Sokaklar niye karanlık?

Ankara başta olmak üzere birçok ilde cadde ve sokakların yeterince aydınlatılmamasına vatandaş tepkili. Şikayetlerin artması üzerine harekete geçen Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na gönderdiği yazıyla sokakların denetlenmesini istedi. Hazine aynı yazıda sokak lambaları için yıllık 600 milyon lira ödendiğine dikkat çekti.
Cadde ve sokak aydınlatmalarının elektrik parasını, Hazine ödüyor. Son aylarda 'sokaklar karanlık' yönünde vatandaşlardan gelen şikâyetler üzerine Hazine Müsteşarlığı harekete geçti. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na (EPDK) yazı yazan Hazine, sokak aydınlatmalarının denetlenmesini istedi. Hazine yazısında, "Parayı biz veriyoruz, sokaklar niye aydınlatılmıyor?" diye sordu. Aydınlatma paraları yılık 600 milyon lirayı buluyor. Toplam tüketilen elektriğin yaklaşık yüzde 3'ü aydınlatmada kullanılıyor.
Başta Ankara olmak üzere birçok bölgede cadde ve sokakların yeterince aydınlatılmaması vatandaşların şikâyetlerine neden oldu. EPDK ve Hazine kaynaklarından alınan bilgiye göre konuyu takibe alan Hazine, EPDK'ya, ödenen paranın sokak ve cadde aydınlatmalarının faturasına gidip gitmediği ve aydınlatmanın yeterince yapılıp-yapılmadığının denetlenmesi isteğinde bulundu. Hazine'den EPDK'ya gönderilen yazıda, "Ödenen paraya rağmen sokaklar tam aydınlanmıyor. Bu yönde şikâyetler geliyor. Bunu denetleyin." tespitlerine yer veriliyor. Bilindiği gibi elektrik dağıtım şirketleri, sokak aydınlatması için tüketilen elektriği hesaplayıp faturalandırıyor ve bu faturayı Hazine'ye bildiriyor. Hazine de kendisine bildirilen ödeme bedelini ilgili şirketlere aktarıyor. Hazine Müsteşarlığı, elektrik dağıtım şirketlerine ödediği aydınlatma parasının kaçak elektrik finansmanına gitme ihtimaline karşı da inceleme başlattı. Hazine, sokakların yeterince aydınlatılmaması üzerine özellikle kayıp kaçak oranlarını düşük göstermek isteyen dağıtım şirketlerinin, "Kaçak oranının bir bölümünü Hazine'ye sokak aydınlatması olarak fatura ettiği" şüphesi üzerinde duruluyor. Bu kapsamda aydınlatma giderlerinin denetim yöntemini yeterli ölçüde sağlıklı bulmayan Hazine, EPDK'dan sokak aydınlatmalarını ölçen sayaçların ve tüketim miktarlarının 'kontrol' edilmesini, bu konuda gerekli önlemlerin alınmasını talep etti. Sokak ve cadde aydınlatmalarının elektrik parası, belediyeler ve TEDAŞ (Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ) arasında 2 milyar liralık borç sarmalı haline dönüştü. İlk olarak sokak aydınlatmaların yasal sorumluluğu belediyelerin üzerinde bulunuyordu.
Ancak kamu kurumu TEDAŞ'ın uzun zaman belediyelerden alacağını tahsil edememesi üzerine 2008'de Elektrik Piyasası Kanunu'na geçici bir madde eklendi. Maddeyle, 1 Ocak 2009-31 Aralık 2015 tarihleri arası aydınlatma bedellerini Hazine'nin karşılaması öngörülerek geçici çözüm bulundu. Kamuya ait park, bahçe, tarihî yerler gibi halka açık yerler ile reklam ve benzeri amaçlı panoların genel aydınlatmalarına ilişkin tüketim giderleri, ilgili belediye veya il özel idaresince karşılanıyor. Öte yandan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Elektrik Piyasası Kanunu tasarısıyla, sokak ve cadde aydınlatmalarının parasının vatandaşın kullandığı elektriğin faturasına yansıtılması öngörülüyor.
Elektrik kayıp-kaçağında TRT payı kalktı
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), elektrik faturalarıyla ilgili önemli bir karara imza attı. Kurul, elektrik kayıp kaçağında Türkiye Radyo Televizyon Kurumu'nun (TRT) aldığı payı kaldırdı. Kararla, tüketiciler yaklaşık yüzde 0,2 oranında daha az fatura ödeyecek. TRT, elektrik faturalarından yıllık 450 milyon lira civarında gelir elde ediyordu. Yeni düzenlemeyle TRT'nin geliri yaklaşık 50 milyon TL azalacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, daha önce aldığı kararla, elektrikte kayıp-kaçak bedelini bütün aboneler üzerine yaymıştı. Son kararla, abonelerin az da olsa elektrik faturalarında iyileşme sağlanmış oldu.

İSMAİL ALTUNSOY - ZAMAN