Suriye olayı borsayı nasıl etkiler?

Ben Moody's'in notunu yükseltiyor S&P'nin görünümünü düşürüyorum
29 Nisan'daki 'Yumuşak inişe az kaldı sıra not artırımında' başlıklı analizimizde not artırımının mayıs sonrasında gelebileceğini tahmin ederek şöyle demiştik:
"Gerçekten de petrol fiyatlarının özellikle 2010 yılı sonlarından bu yana ekonomiler için oldukça tahripkâr bir şekilde yükselmesinin ardından Türkiye'nin arabuluculuğu ile düşüşe geçtiğine ben de inanıyorum. Ancak fiyatların en azından ABD ham petrol fiyatlarına yaklaşması için daha fazla çabaya ihtiyaç var görüşündeyim. Sonuç olarak, Türkiye'nin notu çok büyük bir aksilik olmazsa yakında yükselecek. Önce dış ticaret açığı verisi, ardından cari açık ve mayıs ayı sonunda oluşacak enflasyon verisi beklenilebilir. Suriye konusu biraz tedirgin edici."
Bu yazımızın hemen ardından piyasalar 1 Mayıs tatilindeyken Standard& Poor's isimli kredi derecelendirme kuruluşu notumuzu indirmese de anlaşılmaz bir biçimde kredi görünümünün bozulduğunu öne sürerek anlaşılmaz bir hamle yapmıştı. Sonraki hafta "Anlaşılan S&P not kriterlerini değiştirmiş ama zihniyeti değiştirmemiş" başlıklı analizde farklı derecelendirme kuruluşlarından not artış beklentimizin sürdüğünü belirterek Türkiye'nin ekonomik verilerinin not artışını hak ettiğini vurgulamıştık. İsteyen arşivlere bakabilir. Mayıs sonunda ne oldu bir bakalım. Enflasyon ciddi bir şekilde aşağı döndü. Cari dengede hissedilir bir şekilde toparlanma yaşanırken Hazine ve bütçe dengeleri kıskanılacak bir şekilde olumlu geldi. Ekonomik reformlar da hız kesmeyince Moody's bir basamak daha notumuzu artırırken görünümü pozitifte tuttu. Ben de Moody's'in notunu bir basamak artırarak Türkiye'yi objektif bir şekilde takip etmeyi sürdürmesini diliyorum. Diğer kuruluşun görünümünü negatife çevirerek notunu bir kez daha kırıyor ve analistlerini değiştirmelerini tavsiye ediyorum. Zira düşüşe geçmekte olan petrol fiyatlarının Türkiye'nin cari dengesine ne yönde katkı yapacağını ve siyasi istikrarı görmeyen bir bakış açısı ile Türkiye'ye önyargılı bakışlarını sürdürmeleri notlarını düşürmemizde etkili oldu.
Şaka bir yana belki Türkiye için henüz yatırım yapılabilir ülke kategorisini temsil eden bir not verilmiş değil. Ama Moody's'in ardından diğer kredi derecelendirme kuruluşları bu notu ilk biz verelim derler mi bilemem ama şu Suriye sorunu ortada oldukça şimdilik bunun zor olduğunu da kabul etmeliyiz. Yine de Moody's'e gerçekleri biraz geç görse de hakkını teslim ederek teşekkür etmeliyiz Piyasalara dönecek olursak geçen hafta tüm olumlu haberlerin bir arada olduğu bir hafta oldu. Gerçi FED kararları tam anlamıyla piyasaları tatmin etmedi hatta petrol, altın ve Euro/dolar paritesi ve ABD borsaları perşembe günü FED kararlarının ardından düşüşe geçseler de pazar günü yapılan Yunanistan seçimleri beklendiği gibi olumlu geçti ve FED kararlarının önünde yer aldı diyebiliriz. Türkiye'nin pozitif yönde ayrışmasında bu gelişmelerin yanı sıra not artışı da önemli ölçüde katkı yaptı.
Tüm bu olumlu gelişmelerin devam etmesi, piyasaların bu rüzgârı arkasına alarak doludizgin gitmesi beklenemezdi. Petrol fiyatları iki ay içinde 30 doları aşan bir düşüş gösterirken birileri bunun yeniden terse dönmesi için yeni oyunlar oynayacaklardı. Nitekim piyasalar kapandığında Suriye'nin bir Türk savaş uçağını düşürdüğünü öğrendik. Sürpriz miydi bu durum bence hayır. Türkiye'nin ekonomik açıdan kıskanılacak bir ilerleme gösterdiği ve hasta adamların arttığı bir dünyada ayakları sağlam basan bir yapıya kavuştuğu bir sırada düğmeye bastılar yine.
Sonuç olarak Suriye ve İran meselesi önümüzdeki aylar içinde sürekli gerilimin tırmandırılacağı ve büyük oyunun en önemli manevra alanı olarak ortada duruyor. Mısır'da yaşanılan yeni gelişmeler de yaz aylarının sıcak geçeceğini göstermekte. Küresel anlamda siyasi istikrar arayan Avrupa, Yunanistan konusunda önemli bir eşikten geçti. AB'nin liderleri kemer sıkmanın tek başına çözümü sağlayamayacağı konusunda fikir birliğine varmış gibiler, büyümeyi destekleyecek politikalarda daha hızlı adımlar atmak için çabalarını sürdürecekler gibi görünüyor. 28-29 Haziran toplantıları piyasaların yeni odaklanacağı AB liderlerinin mali birlik konusunda mutabakat arayacakları bir toplantı olacak.
Suriye konusuna gelecek olursak, zamanlaması manidar bu gelişmenin piyasalara etkisi olabileceğini düşünmekle beraber olayın büyüme olasılığı etkinin dozunu belirleyecektir.
Altın ve petroldeki düşüş pariteden kaynaklanıyor
Geçen yıl temmuz ayı başında tarihi rekorları altüst ederek 1.900 doları aşan altın ons fiyatı bir yıldır aşağı yönlü bir seyir izleyerek 1.560 dolara gerilemiş durumda. Onstaki düşüş doğal olarak serbest piyasada altının gram fiyatında da önemli gerilemelere yol açmış durumda. Düşüşün nedenleri önemli. Bana göre en önemli nedenlerinden biri parasal genişlemenin devam etmemesi. Dolayısıyla Euro/dolar paritesinin Yunanistan seçim sonuçlarının korkulan gelişmelere yol açmamasına rağmen düşüşüne devam etmesi. Parite 1.27 seviyesinde tırmandı ve yeniden 1.25 seviyelerine geriledi. Bu durum hiç şüphesiz altın fiyatları için de söylenebilir. Altın fiyatları halen oldukça yüksek ve paritenin bu seviyelerinde 1.600 doları aşmakta zorlanıyor. Özetle Euro/dolar paritesinin 1.60 seviyelerinden 1.25 seviyelerine gerilemesi hem petrol fiyatını hem de altın fiyatlarını dolar bazında aşağı yönde baskılıyor. Altın fiyatları 1.525-1.590 seviyelerinde kısa bir süre daha dalgalanabilir. 1.525 seviyesinin altına gerilemesi mevcut sıcak gelişmelerden sonra biraz zor ama uzun vadede bu seviye aşağı kırılabilir gözüküyor. Petrol fiyatları ise tam Türkiye'nin istediği istikamette gidiyor. Brent petrol fiyatı bu yılki zirve noktalarından neredeyse yüzde 30 aşağı geldi. İnşallah bu seviyelerde devam eder ama analizimizde bahsettiğimiz gibi Ortadoğu'daki büyük oyunda hamleler art arda gelmeye başladı. Bu durum fiyatları yeniden yükseltmek için düğmeye basıldığını gösteriyor. 90 dolara gerileyen petrol fiyatlarını yeniden 100 doların üstüne çekmek için oyun oynanıyor.
Selim Işıklar- ZAMAN