Ucuz dolarla döviz açığı büyüyor

Yılsonunda 25 milyar TL dolayında kalabilir. Açığın küçülmesinin nedeni bütçe gelirleri yüzde 20.4 artarken harcamalardaki artışın yüzde 6.8 oranında kalmasıdır. Bu çok iyi bir gelişmedir. - 2010 yılının 12 ayında döviz açığının (cari açığın) 18.0 milyar dolar olacağı varsayılmış, Orta Vadeli Program’ın 2010 yılı dengeleri buna göre kurulmuştu. Yılın ilk 7 ayında cari açık 24.2 milyar dolara ulaştı. Yılsonunda açık 40 milyar dolara ulaşabilir. Bu ise hiç de iyi olmayan bir gelişmedir. Döviz açığının (cari açığın) büyümesi iyi bir gelişme değildir, ama bu sayede bütçe açığı küçülüyor. Ucuz döviz ithalatı coşturuyor Nasıl mı? Anlatayım: - Döviz açığını büyüten ucuz dolardır. Dolar ucuz olunca bol bol ithalat yapıyoruz. İhracat engelleniyor. Yılın 7 ayında (ikisi de fob değerleri ile) ithalatımız 94 milyar dolar, ihracatımız 68 milyar dolar. Dış ticaret açığımız 26 milyar dolar. Diğer döviz gelir giderleri birbirini karşılıyor. Dış ticaret açığı kadar döviz açığı oluşuyor. - İthalat arttıkça gümrük kapısında ithalden alınan gümrük vergisi ve ithal mallarından alınan KDV artıyor. Bu yılın 8 ayında gümrük vergisi artışı yüzde 27.3, ithalatta alınan KDV artışı yüzde 39.7 oranında. - İthal malları iç piyasayı kapladıkça içeride alınan KDV ve ÖTV de artıyor. Yılın 8 ayında KDV artışı yüzde 27.6, ÖTV artışı yüzde 31.4 oranında. - KDV ve ÖTV gibi her türlü dolaylı (zenginin fakirin eşit oranda ödediği) vergilerde yılın 8 ayındaki artış yüzde 25.1 oranında. İyi de... KDV ve ÖTV gelirleri normalde ülkedeki toplam harcamalara bağlı olarak artar. Para, gıda yerine lükse gidiyor Geçen yılın aynı dönemine göre yılın ilk 6 ayında milli gelir ve bunun uzantısı olarak toplam harcamalar yüzde 11.0 oranında artarken ve de yılın ilk 8 ayında gelirlerden alınan vergiler yüzde 10.8 oranında artmışken, nasıl olur da dolaylı vergiler, gelir ve harcamalardaki artışın 2 katı artar? Ancak bir yoldan artar: Halkın büyük bölümü KDV’si yüzde 1 veya 8 olan gıda maddelerini, zorunlu ihtiyaç maddelerini daha az tüketebilirken, halkın mutlu azınlığı KDV’si yüzde 18 olan, ÖTV’si yüzde 52 /66 /75 oranında olan lüks ithal malı eşyaları satın almaya başlar ise KDV ve ÖTV vergileri, ülkedeki toplam gelir ve harcamalardaki artışın 2 katı artar. Olan da budur. Özetle ucuz dolar, ucuz ithalatın kapısını açıyor. Ucuz ithalat lüks tüketim harcamalarını artırıyor. İthal malları kayda girdiğinden, kayıt dışı alım-satıma konu olamıyor. Vergiden kaçırılamıyor. Giderek artan ithalat ve ithal malı lüks tüketim mallarının yüksek vergileri bütçe açığını kapatmaya destek veriyor. İthalat arttıkça, lüks ithal mallarına harcanan para arttıkça, bütçe açığının küçülmesine sevinip duracağız. Güngör Uras/ Milliyet