Türkiye sandık sarmalında

Yabancı analistlere göre Türkiye sandık sarmalında Ankara, referandum sonrası siyasi atmosferi koklamak isteyen yabancı analistlerin uğrak yeri oldu. Ama görüştüğüm isimler, seçim takvimi yüzünden beklentiyi düşük tutuyor Melis Şenerdem /Milliyet Referandum oylamasının ardından Türkiye'de siyasi haritanın nasıl şekilleneceğini, hangi konuların gündemde olacağını anlamak isteyen birçok yabancı analist Ankara'da deyim yerindeyse cirit atıyor. Amaçları hem iktidarın hem de yola yeni lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile devam eden ana muhalefet partisi CHP'nin rotasını anlamak. Geçen hafta nabız yoklaması yapan birkaç analistin izlenimlerini dinleme fırsatı buldum. Dikkatimi çeken, hepsinin üzerinde birleştiği ortak noktanın üzerinden referandum telaşını yeni yeni atan Türkiye'nin gelecek bir buçuk yıl boyunca yine sandığa odaklı bir gündeminin olacağı ve uzun süredir yasalaşması beklenen birçok reform için bekleyişin süreceği görüşünde olmalarıydı. Yani hükümetin ve meclisin siyasi kutuplaşmadan uzun süredir ertelenen reformlara odaklanmasını bekleyen yabancı yatırımcıların bu kez de aradığını bulamayacaklarını düşünüyorlar. Son dönemde yabancı yatırımcıların Türkiye'ye ilgisi büyük. Sıcak para girişi borsayı rekora taşıdı, dolar/TL 1.42'nin altını, gösterge tahvilin faizi ise yüzde 7.8'leri gördü. Eylül ayında yabancı yatırımcıların İMKB'deki net alımları 1.276 milyar doları buldu. Trendin sürmesi bekleniyor. Yani portföy yatırımları açısından sıkıntı yok. Ama doğrudan yatırımlar konusu daha muallak. Hafta içinde açılan Meclis'in gündemini önce yeni bütçe görüşmeleri, aralık ayından itibaren ise referandumda değişen Anayasa maddeleri için çıkarılması gereken uyum yasaları meşgul edecek. 1.5 yıl reform geçmesi zor Ankara izlenimlerini paylaşan bir analist, "Uyum yasaları çıktıktan sonra zaten haziranda yapılacak genel seçimler için çalışmalar başlayacak. Seçim sonrasında ise hükümet kurulup meclis tatile girecek. Sonbaharda dönüşte yine bütçe ve ardından yeni anayasa ve Cumhurbaşkanı'nın görev süresi tartışmaları yapılacak gibi gözüküyor. Yani gelecek 1.5 yıl için Türkiye'de gündem yine siyaset olacak, reformların geçmesi zor" değerlendirmesini yaptı. Konuştuğum analistler özellikle Cumhurbaşkanı'nın görev süresinin yedi yıl mı beş yıl mı olacağı tartışmasının AK Parti içinde bile netleşmediğini, bunun genel seçimler sonrasında ele alınmaya başlayacağını belirtti. Meclisin gündeminde özellikle enerji sektöründe büyük değişikliklere ön ayak olması beklenen birçok yasa beklemede. Genel Kurul gündeminde bekleyen 200 kanun tasarısı ve teklifi var. Yenilenebilir Enerji Kanunu'nda değişiklik öngören tasarı, enerji KİT'lerinin borç affını öngören tasarının yanı sıra bir yıldan fazla süredir doğalgaz ve petrol piyasası yasaları meclisin gündemine gelmeyi bekliyor. Enerji dışında ise "Türk Ticaret Kanunu", "Türk Borçlar Kanunu", "Devlet Yardımlarının İzlenmesi ve Denetlenmesi", "İller Bankası", "Kamu Hastane Birlikleri Pilot Uygulaması" gibi başlıklar yasalaşmak için sıralanmış durumda. Mali kuralı zaten unuttuk. CHP henüz yön arıyor Ankara'da referandum sonrası temaslarda bulunan analistlerin üzerinde birleştiği bir başka nokta ise CHP'nin henüz seçimlere nasıl bir stratejiyle gireceği ya da ekonomide hangi konulara öncelik vereceği konusunda henüz çok net bir resim çizmiyor olduğu...CHP'nin milletvekilleri ve Merkez Yönetim Kurulu üyeleri önceki gün ve dün Bolu Abant'ta Kılıçdaroğlu'nun başkanlığında bir araya gelerek bir durum değerlendirmesi yaptı. Abant kampının etkili olup olmayacağı gelecek günlerde anlaşılacak bir konu. Ancak CHP yönetimiyle temas kuran analistler, ya partinin bu konuda elini açık etmek istemedikleri için ketum davrandıkları ya da henüz bir uzlaşma sağlamadıkları hissini taşıyor. Yabancı analistlerin gözüyle Türkiye İktidar AK Parti bütçe ve uyum yasalarının hemen ardından seçim kampanyasına odaklanacak. Gelecek yıl ekimde yeni meclis işbaşı yaptığında bütçe tartışmalarının ardından gündemde yeni anayasa ve Cumhurbaşkanlığı seçimi ilk sıraya oturacak. Muhalefet CHP henüz seçim kampanyasında hangi konuları öne çıkaracağı konusunda yön çizmemiş. Ya kartlarını saklıyor, ya da henüz alınmış bir karar yok. Ekonomiye ilişkin soruları ise muğlak cevaplarla geçiştiriyorlar. Riskler Mecliste gündeme gelmeyi bekleyen 200 tasarı ve teklif var. Bunlar arasında yıllardır ele alınamayan Ticaret Kanunu, petrol ve doğalgaz piyasası kanunları gibi kritik düzenlemeler de yer alıyor. Gündemin sandığa odaklanması, bu yasaların geçmesini de geciktirecek. Fırsatlar Türkiye ekonomisinin bölgesindeki diğer ülkelere göre daha iyi performans göstermesi ve finans sektörünün güçlü durması portföy yatırımcılarının ilgisinin süreceğinin göstergesi. Doğrudan yabancı yatırımlar reformlar yasalaşmadığı için gecikebilir. Ama Türkiye'nin gelecek bir buçuk sene için finansman sıkıntısı yaşama ihtimali zayıf. Çin ve Türkiye karşılıklı sanayi bölgesi kuracak Çin Başbakanı Ven Ciabao ve beraberindeki heyetin Türkiye ziyaretiyle yeni bir ivme kazanan Türkiye-Çin ilişkilerinde şimdi de İstanbul ya da başka bir bölgede kurulacak bir sanayi bölgesi projesi gündeme geldi. Türk işadamlarının da Çin'in doğusundaki Sincan bölgesinde bir sanayi bölgesi kurması düşünülüyor. Ven, ziyareti kapsamında dün İstanbul'da yaptığı konuşmada Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile konuyu görüştüklerini söylerken, "Biz de İstanbul veya başka yerde Çin yatırım, sanayi bölgesi kurmayı arzuluyoruz. Aynı zamanda Türk tarafının da Sincan bölgesinde bir sanayi bölgesi kurmasını da memnuniyetle karşılayacağız" dedi. Ven, yenilenebilir enerji konusunda birlikte fabrika kurulabileceğini, otomotiv alanına yatırım olanağının araştırılacağını da sözlerine ekledi. Ven ile Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) organizasyonuyla Türk ve Çinli işadamlarıyla bir araya geldi. Türk-Çin İş Konseyi Başkanı Hüsnü Özyeğin, asıl yapılması gerekenin Çin'deki Goldway, Sunway gibi firmaların Türkiye’ye gelmesi,Türk girişimcilerle ortak rüzgar enerjisi santrali kurarak, bunu hem Türkiye'de satmak, hem de çevre ülkelere ihraç eder konuma gelmek olduğunu söyledi. Özyeğin, Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeline dikkat çekerek, Çin'in dünyadaki güneş enerjisi panellerinin önemli kısmını ürettiğine atıfla, "Panelleri de Türkiye'de beraber üretebiliriz" dedi. Türk tahvili alacaklar Ven, finans sektöründe de işbirliği yapılabileceğine değinirken, bir an önce iki ülke arasında swap anlaşması yapmaya çalışacaklarını, ikili ticarette mutlaka kendi para birimlerini kullanma konusundaki süreci hızlandıracaklarını, iki ülkenin bankaları ve finans kurumlarının diğer ülkede şube açma çabalarına destek vereceklerini bildirdi. Ven ayrıca Çin Merkez Bankası'nın Türk hazine tahvili alacağını da sözlerine ekledi.