Sabit coinler güçlendi, merkez bankaları alarma geçti

FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları, hızla büyüyen sabit coin akımına nasıl yaklaşacakları konusunda ikilem yaşıyor. ABD yönetiminin özel şirketler tarafından çıkarılan bu dijital paralara verdiği güçlü destek de sabit coin’leri küresel finans sisteminin merkezine taşıyor. Financial Times’ın haberine göre, diğer ülkelerin önünde iki seçenek var: Ya bu yeni teknolojiyi benimsemeyi deneyecekler ya da kendi alternatif çözümlerini geliştirmeye çalışacaklar.

Washington yönetimi ABD Merkez Bankası’nın (Fed) dijital para çıkarmasını yasaklamayı ve özel sektör tarafından çıkarılan sabit coin’ler için bir mevzuat çerçevesi oluşturmayı öngören yasa tasarıları görüşüyor. Trump yönetimi için büyük ölçüde dolar varlıklarıyla desteklenen bu tür tokenlar, doların küresel gücünü yansıtmak için bir araç niteliğinde.

Ancak merkez bankalarının çatı kuruluşu olan Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), geçen ay yaptığı açıklamada, kontrolsüz şekilde büyüyen sabit coin’lerin, parasal sisteme duyulan kamu güvenini zedeleyebileceği uyarısında bulunuldu. BIS açıklamasında paranın kullanımına dayalı hakim sistemin tehlikeye atılabileceği ve finansal istikrar açısından risk oluşabileceği uyarılarına da yer verildi. Merkez bankası yöneticileri ayrıca, bu tokenların suç gelirlerinin aklanmasında kullanılmasından da endişe duyuyor.

Bazı ülkeler ise kendi merkez bankalarının dijital paralarını (CBDC) geliştirmeye çalışıyor. Bu tür dijital paralar, halka dijital biçimde güvenli merkez bankası parası sunmayı amaçlıyor ve dolarizasyona karşı bir set oluşturmayı hedefliyor. Ancak bu projelerde şu ana kadar sınırlı başarı sağlanabildi.

Massachusetts Institute of Technology (MIT) bünyesindeki Kriptoekonomi Laboratuvarı'nın Kurucusu Christian Catalini, “Şu anda tuhaf bir dünyadayız; dolar destekli sabit coin’ler baskın konumda. Bu durum kontrol altına alınmazsa, kontrolden çıkmış bir dolarizasyona doğru gidiyoruz” dedi.

Catalini, “Ancak bu bir denge durumu değil. Dünyanın diğer ülkeleri de bu durumu anlıyor. Şimdi onların karşısında şu ikilem var: Bu gidişatı yavaşlatmaya mı çalışmalı, yoksa sabit coin’lerin yerli versiyonları teşvik ederek bir finansal inovasyon aracı olarak mı benimsemeli?” dedi.

Dünya genelinde dolaşımda yaklaşık 250 milyar dolarlık sabit coin bulunuyor ve neredeyse tamamı dolara endeksli. Yatırımcılar, kripto para ticareti öncesi nakit park etmek veya ödeme aracı olarak kullanmak için bu araçlara yöneliyor. İşlemler, bankaların talep ettiği ücretlerin çok daha azına ve birkaç gün yerine birkaç dakikada tamamlanabiliyor.

Analistler, sektörün hızla büyüyeceği görüşünde. Citi Enstitüsü, sabit coin arzının 2030 yılına kadar 1,6 trilyon dolara ulaşmasını öngörüyor, daha kripto dostu ABD mevzuatlarının etkisiyle de 3,7 trilyon dolara kadar çıkabileceğini tahmin ediyor. Ancak sektörün hızlı büyümesi, bu alanda benzer adımlar atmayan ülkelerin gelişmelerden geri kalması ve mevzuatı şekillendirme fırsatını kaçırması riskini beraberinde getiriyor.

Güney Kore Merkez Bankası, geçen ay kendi merkez bankası dijital para birimi projesinin denemelerini askıya aldı. Ülkedeki sekiz yerel ticari banka ise won destekli ortak bir sabit coin geliştirmek üzere çalışıyor. İngiltere Merkez Bankası (BoE) ise son aylarda sabit coin ihraççılarına yönelik daha önceki katı duruşunu yumuşatma sinyalleri verdi.

Kripto firması Fireblocks’un Finansal Piyasalar Kıdemli Direktörü ve BoE’nin Fintek Birimi eski Başkanı Varun Paul, “İngiliz yetkililer, ABD’nin sabit coin’leri ana akım hale getirmek istemesi karşısında rekabet gücünü kaybetme korkusuyla harekete geçti” dedi.

Paul, BoE’nin sabit coin düzenlemelerine ilişkin ilk istişareyi 2023’te başlattığında durumun çok farklı olduğunu belirtti:

“O zamanlar bu teknoloji finansal sistemin kenarındaydı. Şimdi ise büyüme patlama noktasında. BoE, eğer yaklaşımını gevşetmezse kural koyma yetkisini kaybedeceğini anlıyor.”

Ancak BoE Başkanı Andrew Bailey, bu ay The Times’a yaptığı açıklamada, büyük bankaların kendi sabit coin’lerini çıkarmaya yönelmesinin finansal istikrarı tehdit edebileceğini söyledi. Bailey ayrıca, İngiltere’nin merkez bankası dijital para birimi çıkarmak yerine, daha hızlı işlemler sağlayan ticari banka paralarının dijital versiyonları olan “tokenlaştırılmış mevduatlara” yönelmesinin daha akılcı olacağını ifade etti.

Euro Bölgesi’nde ise bazı merkez bankası yöneticileri, euronun dolara alternatif bir rezerv para haline gelmesini umut ederken, Avrupa Merkez Bankası (ECB) merkez bankası kaynaklı dijital paraların güçlü savunuculuğunu yapıyor. ECB, 2021 yılından bu yana bireysel kullanım için uygun dijital euro projesi üzerinde çalışıyor ve birliğin ABD şirketlerine olan ödeme altyapısı bağımlılığını azaltmak istiyor.

Düşünce kuruluşu Atlantic Council’a göre, dünya genelinde şu anda 69 perakende merkez bankası dijital para birimi projesi geliştiriliyor. Ancak yalnızca üçü gerçekten hayata geçti, ikisi ise iptal edildi.

CBDC projelerinin üzerindeki en büyük kara leke ise Nijerya’nın deneyimi. Ülke, 2021’de kendi dijital parasını çıkardı ancak tüketiciler bu parayı büyük ölçüde görmezden geldi ve bunun yerine dolar destekli özel sabit coin’lere yöneldi. Projenin başarısızlığı, hükümetin kripto para borsalarına yönelik baskılarına yol açtı.

Birleşmiş Milletler dijital varlıklar kurumu UNDCIF’ın Genel Müdür Yardımcısı Nitin Datta, projenin başarısız olmasının kısmen, e-naira’nın halkın halihazırda güvenmediği bir itibari paranın dijital versiyonu olmasından kaynaklandığını söyledi.

Datta “Nijerya bir serbest piyasa deneyimiydi. Borsalar ve sabit coin’ler rol oynamaya devam edecek çünkü piyasayı tamamen dışlayamazsınız” ifadelerine yer veriyor

Ancak Birleşik Krallık Ödeme Sistemleri Mevzuat Başkanı Ruth Wandhofer, sabit coin’lerin hâlâ geniş ölçekte kullanılabilirliğini kanıtlaması gerektiğini söyledi. Geçtiğimiz ay düzenlenen bir konferansta konuşan Wandhofer, “Küresel bir şirket sabit coin’leri sınır ötesi büyük işlemlerde kullanamaz” diyerek döviz kurlarından doğan maliyetlere dikkat çekti.

Wandhofer ayrıca, “Bazı ülkelerde hâlâ tüketici finansal eğitimi, ödeme ağı ve bilişim donanımı eksikliği ve şeffaflık sorunu var. Sonuçta, eğer sabit coin’leri aracı olarak kullanmaya başlarsanız, nakit giriş-çıkışı için Western Union’a giderek yapacağınızdan çok daha fazla ödeme yapabilirsiniz” açıklamasında bulundu.

Finans uzmanı, işlemlerin daha fazla kripto para üzerinden yapılmasının, devletler için vergi kaybı anlamına geldiğini de vurguladı. “Elbette günün sonunda dijital sterlin ve dijital euroya sahip olmamız gerekecek.”

Atlantic Council Jeoekonomi Merkezi Kıdemli Direktörü Josh Lipsky, bu tür projeler için dijital euronun artık bir “turnusol kâğıdı” niteliğinde olduğunu belirtti. “Eğer Euro Bölgesi bu işi doğru yaparsa, dünya kamuoyuna yeni bir seçeneğin geçerli olduğunu gösterebilir ve bu alanda küresel standartların belirleyicisi haline gelebilir” dedi.

Wall Street’in dev bankaları sabit coin yarışına giriyor

3.5 milyar dolarlık Bitcoin hamlesi

Bitcoin ETF'lerinde rekor seviye!