Türklerden 10 yılda 27 milyar dolarlık alım

Türkiye'nin içinde olduğu bölgede yaşanan belirsizlik ve global ekonomide yaşanan durgunluk, Türk şirketlerin yurt dışından satın alım iştahını da düşürdü. Son 10 yılda yurtdışında toplam değeri yaklaşık 27 milyar dolarlık 274 işlem gerçekleştiren Türk şirketleri, 2016 yılında ise daha temkinli davrandı. Türklerin yurtdışında satın alma işlem değeri 2012'den beri aralıksız artış gösterirken, geçen yıl yurtdışında yaptıkları satın alma değerinde bir önceki yıla göre düşüş gözlendi.

Türkiye'de son yıllarda gözlenen şirket satın almalarındaki daralma eğilimi, Türklerin yurtdışı satın alma işlemlerine de yansımış oldu. 2015 yılında 35 işlemde 3,5 milyar dolarlık bir hacim oluşurken, 2016 yılında 24 işlemde yaklaşık 2 milyar dolarlık satın alma gerçekleşti. Fakat 2017 yılına ilişkin yapılan değerlendirmeler özellikle büyük grupların yatırım iştahının artacağı yönünde. Çünkü büyük grupların gelir yapısını çeşitlendirme istekleri sürüyor.

İMALAT BAŞI ÇEKİYOR

2016 yılında yapılan işlemlere sektörel bakıldığında imalat başı çekiyor. Geçen yıl gerçekleşen 24 satın alma işleminin 9'u imalat alanında olurken, 5'i hizmet, 4'ü ise limancılık alanında oldu. Turizm, otelcilik 2016 için önemli bir başlık oldu. Doğuş Grubu Yunanistan, İspanya ve İtalya'daki oteller için 450 milyon dolar yatırdı. Açıklamalarında turizmde yurtdışına yönelik yatırımların devam edeceği sinyalini veren Doğuş Grubu CEO'su Hüsnü Akhan, yeme-içme sektörüne ilişkin ise 'Yerli markaları yurtdışına taşırken yurtdışı markalan da Türkiye'ye getireceğiz" diyor. Son 10 yıllık sürece bakıldığında ise Türk şirketleri özellikle ulaştırma, imalat ve turizm sektörlerinde yurtdışı satın alımları gerçekleştirdiler. Ulaştırma sektöründe daha çok liman ve marinalar ön plana çıkarken, imalat sektöründe ise ön plana çıkan alt sektörler beyaz eşya ve inşaat sanayii yan ürünleri olarak sayılabilir.

Turizm alanında ise otel yatırımlan dikkat çekiyor. 2017 yılında ise bunların dışında sağlık ve yiyecekiçecek sektörlerinde yurtdışı satın alım aktivitesinin devam etmesi bekleniyor.

10 YILIN ANALİZİ

Satın almalar açısından son 10 yıllık dönemi değerlendiren Deloitte Türkiye Kurumsal Finansman Ortağı Başak Vardar, Türk şirketlerinin giderek artan bir şekilde yurtdışındaki yatırım fırsatlarını değerlendirdiklerini anlatıyor. Belli bir sermaye gücüne sahip grupların düzenli bir şekilde yurtdışında, çok farklı coğrafyalarda yatırım yapmaya başladıklarını anlatan Vardar, "Sektörlerinde önde gelen Türk firmaları da finansal ve operasyonel performanslarını artırmak için yurtdışındaki yatırım fırsatlarını artık gündemlerine alıyor" diyor. Özellikle imalat, altyapı, enerji ve gıda-içecek sektörlerinin Türk şirketlerinin en çok yatırım yaptığı alanlar olduğunu söyleyen Vardar, gayrimenkul, restoran-otelcilik, internet-mobil hizmetler ve madencilik sektörlerinin de oldukça ilgi çektiğini aktarıyor.

GÖZLER AVRUPA VE İRAN'DA

Geçen yıl özellikle Avrupa ülkelerinde satın alma yapan Türk şirketlerin 2017 yılında ise rotasına İran'da eklenecek. Uzmanlar Türk şirketinin İran'daki yatırım fırsatlarını yakın takip ettiğine dikkat çekerken, Avrupa'da, İtalya, Hollanda, Hırvatistan, Bulgaristan, Romanya'da da yatırım iştahının yüksek olduğu ifade ediliyor.

Önümüzdeki süreçte Türk şirketlerinin coğrafi olarak ağırlıkla Doğu-Batı Avrupa ve Ortadoğu'da yatırımlara daha sıcak bakacağını aktaran EY Türkiye Kurumsal Finansman Bölümü Başkanı Müşfik Cantekinler, özellikle büyük hacimli satın alımlarda uzak coğrafyaların değerlendirilebileceğini söylüyor.

BÜYÜK GRUPLAR ÖNDE

2017 yılı için yapılan değerlendirmelere büyük gruplar, inorganik büyümek hedefiyle yurtdışında satın alımlara devam edecek. Yıldırım, Doğuş, Yıldız, Zorlu, Rönesans gibi büyük ölçekli grupların satın alım yapması beklenirken, orta ölçekli şirketler için ise daha durgun bir yıl olacağı tahmin ediliyor.

Geçen yıl satın alma yapan gruplardan Zorlu Holding, Polonya'da yaptığı LCD TV yatırımıyla dikkatleri çekti. Grubun büyümesini sürdürmek üzere yurtiçi ve yurtdışında fırsat gördüğü noktalarda satın alma yapmaya devam edeceğini ifade eden Zorlu Holding CEO'su Ömer Yüngül, grubun satın alma iştahının sürdüğünü ve bu dönemde gelişmekte olan ülkelerde fırsatlar olabileceğini aktarıyor.

Yurtdışında yaptığı liman yatırımlarıyla dünyanın en büyük kruvaziyer liman operatörlerinden biri haline gelen Global Ports Holding'in CEO'su Emre Sayın da, yurtdışı girişimlerinin süreceğini ifade ediyor. Sayın, "Hedefimiz 5 yıl içerisinde globalde 28 limana ulaşmak. GPH'nin vizyonu halihazırda Akdeniz ve Uzak Doğu'nun yanı sıra Karayipler'de de Türk bayrağını dalgalandırmaktır" diyor.

Bölgesel güç olmak hedefiyle 2016 yılında, Romanya'nın lider kurumsal uygulama yazılımları firması Total Soft'u satın aldıklarını kaydeden Logo Yazılım İcra Kurulu Başkanı M. Buğra Koyuncu, satın alma stratejisine devam edeceklerini söylüyor.

FARKLI ÜLKELERE YATIRIM RİSKİ...

İş Yatırım Birleşme & Devralmalar Müdürü Efsane Çam ise Türk şirketlerinin yurtdışında yaptıkları satın almaların yaklaşık yüzde 40'ının gelişmiş ülkelerde gerçekleştiğini belirtiyor. Yüzde 60'ının ise az gelişmiş ülkelere yapıldığını dile getiren Çam, yurtdışında farklı ülkelere yapılan yatırımların avantajlarını ise şöyle anlatıyor: "Bu tür satın almalar Türk firmaları şirketlerinin itibarlarını yükseltiyor. Yurtiçinde büyüme olanakları sınırlı olan firmalar satış ve karlılıklarını artırıyorlar, geniş tedarikçi ve dağıtım imkanına kavuşup, ölçekleri büyüten firmalar, büyüdükçe finansman kaynaklarına ulaşmakta avantaj elde ediyorlar."

2016'NIN EN BÜYÜK SATIN ALIMI YILDIRIM HOLDİNG'TEN

Büyük ölçekli işlemler Türk yatırımcıların yurtdışındaki bilinirliğine de önemli katkılar sunuyor. Son 5 yıllık süreçte öne çıkan satın alımlar içinde en büyük ölçek Yıldız Holding'e ait. 2014 yılında gerçekleştirdiği 3,2 milyar dolar değerindeki United Biscuits işlemi ile geçtiğimiz 10 yılda yurtdışında gerçekleştirilen en büyük satın alıma imza attı. Yine Yıldırım Holding, Oyak, Arçelik, Ciner gibi Türkiye'nin önde gelen grupları, satın almalarda öne çıktı. 2016 yılını en büyük satın alma işlemini gerçekleştiren grup ise Yıldırım Holding oldu. Puerto Bolivar Limanı'nı 750 milyon dolar değerle alan Yıldırım Holding, bu alımla 2016 yılının en büyük işlemine imza attı. (Sibel Atik-Talip Yılmaz/Ekonomist Dergisi)