TCDD’ye 10 lira temettü

Kamudaki bu ilginç hissedarlığın öyküsü, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’nun (YDK) Demir Yolları’nın 2099 hesaplarına ilişkin inceleme raporunda yer aldı. TBMM KİT Komisyonu’na sunulan rapora göre, Devlet Demir Yolları’nın Merkez Bankası’nın sermayesinde yüzde 0.38 hissesi bulunuyor. 2009 yılında Merkez Bankası’nın dönem kârı 2.7 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu kardan Devlet Demir Yolları’na ise 10 TL temettü isabet etti. Raporda, “Kuruluşun TC Merkez Bankası nezdindeki hissesi sembolik düzeyde bulunmakta, 1978 yılından bu yana alınan temettüler de (zararlı olan 2003-2004-2005 yılları hariç) yine hisse nispetinde düşük düzeylerde kalmaktadır” denildi. Demir Yolları, 385 milyon TL sermayeli Milli Reasürans ile ortaklığından ise 3.4 milyon TL’lik hissesine karşılık 440 bin TL temettü elde etti. YDK, şirketin 2009’da 88.9 milyon TL dönem kârı elde ettiğine dikkat çekerek, “Merkez Bankası’nda olduğu gibi Milli Reasürans nezdindeki sermaye payı da düşük. Şirket karlı olmasına rağmen hisse oranı düşük olduğu için 1978’den bu yana alınan temettülerin de düşük kaldığı görülmektedir” saptamasında bulundu.
İzmirli ortak zararda
Rapora göre, Demir Yollarının 2009’da ortaklıktaki sermaye oranını 5’den 30 milyon TL’ye çıkardığı İzmir Banliyö Taşımacılığı Sistemi Ticaret (İZBAN) ise 47 bin TL zarar etti. Demir Yolları, sermaye payını 90 bin TL karşılığında kiraladığı arazisiyle karşıladığı Demiryolu Araçları Sanayi ve Ticaret (EUROTEM) ile ortaklığından ise o tarihte 779.5 bin YTL kâr etmesine karşın temettü ödemesi öngörülmemesi nedeniyle temettü alamadı. Demir Yolları, 21 ülke demir yolu şirketinin ortaklığıyla kurulan EUROFİMA (Saciete Europeenne Pour le Financement de Material Feroviaire) ile ortaklığından da yine şirket genel kurulunun temettü ödenmemesi kararı nedeniyle temettü elde edemedi. Raporda, Demir Yolları’nın, 46 demir yolu şirketinin hissesi bulunan BCC (Bureau Central de Compensation) ile ortaklığına ilişkin de, “Gerekli yazışmalarla ilgili diğer dökümanların temin edilmesi hususuna işaret olunur” denildi.
Başbakanlık: Elden çıkarın
YDK, raporunda, “faaliyet alanı ile ilgisi bulunmayan ve hisse oranı çok düşük olduğundan kuruluşun temsili de mümkün olmayan iştiraklerin, Hazine ile de temas kurularak elden çıkarılmasını” önerdi.