Piyasaları bekleyen yeni riskler?

Abd'de 9.5'lik işsizlik oranı son 26 yıldaki en yüksek oran olarak dikkat çekiyor.Obama sonrasında 1.3 trilyon dolar BASILDI VE 1.7 trilyon dolar bütçe açığı var bu da gsmh'nın %12.5 i gibi çok yüksek bir orana tekebül ediyor.Bazı uzmanlar bu kış ve sonrasında Abd'de ikinci dip hareketi bekliyor ki bu da tüm dünya borsalarında büyük bir düşüş getirebilir yani ikinci büyük çöküş dalgasına hazır olmak gerekiyor.Bizde ise ekim sonrasında enflasyonun yükselmesi beklenebilir.Şöyle ki nisan ayında ötv-kdv indirimleriyle bazı sektörlerdeki satışlar vergilerin 15 haziran sonrası 3 aylık sadece bazı sektörlerde devam etmesine rağmen ilk alım heyecanı kalmadığından yani alacak olanların tüm alımlarını eylül sonuna dek almalarından dolayı artık piyasalarda alım yapacakların azalması(vergi indirimlerinin ekimde ortadan kalkması),temmuz emekli ve işçi ,memur maaşlarına da çok cüzi zam yapılması nedeniyle global hane halkının fazla harcama yapamayacak olması,hane halkının kredi kartlarında aşırı borçlu olmaları,eylül'de okulların açılması ve ramazan ayı sonrası piyasaların gıda ve diğer maddelerde yavaş da olsa zam yapmaya başlamaları sonucunda zorunlu tüketilenlerdeki fiyat artışları(elektrikteki %10 fiyat artışı) ekim ve sonrasında,buna petrol fiyat kış dönem artışını da katarsak yükselen enflasyon olarak karşımıza çıkacaktır ki bu da bono ve banka faizlerinin yükselmesini,kurlarda bu güne göre yıl sonuna doğru%10'luk bir artışı da zorlayabilecek oabilir.(1dolar=1.55-1.60 tl civarı tahminen) Eğer bu ekim sonuna doğru olumsuz abd veri olası açıklamaları, Abd'de beklenen ikinci bir çöküş dalgasıyla birlikte yaşanırsa olumsuzlukların bizde daha da fazla hissedilmesine yol açacak gelişmelere neden olabilir.Bu arada 4 temmuzda Abd başkan yardımcısı Bidden "eğer israil ,iran'ın nükleer tesislerine saldırması halinda engel olmayacağız"şeklinde basına yansıyan beyanatını da dikkate alırsak böyle bir saldırının ve olası iran'ın karşı bir saldırısının petrol ve genel ekonomik dünya verlerinde tam anlamıyla büyük bir çöküşe sebeb olması da öngörülen tehlikeler arasında sayılabilir.Şöyle ki eğer bu tür bir saldırı olası beklenen global iyileşme 2010 ve sonrasında yaşanması halinde krizden muhtemelen çıkmış dünyaya büyük ekonomik hasar verebilir.Öyleyse böyle bir saldırının zamanlaması henüz tam iyileşme yokken yani daha abd ve dünyada kriz devam ederken yani olası bir ikinci kriz dalgası 2009 sonuna doğru beklenirken(olasılıktır) yaşanması ihtimali daha akla yakın olabilir.Elbette bunu kimse tam anlamıyla bilemez ancak yine basında( yalanlanmasına rağmen) iran rejimiyle arası iyi olmayan S.Arabistan'ın israil uçaklarına topraklarını kullandırma yolunda anlaşma yaptığı yolundaki haziran ayında basında yayımlanan haberler de kulak ardı edilmemelidir. Öyleyse global ekonomik kriz yanında israil-iran atışmaları da takip edilmek zorundadır piyasa oyuncularınca.Özetle;ekim'den başlayarak enflasyonun artma olasılığı,harcamaların azalacak olması,borçlanma faizlerinin ve kurların yukarı gitme ihtimali,şirket bilançolarının giderek bozulması,banka karlarında 3.çeyrek sonrasında kar azalmaları beklenmesi,kredi kartlarında ödeyememe problemi,takipteki banka kredilerinin 18.8 milyar liraya ulaşması,kredilerin azalması buna karşın yüksek bütçe açığı nedeniyle devletin açıklarının finansmanında tahvil ağırlığının artacak olması,bankaların ise %8-9 arası son aldıkları bonoların olası ekim sonrası faizlerin yükselmesiyle(abd verileri olumsuzlukları olasılığı etkisini de içeren şekilde)) ekstra bono portföylerinden zarar yazma ihtimali,belki de bu günlerde dillendirilen 2010 yazında(ne derece doğru olduğu bilinmeyen) bir erken genel seçim ihtimali riski de piyasaların dikkatle izlemesi gereken çok önemli gelişme olasılıkları olabilecektir. Bu nedenlerle imkb nisan başından bu yana 22.000 lerden 48.000'lere muhtemel yabancı alımlarla gelecekteki olası iyileşmeyi(nisan başında gelecekte iyi gelişme yorumları vardı ancak bu haziran ve temmuz abd ekonomik verileri olumsuza dönmeden önceki tahminler idi ancak şu anda bu olumsuz veriler gelecekteki iyileşmeyi olumsuza çevirmiş gibi görünüyor piyasa yorumcularınca) çok fazla satın alması buna karşın reel sektör şirket bilanço karlarının olumsuz gelmeyi sürdürmesi ve özellikle bizde %20 faizlerle bankalarca alınmış (geçen yılda alınmış)tahvillerden sağlanan karların(%8'lere inen faizler nedeniyle)artık faizlerde geriye gidecek marj kalmaması ve ekim sonrası faizlerin dış kaynaklardan da etkilenme olasılığı ile 3 ve 4.çeyrek ve sonrası banka karlarını geriletecek şeklindeki beklentiler,imkb'de ağırlığı olan yabancıların satışa geçmelerini gerektirebileceğinden(abd borsalarındaki olası sert gerilemeler de tetikleyebilir) ,neredeyse nisan-ekim arası %200 prim yapan ve yabancıların karlarını realize etmek isteyebilecekleri hisselere çekinceli olunması ve karları düşmesi beklenen aşırı borçlarla krize giren ve halen zorlanan birçok reel sektör şirket hisselerinde de çok dikkatli olunması manüplatif ve spekülatif regüle bilgilerle balonlaşmış bazı fiyat hareketlerinin yatırımcıları gelecekte büyük zararlarla hisse taşıtabilmesi gerçekleri de dikkatle izlenmelidir. NEHİR ER MALİ ANALİST,BROKER NOT:YUKARDAKİ GÖRÜŞLER SADECE ŞAHSIMA AİT BİR ÖZEL AKADEMİK ÇALIŞMA OLUP(YENİ BİR KİTAP HAZIRLIĞI İÇİN),DANIŞMANLIK VEYA BENZERİ BİR AMAÇ TAŞIMAZ.BU NEDENLE DE BENİM GÖRÜŞLERİME GÖRE YAPILABİLECEK PİYASA İŞLEMLERİNDEN DOĞABİLECEK KAR VEYA ZARAR KİŞİLERİN ŞAHSİ HAREKET TARZLARI KAYNAKLI OLACAĞINDAN SORUMLULUK ,İŞLEM YAPACAK OLANLARA AİTTİR.1.10.2009