PARA GELİŞEN PİYASALARA AKIYOR

Küresel yatırımcı bir yanda ABD'nin kriz önlemlerinin hiperenflasyona neden olacağı endişeleri, diğer yanda Çin, Hindistan, Rusya, İngiltere ve Euro Bölgesi'nden beklenenden iyi gelen sanayi üretimi verilerinin etkisiyle dün emtiaya ve gelişmekte olan piyasalara saldırdı. Öyle ki ABD'de General Motors'un (GM) iflas başvurusunda bulunması bile piyasalarda açılan risk iştahını olumsuz etkileyemedi. ABD'de bütçe açığı, kredi notu kaygıları ve hiperenflasyon kaygılarının devam etmesi doların döviz sepeti karşısında yüzde 0,5 gerileyerek son 5 ayın en düşük seviyesine inmesine neden oldu. Dolar, euro karşısında 1.4210 seviyesinden işlem gördü. Dolardan çıkan yatırımcı sanayi verileri ile cesaretlenince petrol, altın ve gelişmekte olan piyasalara ait hisse senetlerini tercih etti. Özellikle Çin'de mayıs ayı üretiminin 53.1 puan ile ikinci ayda da 50 puanın üzerinde çıkması, Rusya'da ise üretimin son 7 ay içindeki en az bozulmayı göstermesi gelişen piyasalar için en kötü zamanların sona erdiği yönünde algılandı. Bunun üzerine MSCI Gelişmekte olan Piyasalar endeksi yüzde 2,9 yükselerek son 8 ayın zirvesine çıktı. Ancak uzmanlara göre Çin'deki üretim verilerini gelişmekte olan piyasalarda toparlanma başladığı yönünde algılamak için erken. Öte yandan, ABD Batı Teksas tipi ham petrolün varil fiyatı 68.29 dolara yükselerek kasım başından bu yanaki en yüksek seviyesini gördü. Düşük faiz ortamlarının en çekici yatırım aracı altın ise dolardaki kaybın da etkisiyle ons başına 988.05 dolara yükselerek son 3 ayın zirvesine çıktı ve 1000 dolarlık psikolojik sınıra yaklaştı. Haziran vadeli bakır yüzde 3 yükselirken, temmuz vadeli kahve de yüzde 2,75 arttı. Mayıs rekor ayı oldu Bu yıl bakırın ton fiyatı yüzde 59 yükselişle 4 bin 885 dolara kadar çıktı. Bunda stokların şubat ayından bu yana yüzde 42 azalarak 312 bin 275 ton ile son 5 ayın dibini görmesinin de etkisi oldu. Ham petrol fiyatları ise yıl başından beri yüzde 50 yükseldi. Vadeli pamuk fiyatlarındaki yükseliş yüzde 16 oldu. New York Emtia Borsası'nda işlem gören kakao ise geçen hafta son 6 haftanın zirvesine çıkmıştı. Bloomberg'de yer alan bir habere göre emtia piyasaları, aralarında hedge fonların, merkez bankalarının, kurumsal yatırımcıların ve devlet yatırım fonlarının da bulunduğu küresel yatırımcının yeniden gözdesi olmaya başladı. Petrolden altına kadar bir çok üründe görülen yükselişlerle emtia fiyatları son 24 yılın zirvesine çıktı. 3 Temmuz 2008'de tarihi rekorunu kırarak dikkat çeken ve 19 emtianın fiyatlarının izlendiği CRB endeksi o tarihten bu yana kan kaybı yaşıyordu. Ama endeks mayıs ayında yüzde 14 yükselerek son 34 yıldaki en büyük aylık rallisini gerçekleştirdi. Bir başka emtia endeksi olan The Journal of Commerce'te ise mayısta yüzde 9,5 oranında bir çıkış yaşandı ve bu, endeksin oluşturulduğu 1985 yılından bu yana görülen en hızlı aylık artış oldu. Emtia navlun fiyatlarını takip eden Baltic Dry endeksi de 2008'in ilk yarısında yaşadığı yüzde 94 gerilemenin ardından geçen hafta sonunda son 8 haftanın zirvesine fırladı. Emtia ABD'de kazandırır Dünya borsaları, mart ayındaki diplerden bu yana geçen iki ayda yüzde 60'tan fazla yükseliş yaşadı. Yükselişteki en temel argüman ise küresel krizde dibin görüldüğü, bundan sonra çıkışın başlayacağıydı. Ancak dünyadan son dönemde gelen olumsuz sanayi üretimi verileri, artan işsizlik rakamları ve iflasa sürüklenen dev şirketler ile geleceğe ilişkin beklentiler de yeniden terse dönmeye başlamıştı. Dün moral veren sanayi verilerinin küresel emtia talebini artıracağı beklentisine rağmen karşıt bir kamp da emtiayı risklere karşı güvenli bir yatırım aracı olarak gördüğü için tercih ediyor. Yatırım bankası Goldman Sachs'ın tahminlerine göre ise emtia fiyatları bir yıl içinde yüzde 19 daha değerlenecek. Küresel krizin halen dip yapmadığı, hatta ünlü ekonomist Nouriel Roubini'nin deyimiyle "seneye bir dip daha görüleceği" beklentisi içinde olan küresel yatırımcı hisse senetleri piyasasına ilgi göstermeyecek. Öte yandan kısa bir süre önceye kadar yeterli talep olmayacağı endişesiyle değer kaybeden emtianın çekici hale gelmeye başlaması ise bu kez bir arz sorununu gündeme getirebilir. Çünkü alüminyumdan çeliğe kadar bir çok emtia üreticisi krizle beraber üretimlerini azalttıkları için aniden bastıran talebe yetişmekte zorlanabilir. Küresel krizin etkisiyle ucuzlayan hisse senetlerine saldıran akbaba fonların da gözü emtia piyasalarında. ABD'li Citigroup'dan hisse alımı gerçekleştiren Singapur'un devlete ait yatırım şirketi Temasek, yatırımlarını emtia piyasalarına kaydırmaya başlayan büyük fonlar arasında. REFERANS