Petrol fiyatları kimi nasıl etkiliyor?

Sert düşen petrol fiyatları küresel piyasalar için olumlu karşılanırken Rusya için olumsuz etkilerini sürdürüyor. Peki düşen fiyatlar Türkiye'yi nasıl etkileyecek. Milliyet ekonomi yazarı Yaman Törüner bugünkü köşesinde düşen petrol fiyatlarının Türkiye'nin cari açığına etkilerini kaleme aldı. İşte o yazı;

Çin ve Japon ekonomilerindeki yavaşlama ve Avrupa’daki durgunluk, yalnız petrol fiyatlarında yaşanan düşüşlerde değil, diğer endüstriyel ham madde fiyatlarındaki düşüşlerde de bir faktör oldu. IŞİD problemine rağmen Irak’ın, merkezi bir hükümet olmamasına rağmen Libya’nın petrol üretimlerini kısıtlamaması da petrol fiyatlarının düşmesinde rol oynuyor. Öte yandan, son OPEC toplantısında, Rusya’nın üretim kısıtlamasına gidilmesi konusunda Suudi Arabistan’ı ikna edememiş olması da petrol fiyatlarındaki düşüşün devam edeceğini, en azından düşük fiyat seviyelerinin korunacağını gösteriyor. Uluslararası Enerji Ajansı, 2015 yılı için petrol fiyat tahminini 102 dolar/varil’den 80-90 dolar/varil fiyat aralığına çektiğini açıkladı. Ancak, önümüzdeki kış şartlarının sertliği, petrol fiyatlarının biraz artmasına neden olabilecek.

Petrol her derde deva değil

Petrol üreten ülkeler, buradan elde ettikleri yüksek gelirlere rağmen iki yakalarını bir araya getiremiyorlar. Örneğin, bütçe dengesi sağlayabilmeleri için, İran’ın petrolünü 135 dolar/varil’den, Cezayir’in 127 dolar/varil’den, Irak’ın 124 dolar/varil’den, Venezuela’nın 120 dolar/varil’den petrol satmaları gerekiyor.    

Petrolün mevcut fiyatlarla satılması halinde, Suudi Arabistan’ın da bütçe açığı verebileceği, ancak, Suudi Arabistan’ın sahip olduğu büyük döviz rezervinin ekonomisinin sıkıntıya girmesini engelleyeceği belirtiliyor. Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Kuveyt ise 70 dolar/varil petrol fiyatına dahi dayanabilecek bütçe fazlasına sahipler. Bu durumda, ekonomisinin büyüklüğüne göre döviz rezervi düşük sayılan Rusya, 100 dolar/varil’in altında oluşan her petrol fiyatından ciddi zarar görüyor. Amerikan petrol üreticileri hâlâ iyi kâr ediyor olmalarına rağmen, 80 dolar/varil’in altındaki fiyatlar zaman içinde onları da sıkıntıya sokabilecek.

Gelecek yılki enerji faturamız

Merkez Bankası, TURKSAT ve Akbank kaynaklarına göre, “Brent” petrol fiyatı ortalamasının gelecek yıl 85 dolar/varil olması halinde, aşağıdaki grafikte de görüldüğü üzere, ülkemizin enerji faturası 7.9 milyar dolar azalıyor. Petrol fiyatlarındaki bu düşüşün ihracat gelirlerimizde 0.9 milyar dolar civarında bir azalmaya yol açabileceği, cari işlemler açığımızdaki net azalmanın 7 milyar dolar civarında olabileceği anlaşılıyor. Bu rakam, cari işlemler açığının milli gelire oranını da % 0.8 oranında düşürecek.