Piyasalar farklı hareket edebilir?

Geçen hafta 'İspanya'daki tahvil ihalelerindeki olumlu gelişmeler başta olmak üzere AB'de işler düzeliyor mu?' derken cuma gün ortasından itibaren bazı söylentiler piyasalara sert bir darbe vurdu.
Aralık ayı başında kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P), 2012 yılında Euro Bölgesi'nde 15 ülkenin kredi notunu düşüreceği sinyalini vermişti. Ama açıkçası cuma günü akşam saatlerinde piyasalara sızdırılan not düşüşü haberlerine kadar böylesi bir topluca indirim beklenmiyordu. Sonuçta cuma günü tüm piyasalar kapanana kadar açıklanmamış olsa da piyasalar başta Fransa olmak üzere not indiriminin gerçekleşeceğini anlamıştı. Gece yarısı Euro Bölgesi'nde, başta Fransa, İtalya, İspanya olmak üzere 9 ülkenin notları bir ya da iki kademe düşürülürken AB'nin en güçlü ekonomisine sahip olan Almanya'nın AAA olan notuna dokunulmaması ve en önemlisi Avrupa kurtarma ve istikrar fonu EFSF'nin de notunun aynı kalması, önümüzdeki haftayı muhtemel bir çöküşten kurtarmış olabilir. Uzun yıllardır başta Türkiye olmak üzere haksız notlar vererek gelişmiş ülkeleri kayıran sıfırcı hoca, ABD'nin ardından bir diğer güçlü Avrupa ülkesi Fransa'yı bu defa es geçmeyerek sert bir mesaj verdi.
Piyasalar özellikle Fransa'nın notunun düşürülebileceği yönünde bazı beklentilere sahipti. Avrupa borsalarının (İMKB dahil) açık olduğu sıralarda haberler Fransa'nın kredi notunun düşürüldüğü yönünde geldiği halde borsalarında herhangi bir çöküş yaşanmadı. Borsalar çok hafif kayıplarla hareket etti. ABD piyasalarında ise başta S&P olmak üzere kayıplar 0,50'yi aşmadı. Cumartesi günü nispeten açık olan döviz piyasalarımızda ise doların cuma kapanışına göre bir miktar gerilediği görüldü. Tabii ki bunlar kıstas olmayabilir. Piyasalar spekülatörlerin etkisiyle farklı yönde hareket edebilir. Ancak son görünüm bu şekildeydi.
Muhtemel bir çöküşün Yunanistan Troyka görüşmelerinin tıkanması durumunda olabileceği unutulmamalıdır. Zaten kredi derecelendirme kuruluşu, AB liderlerinin sorunları temelden halledecek çözümler bulamaması ve bölge ekonomilerinin bir resesyona doğru gittiğini sebep göstererek notları birer birer düşürdü.
Önümüzdeki hafta kritik Troyka ve Yunanistan görüşmeleri piyasalarda dikkatle izlenecektir. Euro/dolar paritesindeki iniş çıkışlar işlemcilerin başını döndürmeye devam edecektir. Analizde belirttiğimiz gibi Euro, dolar karşısında son 16 ayın en düşüğüne gerilemiş durumda. Bu nokta aşağı doğru kırılacak olursa 2010 yılında görülen 1,20 seviyelerine doğru bir çöküş piyasalarda iz bırakabilir. Kısa vadede ne Avrupa'da ne de ABD'de ekonomik açmazları ortadan kaldıracak çözümler üretilebilmiş değil. AB liderleri kendi ayağına kurşun sıkma olarak nitelendirilebilecek İran'a petrol ambargosu gibi çok kritik konuda son anda topu taca atmayı başardı. Ama böyle giderse ana sorunu bir türlü kavrayamayan AB beklenenden çok daha kısa sürede üçe bölünebilir.
Sonuç olarak ağustos ayında özellikle ABD'nin notunun düşmesinin ardından piyasalarımızda önemli bir beklenti olmayışının da etkisiyle çok önemli kırılmalar yaşanmıştı. Dolar 1,60 seviyelerinden 1,90 liraya doğru yüzde 18'e yakın değer kazanırken, Borsa 62 bin puandan 49 bine doğru gerileyerek belki de en fazla olumsuz etkilenen ülkelerden biri olmuştuk.
9 Avrupa ülkesinin notunun düşürülmesi ağustos ayındaki çöküşe benzer bir etki yapmasa da kısa vadede Türk piyasalarına yarayacak bir gelişme olmayacaktır. Ağustosta notu düşen Amerika'da borsanın yükseliş kaydetmesini ve para biriminin de değer kazandığını hatırlatalım.
Not indirimi, pariteyi 16 ay öncesine getirdi
Ekim ayındaki AB Liderler Zirvesi sonrasında 1,42 seviyelerini gören Euro/dolar paritesi 27 Ekim'den bu yana neredeyse soluksuz aşağı yönlü seyrini sürdürüyor. Geçen hafta 1,2624 seviyelerine kadar gerileyen parite bu seviyeyi en son 2010 yılı Ağustos'unda test etmişti. Daha sonrasında ise parite 1,49 seviyelerine kadar yükselerek petrol fiyatları başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yükselişin fitilini ateşleyen en önemli etken olmuştu. Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's, aralık ayı içinde 15 AB ülkesinde not indirimi için izlemede olduklarını belirttikten sonra geçtiğimiz cuma günü önce kulislerde dolaşan haberlerin de etkisiyle Euro/dolar paritesi bir anda 1,28 seviyelerinden 1,26'ya kadar geriledi. Açıklamalar borsaların kapanışından sonra gerçekleşirken, borsalar ve para piyasaları pazartesi gününü beklemeye başladı. Bir anlamda 9 ülkenin not indirimi aslında beklenen bir gelişme olması sebebiyle ve Almanya'nın AAA olmasına karşılık görünümü negatifte. EFSF'nin notunun şimdilik korunması piyasalarda ağustostaki gibi bir çöküşe yol açmayabilir. Teknik olarak değerlendirdiğimizde paritenin 1,2579-1,23 seviyeleri kısa vadeli destek noktaları 1,2860-1,2950 ise direnç noktaları olarak kabul edilebilir. Dolar/TL paritesinde ise 1,8630-1,8750 kısa vadeli direnç noktaları 1,84-1,8227 destek noktaları olarak değerlendirilebilir. Selim Işıklar-ZAMAN