S&P kredi notunu nasıl belirliyor?

Standard & Poor's'un (S&P), ülke kredi derecelendirmelerine dair kriterleri bir ülkedeki devlet borçlarının vaktinde ve tamamıyla ödenmesi ile ilgili isteklilik ve kapasiteyi etkilediğine inanılan faktörleri kapsarken, kredi analizi, söz konusu ülkenin geçmiş ekonomik ve siyasi döngülerdeki performansı ve gelecekteki ekonomik döngüler boyunca artıp azalabilecek finansal ve parasal esnekliğine işaret eden faktörlere odaklanıyor.
Kredi derecelendirmesi ve kredi riski araştırması konusunda faaliyet gösteren S&P, ülke derecelendirme kriterleri, derecelendirme kriterlerinin nasıl uygulandığı ve devlet borç ihraçlarının derecelendirme süreci gibi konu başlıklarına yer verdiği ''Ülkelerin Kredi Notunu Nasıl Belirliyoruz?'' konulu bir çalışma hazırladı.
Ülke kredi derecelendirme kriterlerini 2011 yılı Haziran ayında güncelleştiren S&P'nin güncelleştirilmiş kriterleri, kredi derecelendirme analizlerinde temel alınan beş ana faktörü nasıl değerlendirdikleri ve bu faktörlerin ne şekilde birleştirilerek ülkelerin kredi derecelendirmelerine ulaşmada kendilerine yardımcı olduklarını açıklıyor. Kriterler, özellikle ülkelerin finans sektörüyle bağlantılı koşullu yükümlülüklerinin geliştirilmiş bir ölçütünü içeriyor ve ülkelerin para birliği içerisindeki özel kredi karakteristiklerini dile getiriyor.
S&P'nin ülke kredi derecelendirmelerine dair kriterleri, bir ülkedeki devlet borçlarının vaktinde ve tamamıyla ödenmesi ile ilgili isteklilik ve kapasiteyi etkilediğine inanılan faktörleri kapsarken, kredi analizi söz konusu ülkenin geçmiş ekonomik ve siyasi döngülerdeki performansına ve aynı zamanda gelecekteki ekonomik döngüler boyunca artıp azalabilecek finansal ve parasal esnekliğine işaret eden faktörlere odaklanıyor.
Kuruluşun ülke kredi derecelendirmelerinin temelini oluşturan beş faktör ''politik skorda yansıtılan kurumsal etkinlik ve politik riskler'', ''ekonomik skorda yansıtılan ekonomik yapı ve büyüme beklentileri'', ''harici skorda yansıtılan harici likidite ve uluslararası yatırım pozisyonu'', ''mali skorda yansıtılan mali performans ve esneklik ile devlet borç yükü'' ve ''parasal skorda yansıtılan parasal esneklik''ten oluşuyor.
Politik skor, bir devletin kurumlarının ve politikalarının o ülkenin kredi temellerini sürdürülebilir kamusal finansman alanı oluşturmak, dengeli ekonomik büyümeyi desteklemek ve ekonomik veya siyasi şoklara cevap vermek açısından nasıl etkilediğine dair bakışı yansıtırken, verilerin ve kurumların şeffaflığı ile güvenilirliğinin yanı sıra potansiyel jeopolitik risklere bakışı da yansıtıyor.
Ekonomik, mali ve parasal skor...
Bir ülkenin ekonomik skorunda ele alınan üç önemli faktörün gelir seviyesi, büyüme perspektifi ve ekonomik çeşitliliği ile volatilitesini kapsadığı S&P çalışmasında, ülkenin harici skorunu etkileyen üç faktörün bir ülkenin para biriminin uluslararası işlemlerdeki statüsüne ait görüş, ülkenin harici likiditesi ve vatandaşlarının varlıkları ile borçlarının dünyanın geri kalanıyla kıyaslandığındaki halini gösteren harici borçluluğa olan bakış olduğuna dikkati çekiliyor.
Mali skor S&P'nin devletin bütçe açıklarının ve borç yükünün sürdürülebilirliğine dair bakışını yansıtırken, söz konusu ölçüt, mali esnekliği, uzun vadeli mali eğilimleri ve hassasiyetleri, borç yapısını, fonlama erişimini ve koşullu finansal yükümlülüklerden doğan potansiyel riskleri göz önüne alıyor.
Parasal skorda söz konusu olan ana faktörler ise özellikle para arzını ve yurt içi likidite şartlarını kontrolü suretiyle parasal karar otoritelerinin para politikalarıyla yurtiçi ekonomik sorunlara eğilme kabiliyeti, enflasyon eğilimlerinde ölçüldüğü şekilde para politikalarının kredibilitesi ve büyük ölçüde yurt içi finans sistemi ile sermaye piyasaları derinliği ve çeşitliliğinin bir işlevi olan para politikası kararlarının etkisini reel ekonomiye aktaran mekanizmaların etkinliğinden oluşuyor.
Beş faktörden her birinin 1'den 6'ya kadar (en zayıf) olan rakamlar kullanılarak bir skor alırken, ileriye yönelik bu skorların verilmesi için bir dizi niceliksel faktör ve niteliksel düşüncenin temel oluşturduğu, beş skorun daha sonra kriterler doğrultusunda birleştirilerek bir ülkenin devlet borçlarına yönelik politik ve ekonomik profili (politik skor ve ekonomik skorun ortalaması) ile esneklik ve performans profilinin (harici skor, mali skor ve parasal skor ortalaması) oluşturulduğu ifade ediliyor.
S&P'de bu iki profil, daha sonra bir gösterge niteliğinde kredi derecelendirme seviyesi belirlemek için kullanılırken, genel beklentinin, ülkelerin yabancı para cinsinden kredi derecelendirmelerinin söz konusu ülkelerin benzerleriyle kıyaslandığındaki konumuna dayanılarak, çoğunlukla gösterge niteliğindeki derecelendirme seviyesinin bir basamak altında veya üstünde olduğu, örneğin bir ülkenin politik ve ekonomik profilini ''kısmen kuvvetli'', esneklik ve performans profili ise ''çok kuvvetli'' görülüyorsa, çok büyük ihtimalle ''AA-''nin bir basamak altında veya üzerinde derecelendirme yapıldığına işaret ediliyor.
Bir ülkenin yerel para birimi cinsinden derecelendirmesini ise yabancı para birimi cinsinden derecelendirmenin iki basamağa kadar yükseltilmesiyle belirleyen S&P, ülkenin yerel para birimi derecelendirmesinin yabancı para birimi derecelendirmesinden daha yüksek olabileceğini, yerel para birimi kredibilitesinin ülkelerin kendi sınırları içinde sahip oldukları bazı özel güçlerle desteklenebildiğini, bunlara yerel para birimi ihracı ve yurt içi finans sisteminin düzenlemelerle kontrol edilmesinin dahil olduğunu belirtiyor.