‘Sığınak delici bomba’ ticaret savaşında işlemiyor!

FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD Başkanı Donald Trump, 21 Haziran'da İran’daki nükleer hedeflere yönelik ‘sığınak delici’ bombalarla yaptığı saldırılar sayesinde zafer ilan edebildiklerini söylüyor. Ancak YahooFinance’in haberine göre ABD’nin mücadele içerisinde olduğu diğer bir cephede bu tür bir silahı bulunmuyor.

Trump’ın ticaret anlaşması için diğer ülkelere verdiği süre temmuz ayında dolacak. Trump, sanki bir ‘sığınak delici’ silahı da bu cephede varmış gibi davranıyor. Diğer ülkelerin ABD’nin uyguladığı gümrük vergileri sebebiyle ağır zarar göreceğini öne sürüyor. Ancak söz konusu ticaret savaşrında Trump çoğu zaman blöf yapıyor ve karşı taraflar da durumun farkında.

Trump’ın İran’a saldırma konusundaki istekliliği, onun riskle nasıl başa çıktığı ve zorlu durumlarda nasıl pazarlık yürüttüğü hakkında dersler sunuyor. Bu durum aynı zamanda ticaret savaşlarını nasıl yürüttüğüne dair bazı efsaneleri de ortadan kaldırabilir.

Trump her zaman geri adım atmıyor

Mayıs ayında Financial Times’ta yer alan bir yazıda “Trump Always Chickens Out” (Trump her zaman geri adım atar) anlamına gelen “TACO” terimini kullanmıştı. Ancak bu tamamen doğru değil. Trump, göreve gelmeden önce %2,5 civarında olan ortalama ithalat vergilerini yaklaşık %15’e kadar yükseltti. Bu vergileri ödeyenler Amerikalı ithalatçılar oldu ve onlar da Trump’ın geri adım atmadığını açıkça dile getiriyor.

Trump, İran konusunda geri adım atabilirdi. Kendisinden önceki birçok başkan nükleer tesislere saldırmak yerine diplomasi yolunu seçmişti. Trump da başlangıçta bu yaklaşımı benimsemişti. Ancak İsrail’in, İran’ın nükleer programına zarar veren bir haftalık bombardımanla kapıyı açmasının ardından ABD saldırısı gündeme geldi. Trump bu süreçte İran’ın Amerikalılara saldırması ya da enerji tedarik zincirini bozarak kriz yaratması riski göze alarak önemli bir risk aldı.

Söz konusu tablo Trump’ın eli güçlü olduğunda bu eli oynamaktan çekinmediğini gösteriyor. Johns Hopkins Üniversitesi’nden Stratejist Eliot Cohen, Trump’ın “insani zayıflığa karşı vahşi bir içgüdüsü” olduğunu belirterek, “Düşmanı yerdeyken kafasına tekme atmaktan çekinmeyen biri” olduğunu söylüyor.

Habere göre, İran’a bomba yağdıran Trump işte tam olarak buydu. İran’ın hava savunma sistemi çökmüştü, lideri bir sığınakta saklanıyordu. Trump, daha önceki başkanların almaya cesaret edemediği bir riski aldı. Zira başarı şansının yüksek olduğunu düşündü ve belki de haklıydı.

Ticaret savaşında rakip daha dişli

Ancak ticaret savaşında Trump’ın karşısındaki rakipler o kadar savunmasız değil. Trump’ın elinde sihirli bir silah yok ve zafer de kolay değil. Söz konusu tartışmalar 9 Temmuz’da onlarca ülkenin Trump’la ticaret anlaşması yapması ya da “karşılıklı” tarifeleri göze alması gereken süre dolduğunda bir kez daha ortaya çıkabilir.

Ticaret savaşının bir günde, bir ayda ya da bir yılda biteceği düşünülmemeli. Trump, 2 Nisan’da sert gümrük tarifeleri ilan etti ama birkaç gün sonra, piyasalardaki sert satış dalgasının ardından bu vergilerin uygulanmasını erteledi. Bu geri adım, Trump’ın zayıflığını gösterdi. Zira bu tarifeler aslında dost ateşi niteliğindeydi. Zarar ABD içinde hissedildi.

Trump’ın tarifeleri açıklayıp uygulamamasıyla piyasalar yükselip düşerken, genel olarak bu tarifelerin sanıldığı kadar kötü olmayabileceği düşüncesi yerleşti. Çünkü Trump’ın İran’da olduğu gibi belirleyici ve kalıcı bir darbe indirme gücü bulunmuyor.

Özel sermaye şirketi Apollo’nun Baş Ekonomisti Torsten Sløk, kısa süre önce Trump’ın tarifeler konusunda “herkesi zekice alt etmiş olabileceğini” ileri sürdü. Sløk’a göre Trump, 9 Temmuz yaklaştıkça bu süreyi bir yıla kadar uzatabilir. Bu sayede piyasalar uyum sağlarken, ABD gümrük vergilerinden yaklaşık 400 milyar dolarlık gelir elde edebilir. Bu da 2024 seviyelerine kıyasla neredeyse beş katlık bir artış anlamına geliyor.

Trump ne yapacak?

Piyasalar için asıl sürpriz, Trump’ın 9 Temmuz’da yeni bir uzatma yerine “şok ve dehşet” yaratacak bir tarife saldırısı düzenlemesi olur. Capital Economics’in 24 Haziran tarihli analizinde, “Bizim de paylaştığımız genel kanı şu yönde: Ticaret ortaklarıyla anlaşmalar sağlanamasa bile, erteleme muhtemelen uzatılacaktır. Nisandaki tarifelerle başlayan türden büyük bir piyasa çalkantısı beklenmiyor. Zira yatırımcılar bu tür bir düşüşün halihazırda Trump’ı yine geri adım atmaya zorlayacağını varsayacaktır” açıklamasında bulundu.

Trump’ın Çin’le yürüttüğü müzakereler de bu sürecin belirli bir zaferle değil, çıkmaza saplanarak sonuçlanabileceğini gösteriyor. Nisan ayında Trump, Çin ithalatına %145’e varan tarifeler getirdi ve bu oranlar ithalatı neredeyse tamamen durdurdu. Mayıs ayında bu oran %30’a çekildi. Bazı analistler bunu “ticaret savaşında ateşkes” olarak yorumladı ve Trump’ın tehdidini gerçekleştirmemesi nedeniyle müzakere gücünün zarar gördüğünü savundu.

Trump, Çin’den ne istediğini açıkça ifade etmiş değil. Bu belirsizlik bir strateji olabilir: Önce Çin’in neye razı olacağını görmek, sonra ne istediğini açıklayarak “zafer” ilan etmek. Ancak Çin, bu yaklaşımı bile zorlaştırıyor.

Çin, Trump’ın tarifelerine karşılık olarak dünyadaki arzın yaklaşık %90’ını elinde bulundurduğu nadir toprak elementlerinin ihracatına kısıtlamalar getirdi. Bu elementler, otomobil, savaş uçağı, tıbbi cihaz, elektronik ve daha birçok alanda kullanılıyor. Bu parçaları tedarik edemeyen bazı ABD şirketleri, üretim hatlarını durdurma noktasına geldi.

Trump neden geri adım atıyor?

Trump, rakibindeki zayıflığı sezebildiği gibi, güçlü yönleri de fark ediyor. ABD üretimini yeniden canlandırma vaadini gerçekleştirmesi, firmaların gerekli bileşenlere ulaşamaması durumunda mümkün olmayacak. Her ne kadar tüm ipleri elinde tutamasa da Çin’in elinde de azımsanmayacak bir koz var.

Bu durum Trump’ı sık sık blöf yapmak zorunda bırakıyor. Ne kadar çok blöf yaparsa, o kadar az ciddiye alınıyor. Bu nedenle yatırımcılar, 9 Temmuz’da Trump’ın yeniden süreyi uzatacağından neredeyse emin.

S&P 500 Endeksi, nisan ayındaki düşüşten sonra toparlandı ve şubatta gördüğü tüm zamanların en yüksek seviyesine yaklaşmış durumda. Bu da yatırımcıların, Trump’ın tarifelerinin şirket kârlarını ya da hisse değerlerini önemli ölçüde etkilemeyeceğine inandığını gösteriyor. Ticaret savaşında “sığınak delici bomba” yok ve piyasalar bunun farkında olmaktan memnun.

Enerji piyasası Trump ateşkesiyle rahatladı!

Trump'tan CNN ve NYT'ye 'yalancı' suçlaması

Erdoğan ve Trump Lahey'de görüştü