Türkiye’de ilgi odağı olan fonlar..

Dünyanın kaçtığı fonlar Türkiye’de ilgi odağı oldu Global krizin bir anlamda günah keçisi olarak da gösterilen hedge fonların, diğer adıyla serbest fonların Türkiye’de doğuşu ve yaygınlaşması ironik bir şekilde global krize denk geldi. Dünya kaçarken, Türk yatırımcının yeni yeni keşfettiği bu fonlar Türkiye’de ilgi görüyor. Bankacılara göre bu yıl piyasaya yeni fonlar girecek ve ilgi daha da artacak. Mine Zeybekoğulları / Ekonomist Türkiye’de yatırım menziline ‘serbest fonlar’ adıyla 2008’de giren hedge fonlar, nitelikli yatırımcı için kriz ve sonrası dönemde önemli bir alternatif oldu. Dünyada yatırımcıları ürküten hedge fonlara, Türkiye’de talebin artması ve bu yıl yeni serbest fonların kurulması bekleniyor. Dünyadaki hedge fonların aksine, serbest fonların her türlü faaliyetinin tamamen kayıt altında ve denetime tabi oluşu da, özellikle global kriz döneminde bu fonlara karşı darbe alan yatırımcı güvenini sağlamak açısından önemli bir avantaj olarak görülüyor. Yerli yatırımcı dışında yabancı yatırımcının da ilgisinin çekilmesi, mali sisteme sermaye girişi sağlanması açısından öncelikli hedefler arasında. Bir sonraki adım olarak da, yurt dışı piyasalarda yatırım yapacak serbest fonların ihracının gündeme gelmesi bekleniyor. Dünyada küçüldü Şu an Türkiye’de kurulu dört serbest fon bulunuyor. Dünyada ise 10 bin civarında hedge fon bulunduğu tahmin ediliyor. Kriz dönemindeki küçülmenin ardından şu anda dünyada hedge fonların toplam büyüklüğü 1.3-1.4 trilyon dolar olarak hesaplanırken, hem denetim hem de kayıt dışı yapı tam olarak büyüklüğün ve pozisyonlarının bilenememesine neden oluyor. Hedge fonlara ilişkin verilerle ilgili çoğunlukla kaynak kabul edilen IFSL’in (International Financial Services London) son raporuna göre, dünyada hedge fonlar 2008'de net aktif değerlerinden yüzde 30 kaybederek, yılı 1.5 trilyon dolarlık bir büyüklükle kapadılar. IFSL’in son tahminleri, geçen yıl için de yüzde 20’lik bir değer kaybının oluşacağı yönünde. Geleneksel fonlar zarar etti Türkiye’de ise ilk serbest fonun satışını, global krizin tam da en şiddetli yaşandığı Kasım 2008’de İş Yatırım başlattı. Şu anda Garanti Bankası, Yapı Kredi ve Oyak Yatırım’ın da serbest fonları var. Akla hemen Türkiye’de serbest fonların hayata geçmesi, kötü zamana mı denk geldi sorusu geliyor. Garanti Portföy Genel Müdürü Gür Çağdaş, bu soruyu “Aksine çok iyi bir zamana denk geldi. Global kriz, tüm varlık fiyatlarını olumsuz etkilediği için bu varlıkları portföylerinde bulundurmak zorunda olan tüm geleneksel fonlar zarar etti. Piyasa koşulları; bu varlıkları bünyesinde bulundurmak zorunda olmadığı gibi, kısa pozisyon alarak fiyat düşüşlerinden para kazanma potansiyeli olan serbest fonların önemini gözler önüne serdi” şeklinde yanıtlıyor. Türkiye’de tam tersi Türkiye’de dünyadaki örneklerinin tam tersine, serbest fonlar hem yasal otorite tarafından denetleniyor hem de yatırımcılara dağıtılan içtüzüğünde tanımlanmış çerçeveler dahilinde işlem yapabiliyorlar. Fona giriş çıkış süresinin çok daha kısa olması da belirtilen diğer farklar arasında yer alıyor. İş Yatırım Yurtiçi Piyasalar Müdür Yardımcısı Emrah Yücel de, Türkiye’deki serbest fonlarla ilgili altının çizilmesi gereken en büyük farkın SPK’ya kayıt ettirilmeleri ve SPK mevzuatına tabi olmaları olduğunu belirtiyor. Yücel, “Bu özellikle son dönemde yurt dışında yaşanan sıkıntıların ardından gündeme gelen ve bu fonları kayıt altına alma eğilimin arttığı bir dönemde, yurt dışı örneklerine karşı atılmış önemli bir adımdır” diyor. Serbest fonların diğer tüm yatırım fonlarına göre en belirgin avantajı, açığa satış imkanları nedeniyle her piyasa koşulunda pozitif getiri yapabilme potansiyeline sahip olmaları. En belirgin risk de finansal kaldıraç kullanmaları olarak sayılıyor. Yabancılar çekiliyor mu? Serbest fonların yatırım fonlarından en önemli farkı ise, yatırım fonlarının tabi oldukları portföy sınırlarına tabi olmamaları. Portföy sınırları iç tüzükleri ve ilgili kanun ile çizilen serbest fonlara yatırım yapabilmek için de, en az 1 milyon lira tutarında Türk ve/veya yabancı para ve sermaye piyasası aracına sahip olmak gerekiyor. Bu da gösteriyor ki, Türkiye’de serbest fonlara yatırım yapabilecek bireysel yatırımcı kitlesi de sınırlı. İlerleyen dönemde yabancı yatırımcıların da Türkiye’deki serbest fonlara yatırıma yöneltilebilmesi bu açıdan önem taşıyor. Gür Çağdaş, “Bu piyasa olgunlaştıkça, sadece yerli yatırımcıya değil Türkiye’de risk almak isteyen yabancı yatırımcıya da hitap ederek mali sisteme sermaye girişi sağlayacaktır. Ayrıca yurt dışı piyasalarda yatırım yapacak serbest fonlar da ihraç edilecektir” diyor. “Büyük bir boşluk doldurdu” Türkiye’de yatırımcı ilgisinin fonun getirisi ile çok yakından ilişkili olduğunu belirten Yapı Kredi Portföy Portföy Yönetimi Direktörü Gökhan Bilen, buna bağlı olarak düşük faiz ortamında kaldıraç özelliği taşıyan serbest fonların ön plana çıktığını gözlemlediklerini aktarıyor. Yüksek faizden para kazanmaya alışmış olan Türk yatırımcısının alternatif arayışına yöneldiğini belirten Bilen, “Serbest fonların, yatırım fonları pazarında büyük bir boşluğu doldurduğunu düşünüyoruz” diyor. Getirinin alınan risklere göre yüksek olmasının, yatırımcı ilgisi açısından önemli olduğuna dikkat çeken Bilen, fonların yatırım yapabileceği ürünlerin çeşitliliğinin artması gerektiğini söylüyor. Son dönemde şirket tahvil piyasasına ilişkin olumlu gelişmelerin yanı sıra varantların da devreye girecek olmasını, fonlara ilgiyi artıracak olumlu gelişmeler arasında sıralayan Bilen, “Piyasaya yeni çıkan ürünlerin de yardımıyla serbest fon portföyünün çeşitlendirilmesi, risklerin ayrıştırılması gibi etkenlerle bu fonlara olan ilginin her geçen gün artacağını düşünüyoruz” diyor. “Ortam yatırıma gayet uygun” Gür Çağdaş/ Garanti Portföy Genel Müdürü “Global risk iştahının yüksek faiz hadlerinin düşük seyretmesi, yatırımcıların alternatif getiri arayışını teşvik edecektir. Yasal mevzuatın tam olarak oturması ve bu yıl içinde gündeme gelmesi beklenen yeni Sermaye Piyasası Kanunu da bu sürece destek olacaktır. Önümüzdeki dönemde yeni serbest fonların kurulmasını ve bu fonların toplam kolektif yatırım araçları içindeki payını artırmasını bekliyorum. Ortamın serbest fonlara yatırım yapmak için gayet uygun olduğunu düşünüyorum. Tek haneli faiz ortamında getiri arayışına cevap verebilecek en nitelikli yatırım araçları serbest fonlardır. Zaten bu fonlar, hem uzun hem kısa pozisyon alabildikleri için piyasa koşullarından bağımsız pozitif getiri hedeflemekte. Elbette yatırım yapılacak fon tercih edilirken muhakkak kurucusunun ve yöneticisinin hangi kurumlar olduğuna dikkat edilmeli.” “Performans sicili oluşmalı” Didem Gordon/ING Portföy Yönetim Kurulu Üyesi “Özellikle son finansal krizde denetim eksikliğinin finansal sektörde ciddi boyutta yarattığı kriz göz önünde tutulduğunda, ülkemizde serbest fonların altyapısının sağlam oluşturulduğu kanaatindeyim. Gelecekte mantıklı olarak bu ürünlerden daha fazla olacak ve ilgi de artacak. Yabancı ilgisi olması içinse, bizim serbest fonların bir performans sicili oluşturması lazım; bu genellikle dünya piyasalarında minimum 2-3 yıllık bir geçmişe tekabül ediyor. Hedge fonların en önemli yatırımcıları funds of fund dediğimiz alternatif fonlar. Bunların radarına girebilmek için kısa vadeli performans yeterli değil. Ama bu daha çok kurumsal yatırımcılar için geçerli bir kriter; bireysel yatırımcıların yurt dışında bu fonlara ilgi göstermesi daha kısa vadede olabiliyor.”