'Sırada Fransa ve İtalya var söylentisi
Fransa ve İtalyanın notunun da inebileceği söylentisiyle euro dolar karşısında 1.2112 seviyesine geriledi
MELİS ŞENERDEM-İSTANBUL
Euro Bölgesindeki borç krizinin atlatılamaması ve piyasalarda dün Fransa ve İtalyanın notunun indirileceğine ilişkin söylentiler euronun dolar karşısında dört yılın yeni en düşük seviyesine gerilemesine neden oldu. Euro dolar paritesi dün yüzde 1.4 düşerek 1.2112 seviyesini gördü. Bu, euronun Nisan 2006dan beri dolar karşısında düştüğü yeni en düşük seviye. Euro daha sonra beklenenden iyi gelen ABD verileriyle 1.2279a çıktı.
İşlemciler daha önceki en düşük seviye olan 1.2143 seviyesinin altına inildiğinde bu seviyenin altında yer alan hedge fon stop-loss emirlerinin çalıştığını ve düşüşün hız kazandığını kaydetti. Euro, dolar karşısında pazartesi akşamı 1.2305ten işlem görüyordu. Dolar ise dün döviz sepetine karşı son 15 ayın en yüksek seviyesine yükseldi.
Açıklama için bastırıyorlar
Milliyet gazetesine bilgi veren yabancı bir bankanın döviz işlemcisi, Fransa ve hatta İtalyada not indirimi yapılacağına dair bir söylenti var. Piyasalar kredi derecelendirme kuruluşlarından indirim olacak ya da olmayacak yönünde bir açıklama bekliyor dedi.
Döviz işlemcisi, ABD ve İngilterede pazartesi günü piyasaların kapalı olduğunu, bugünkü düşüşte tatilin araya girmesi nedeniyel pozisyon değişikliklerinin yeni yansıtılmasının da etkili olduğunu ekledi.
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Cuma günü Avrupa piyasalarının kapanışının ardından İspanyanın notunu bir kademe indirerek AA+ya çektiğini açıklamıştı. ECB yönetim kurulu üyesi Christian Noyer, dün yaptığı açıklamada kredi derecelendirme kuruluşlarının sinyalleri bazen çok geç gönderdiğini söyleyerek Fitchin İspanyaya ilişkin kararını eleştirdi. Noyer, Bizim için bu çok büyük bir sorun çünkü hep yanlış zamanda yapıyorlar. Zamanında sinyalleri göndermiyorlar. Çok geç kalıyorlar ve bu da sorun oluşturuyor dedi.
Piyasaların özellikle Fransaya ilişkin bir not indirimi beklentisin kuvvetlendiren, bu ülkenin Bütçe Bakanı François Baroinin pazar günü yerel kanal Canal Pluse yaptığı açıklamada AAA notunu korumanın zor olacağını söylemesi oldu. Baroin, hemen bir not indirimi beklemediğini, ancak mevcut notu korumanın kolay olmayacağını açıklamıştı.
Kredi notlarına ilişkin endişelerle Fransa, Yunanistan, Portekiz, İspanya ve İrlandanın tahvillerini iflasa karşı sigortalamanın bedeli (CDS) yükselirken, İtalyanın beş yıl vadeli devlet tahvillerinin CDSi bu ülke için rekor seviye olan 250 baz puana çıktı. Türkiye beş yıllık CDSleri de cuma günü kapanıştaki 173/176 seviyesinden 185/189 baz puana yükseldi.
Avrupa bankaları iki yılda 195 milyar euro zarar yazacak
Avrupa Merkez Bankasının (ECB) Yunanlı üyesi ve başkan yardımcısı Lucas Papademos, Euro Bölgesinde borç krizinin bulaşma riskinin yüksek olduğunu, bunun finans sektörünü de olumsuz etkileyeceğini söyledi. Papademos, Euro Bölgesindeki bankaların takibe düşen alacaklar nedeniyle zarar hanesine gelecek iki yıl için 195 milyar euro yazacağını da ekledi.
ECBnin Finansal İstikrar Raporundaki hesaplamaya göre bankaların takibe düşen alacaklar için 2010da 90 milyar, 2011de ise 105 milyar euro karşılık ayırması gerekecek. Avrupadaki bankaların 2009un sonuna kadar kriz nedeniyle yazdığı zararın toplamı 238 milyar euroydu. Bir süredir Euro Bölgesindeki kamu borcu krizi olarak yaşanan durumun ABDdeki gibi bir bankacılık krizine dönüşmesi endişesi yatırımcıları tedirgin ediyor.
İspanya bankası destek istedi
Öte yandan Reuters haber ajansı, İspanyanın en büyük ikinci tasarruf bankası Caja Madridin hükümetin kurtarma fonundan 3 milyar euro destek istediğini duyurdu. Banka, bu destekle borsaya açık olmayan başka küçük tasarruf bankalarının aynı çatı altında birleştirilme operasyonunu finanse etmeyi amaçlıyor. İspanyadaki tasarruf bankalarının konsolide olmaları için hükümet 30 Hazirana kadar zaman tanıdı.
Euro Bölgesinde işsizlik yüzde 10.1
Euro Bölgesinde işsizlik oranı nisan ayında 10 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 10.1e yükseldi. Bu aynı zamanda Avrupanın ortak para biriminin kullanıma girmesinden sonraki en yükske işsizlik oranı oldu. Mart ayında çift haneye çıkan işsizlik oranının yatay seyretmesi beklenirken arttığının ortaya çıkması piyasalardaki olumsuz havanın da derinleşmesine neden oldu. Avrupa Birliği (AB) istatistik kurumu Eurostatın verilerine göre Euro Bölgesinde genç nüfusun işsizlik oranı da yüzde 20yi geçti. Bu kategoride işsizliğin en yüksek olduğu ülke ise yine İspanya oldu. İspanyada genç nüfus işsizlik oranı yüzde 40ın üzerinde.
Euro korkusu borsaları da düşürdü
Dün borsalar Avrupadaki olumsuz havanın etkisiyle kayıplı seyir izledi, ABDden gelen ISM imalat endeksi verisinin beklentilerin üstende olmasıyla kapanışa doğru artıya döndü. Avrupa borsalarında yüzde 2ye varan düşüşler ağırlıklı olarak Euro Bölgesine ilişkin endişelerle bağlantılıydı. Lehman Brothersın iflasından bu yana mayısta en oynak ayı geçiren borsalar, hazirana da fazla iyimser başlayamadı.
Endekslerde şirket bazlı hareketler de oldu. Bunlardan biri de enerji devi BPydi. BPnin ABD tarihinin en büyük petrol sızıntısını durdurmaya yönelik çabalarının sonuçsuz kalması şirketin hisselerinin yüzde 13.1 değer kaybetmesine neden oldu. ABDnin BP hakkında soruşturma açması sonucu ABD borsaları da yüzde 1 düşüşle kapandı.