Venezuela varlık içinde yoklukta!

Petrol zengini Venezuela petrol fiyatlarının düşmesinin ardından ciddi bir ekonomik krize girdi. Popülist politikalar nedeniyle kasası boşalan ülkede her türlü tüketim malının sıkıntısı çekiliyor...

Venezuela, iki ay boyunca haftada üç gün tatil ilan etti. Bu, çalışanlar lehine alınmış bir karar değil. Arkasında bir dram yatıyor. Başkan Nicolas Maduro, üretilen elektrik yetmediği için bu kararın alındığını duyurmak zorunda kaldı. Üç günlük tatil, sadece kamu çalışanlarına uygulanacak. Özel sektör çalışanları, sorunu işverenleriyle görüşecek, başka bir deyişle kendi başlarının çaresine ba-kacak. Ülkedeki enerji sıkıntısı 2013'te başlamıştı. Evlerin yanı sıra, oteller, turistik tesisler, alışveriş merkezleri de günde dokuz saat elektrik alamayacak.

Maduro, bu tesislere kendi elektriklerini kendileri üretmesi tavsiyesinde bulundu. Zaten yüzde 50-60 kapasite ile çalışan sana¬yi, bir darbe daha almış oldu. Ülkede sadece elektrik, karneye bağlanmış değil. İğne iplikten tuvalet kağıdına kadar her ürünün sıkıntısı çekiliyor. Ne oldu da dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından Venezuela, sıfırı tüketmeye başladı?

TAŞLARI CHAVEZ DÖŞEDİ

Her şey Hugo Chavez'in 1988'de başkan seçilmesiyle başladı. Ülkede yarı otoriter, aşırı popülist bir politika izleyen Chavez, 2000'lerde petrol fiyatlarının yükselmesiyle kendine iyi bir fon oluşturdu. Ülkesindeki kaynakların ve fiyatlarının tamamını kontrol altında tutmak istiyordu. Ekonomik, kültürel ve sosyal reformlar için bundan daha iyi bir fırsat olamazdı. İşyerleri kendi kendilerini yönetecek, işçilerin sahip olduğu kooperatifler oluşturulacaktı. Danışmanlarının uyarılarına rağmen sosyal programlara çok fazla para harcadı. İleride ortaya çıkabilecek ekonomik durgunluklar için bir kenara yeterli para konmadı. Halk için para harcayan bir başkan nasıl sevilmezdi ki? 2013'teki ölümüne kadar doğru bildiği politikasını devam ettirdi. Yerine geçen Maduro da bu politikayı sürdürdü. Ama Venezuela bugün yüzde 145 ile dünyanın en yüksek enflasyon oranına sahip ülkesi. Zorunlu tüketim maddelerinin sıkıntısı yaşanıyor.

Chavez ve Maduro taraftarları bile yanlışın farkında¬lar. Halk artık yiyecek bulup satın alabilmek için saatlerce kuyrukta beklemek zorunda. Kuyruklardan elleri boş ayrılma ihtimalleri de çok yüksek.

KITLIĞIN KAYNAĞI HALK!...

Ekmek, et, peynir, tereyağı, süt, kahve, mısır özü yağı, yumurta, balık, un, sebze, meyve, bakliyat, margarin, bisküvi, zeytin, makarna, pirinç, ayçiçek yağı, şeker, içme suyu, ilaç, ayakkabı, sabun, tuvalet kağıdı, hijyenik ürünler, diş macunu, her tür elektrikli cihaz, pil, deterjan, peçete, lastik, oto mobil yedek parçaları. Bunlar, Venezuela halkının, karneleri olsa bile bulamadığı tüketim maddelerinden bazıları.
Yokluğun olduğu yerde karaborsanın bulunması son derece doğal, Maduro bile İngiliz The Guardian gazetesiyle yaptığı söyleşide, bulunmayan malların kaçak olarak Kolombiya'dan getirildiğini ve yüksek fiyatlara satıldığım kabul etti. Fakat üzerinde sübvansiyon olan malların sadece yüzde 10'unun kaçak olarak ülkeye sokulduğunu belirtti. Oysa piyasa gözlemcileri, bu oranın en az yüzde 50 oldu-ğunda ısrarlı. Bütün bunlar yetmiyormuş gibi 2013'te başkanlık bünyesinde kurulan bir komisyon, kıtlığın sebebinin halk olduğunu iddia etti. Komisyona göre halkın yüzde 95'i günde dört-beş öğün yemek yiyerek tüketim maddelerinin kıtlığına sebep oluyor.

KAÇAKÇILIK ÇOK YAYGIN

Venezuela halkına göre su gibi hayati bir ihtiyaç bile karneye bağlanmış durumda. Evlerin haftada 108 saatten fazla su kullanmasına izin verilmiyor. Bu da geriye kalan 60 saatte (günde 8.5 saat) insanların susuz kalması anlamına geliyor. Petrol ürünleri bile karneyle satılıyor. Venezuela'da litresi 1 cent'e (3 kuruştan daha az) benzin almak mümkün. Araç sahipleri, arabalarında bulundurdukları bozuk paralarla depo doldu-rabiliyor. Yıllık benzin harcamaları 20 dolan geçmiyor. Fakat yakıtı bulmak zor. Çünkü petrol ürünleri de ülke dışına kaçırılarak komşu ülkelerde yüksek fiyatlardan satılıyor. 17 bin Venezuela askeri, Kolombiya sınırında kaçakçı avlamakla meşgul. Her gün dükkanlar yağ-malanıyor, güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu onlarca insan hayatını kaybe¬diyor. 2015'in son altı ayında tam 2 bin 836 protesto gösterisi yapılmış.

BİRKAÇ İLGİNÇ İSTATİSTİK

Venezuela’ya adını, İtalyan kaşif Amerigo Vespucci koydu. Maracaibo Gölü'nde kazıklar üzerine kurulmuş evler gördü ve bu topraklara "Küçük Venedik" anlamında "Veneziola" adını verdi [Maracaibo, 40 milyon yıl önce oluşmuş, dünyanın en eski gölü].

* Maracaibo, dünyanın hiç bir yerinde görülmeyen doğa olayları dizisiyle de ünlü. Bu göl üzerinde yılın 160 günü, her gece on saat boyunca şimşekler çakıyor.

*Ekvator çizgisine çok yakın olduğundan ülkede yılın her günü yaz. Sadece sıcak/kuru ve sıcak/nemli olmak üzere iki mevsim var.

*Ülke, okyanusla, dağlarla, nehirlerle, çayırlarla, çöllerle, kanyonlarla ve ormanlarla adeta doğa ana tarafından kutsanmış gibi. Dünyada en çok fauna ve flora çeşitliliğine sahip yedi ülkeden biri. 25 binden fazla orkide türü, bin 400'den fazla kuş türü tespit edilmiş.

*Dünyanın en yüksek şelalesi de burada: Angel Şelalesi tam 979 metre. Ünlü Niagara Şelalesi'nden 15 kat daha yüksek. 1933'te uçakla değerli maden yatakları ararken onu ilk kez gören Amerikalı pilot Jimmie Angel'in adı verilmiş. Başta ABD olmak üzere Batı dünyasının düşmanı olan Chavez, bu şelalenin adını bile değiştirmeye kalkışmıştı. Adını derin toprakların çağlayanı anlamında "Kerepakupai Vena" koydu. Ama hiç kimse bu adı benimsemedi.

*Venezuela, dünyanın en geniş petrol yataklarına sahip ülkesi. 300 milyar varillik bir rezerve sahip olduğu tahmin ediliyor. 20 katrilyon metreküp doğalgazı olduğu hesaplanıyor.

*Venezuela, Petrol İhraç eden Ülkeler teşkilatı OPEC'in (Organisation of Petroleum Exporting Countries] kurucusu. Teşkilat, Venezuela'nın teklifiyle petrol fiyatlarının istikrarlı olması için 1960'ta kurulmuştu.
*Venezuela, kültür ve ırk çeşitliliği çok olan bir ülke. Halkın çoğunluğunu, yerlilerle birlikte İspanya, İtalya, Portekiz, Almanya, Ortadoğu ve Afrika ülkelerinden gelen göçmenler oluşturuyor. Bu nedenle dünya güzelleri hep bu ülkeden çıkıyor. Venezuelalı kadınlar, yedi kez Kainat Güzeli, sekiz kez Dünya Güzeli, altı kez Uluslararası Güzel olarak toplam 21 kez taç giydi.

*En ünlü spesiyaliteleri "arepa". Günün her saatinde yenebiliyor. İki ekmek dilimi arasına birkaç çeşit peynir, balık, tavuk eti, avokado, yumurta jambon, kırmızı et koyuyorlar. Yoksa Maduro'nun komisyonu haklı mı? Hayır. Halk bu keyfi haftada en fazla iki-üç kez yaşıyor.

*Venezuela, 1863'te idam cezasını kaldıran dünyada ilk ülkeydi.

*Hugo Chavez'in iktidara gelmesinden sonra 1.5 milyon vatandaşı ülkeden kaçtı. Bu rakam, nüfusun yüzde 6'sını oluşturuyor.

*Ülkede suç oranı çok yüksek. Halkın sadece yüzde 22'si kendini güvende hissettiğini söylüyor. Her 21 dakikada bir kişi cinayete kurban gidiyor. Bu rakam, ABD'deki cinayet sayısını bile ona katlıyor. Hal böyle iken polis, çoğu zaman hırsızlık olaylarıyla ilgilenmiyor bile.

*Yılda 17 bin adam kaçırma olayı rapor ediliyor. Kaçırılanların yüzde 50'si yoksul, yüzde 47'si orta sınıftan ve sadece yüzde 3'ü zenginlerden. Polis, suçların yüzde 90'ını çözemiyor.

*Başkent Caracas'ta bir gökdelenin inşaatı, ekonomik zorluklar yüzünden 2007'de yarım bırakılıp terk edildi. Bugün bu gökdelen, dünyanın dikey konumdaki en büyük gecekondusu olarak tanınıyor. Ofis kiracıları arasında bakkallar, kuaförler ve hatta lisanssız bir dişçi bile var.

*Venezuela'da, içinde gece kulübü bulunan bir hapishane, dünyada türünün tek örneği.

*2005'te ABD'nin güneydoğu kıyılarını etkisi altına alan en ölümcül kasırgalardan Katrina sonrasında Venezuela, yardım olarak ucuz petrol göndermeyi teklif etti fakat reddedildi.

*Hugo Chavez, 2012'de üç milyonuncu Twitter takipçisini, yepyeni bir ev hediye ederek ödüllendirmişti. Şanslı takipçi, 19 yaşında bir kız öğrenciydi. (Alev Rigel/Para Dergisi)