep hızla artıyor. 2019 ile 2023 yılları arasında, yıllık geliri 1 milyon dolar ve üzeri olup da kirada oturan hane sayısı %204 arttı. RentCafe’nin analizine göre, bu dönemde en çok milyon dolarlık kiracı barındıran şehirler New York, San Francisco, Los Angeles, San Jose (Kaliforniya) ve Boston oldu.
Emlakçılara göre, yüksek gelirli kiracılara yönelik arz talebi karşılayamıyor. Miller Samuel Emlak Değerleme şirketinin CEO’su Jonathan Miller, lüks segmentte satılık konutların sayısının kiralık olanlara göre fazla olduğunu belirtti. “Satın alma piyasası çok güçlü,” diyen Miller, “Belki de bu yüzden zenginler uygun konutu bulamıyor. Çünkü kaliteli ürün yok” şeklinde konuştu.
Miami’de, ultra zenginleri cezbeden ev özellikleri arasında sauna, buhar odası ve soğuk su havuzu gibi imkanlar yer alıyor. Condo binalarında ise spa benzeri tesisler, bina içi restoranlar ve donanımlı iş merkezleri tercih ediliyor. Miami Beach’te emlak danışmanı olan Mendell Fellig, bu tür özelliklere sahip konutların sayısının da kısıtlı olduğunu söyledi. “Tek ailelik evlerdeki stok hâlâ Kovid öncesine göre yarı yarıya düşük,” diyen Fellig, 2020 sonrası Miami’ye yaşanan göç nedeniyle pek çok kiralık evin satıldığını, bunun da hem satış hem de kiralık stoku düşürdüğünü ifade etti.
Fellig’in Florida’nın en pahalı şehirlerinden biri olan Pinecrest’te satışa çıkardığı bir ev, ayda 60.000 dolara kiraya verildi. Bu, Pinecrest’te kaydedilen en yüksek kira bedellerinden biri oldu.
Peki, zenginler neden artık daha çok kiralık konut arıyor? Emlakçılara göre bunun birkaç nedeni var: ABD ekonomisinin yönüyle ilgili belirsizlik, uzun vadede belirli bir şehirde yaşama isteğinden emin olamamak ya da mülkiyete bağlı emlak vergilerini ödemek istememek. RentCafe’ye göre, uzaktan çalışmanın yaygınlaşması da kirada oturmayı cazip kılıyor. Ayrıca, bazı süper zenginler sadece lüks kiralık evlerin sunduğu hizmetlerden hoşlanıyor.
Sonuç olarak kira bir yaşam tarzı tercihi olabilir. Foussard’a göre bazı zengin müşterilerin asıl ikamet adresi başka bir şehirde ya da ülkede ve sık sık yaşadıkları şehrin dışında olabiliyor. Kiralık ev, yalnızca bir kısa süreli konaklama mekânı olarak kullanılıyor.
Emlakçılar, süper zengin kiracılar için arz eksikliğinin nedenleri konusunda farklı görüşler ileri sürüyor. New York Şehri’ndeki dairelerin %70’i kooperatif binalarında yer alıyor. Bu da kiralık dairelerin bulunabilirliğini büyük ölçüde azaltıyor. Foussard, bazı kooperatiflerin hiç kiracı kabul etmediğini, bazılarının ise uzun ve karmaşık başvuru süreçleri nedeniyle kiralamayı satın alma kadar meşakkatli hale getirdiğini söylüyor. Bu süreç genellikle kooperatif yönetim kurulunun onayını gerektiriyor ve bu da özellikle ünlü kiracılar için sorun teşkil edebiliyor. Foussard “Genellikle yüksek profilli biri olduğunda, kooperatifler güvenlik nedeniyle kiracı istemiyorlar” dedi.
San Francisco’daki Lurie ise kentlerin büyümesi için uygun arazinin azlığına dikkat çekti. “San Francisco’da emlak geliştiriciler inşaat yapmak istediklerinde çok sınırlı bir alana sahipler. Yükselerek inşa etmeleri gerekiyor. Yatay büyümek mümkün değil.”
İstanbul'da kiralar uçtu: Dolar bazında dünya rekoru!
Naci Görür uyardı: Gemlik'te büyük bir deprem olabilir
Emlak ofisinde kanlı hesaplaşma