Orta Doğu kaynasa da petrol akmaya devam ediyor

FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Petrol piyasaları, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarını görmezden geldi. Artan gerilime rağmen Orta Doğu’dan yapılan ham petrol ihracatı şu ana kadar etkilenmedi.

Financial Times’ın haberinde yer alan gemi takip verileri analizine göre, kritik öneme sahip Hürmüz Boğazı’ndan geçen gemilerin hareketinde önemli bir değişiklik yaşanmadı. Enerji analiz şirketi Kpler’in ham petrol bölümü başkanı Homayoun Falakshahi, kendi sistemlerinin de boğazdan geçen petrol tankerlerinin sayısında bir düşüş göstermediğini belirtti.

İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden günlük yaklaşık 21 milyon varil petrol, İran ile Körfez ülkeleri arasında yer alan dar su yolu olan Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor. Bu miktar, dünya genelindeki deniz yoluyla taşınan petrol arzının yaklaşık üçte birini oluşturuyor.

Falakshahi, “Enerji altyapısına yönelik saldırılar görülse de piyasalar bu saldırıların her iki ülkenin de iç enerji sistemleriyle sınırlı kalmasından dolayı rahatladı” açıklamasında bulundu.

Uluslararası ham petrol göstergesi olarak Brent petrol, pazartesi sabahı yüzde 5,5’e kadar yükselerek varil başına 78 doların üzerine çıktı. Ancak daha sonra gerileyerek 75 dolar seviyesinde dengelendi.

Hafta sonu İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, İran İslam Cumhuriyeti’ne yönelik saldırıların ardından rejim değişikliğinin “kesinlikle bir sonuç” olabileceğini söyledi. Netanyahu, İran’daki en az iki doğalgaz işleme tesisi ile iki akaryakıt deposuna saldırı düzenledi. İran ise karşılık olarak İsrail’in en büyük rafinerisine hizmet veren boru hatlarını ve iletim hatlarını hedef aldı.

Ancak İsrail, İran’ın Hark Adası’ndaki ana petrol ihracat terminallerini hedef almadı. İran da Hürmüz Boğazı’ndaki deniz taşımacılığını engellemeye yönelik herhangi bir girişimde bulunmadı.

Falakshahi, “İsrail’in hedefinin uluslararası piyasaları sarsmaktan ziyade, İran’ın iç lojistiğini zorlaştırmak olduğunu düşünüyorum” dedi.

Ayrıca, normalden daha az sayıda tankerin İran’ın petrol ihracatının %90’ını gerçekleştiren Hark Adası’na yöneldiği gözlemleniyor. Ancak Falakshahi, bunun geçen yıl ekim ayında İsrail ile İran arasında gerçekleşen hava saldırılarının ardından olduğu gibi, geçici ve tedbir amaçlı bir durum olduğunu söyledi. Uzmanlar tankerlerin tesise yaklaşma hızını düşürdüğünü gözlemliyor.

İran şu anda günlük yaklaşık 3,2 milyon varil petrol üretiyor ve bunun biraz fazlasını ihraç ediyor. Bu ihracat neredeyse tamamen Çin’e yönelmiş durumda.

İran rejimi tarih boyunca kendilerine bir saldırı olması durumunda Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidinde bulunur. Ancak şu anda yatırımcılar, İran’ın Suudi Arabistan ile gelişen ilişkileri ve kendi ihracatını sürdürme ihtiyacı nedeniyle deniz taşımacılığını sekteye uğratma olasılığının daha düşük olduğuna inanıyor.

İran, 1980’lerdeki İran-Irak Savaşı sırasında boğazdaki gemileri hedef almıştı ve 2019 yılında boğaz yakınlarında tanker saldırılarıyla suçlanmıştı. Ancak İran, deniz trafiğini hiçbir zaman tamamen durdurmayı başaramadı. Suudi Arabistan, 2023 yılında İran ile diplomatik ilişkilerini yeniden geliştirdi.

JPMorgan’ın emtia ekibi konuyla ilgili değerlendirmesinde, “Her ne kadar stratejik önemi büyük olan Hürmüz Boğazı’nın kapanabileceğine dair endişeler bulunsa da, tarihsel olarak böyle bir durum hiç yaşanmadığı için bu riski çok düşük olarak değerlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.

Birleşik Krallık Denizcilik Ticareti Ofisi, pazartesi günü yaptığı açıklamada, geçen hafta boyunca boğazdan geçen büyük yük gemilerinin sayısında hafif bir düşüş olduğunu belirtti. Ancak, bir ablukaya veya kapatılmaya işaret eden herhangi bir bilgiye ulaşılmadığını da eklendi.

Danışmanlık şirketi Rystad Energy’de petrol analisti olarak görev yapan Janiv Shah, olası bir ablukayla piyasaların “keşfedilmemiş bir alana” gireceği uyarısında bulunuyor. Ancak böyle bir senaryonun gerçekleşmesini düşük bir ihtimal olduğu da vurgulanıyor.

Analistlere göre İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmak yerine, Suudi Arabistan ve Irak’taki petrol sahalarını hedef alması daha olası bir yanıt olabilir. Bu sahalar İran’ın insansız hava araçlarının menzili içinde bulunuyor.

2019 yılında, İran’ın Suudi Arabistan’ın en büyük petrol işleme tesisine yönelik bir insansız hava aracı saldırısının arkasında olduğu düşünülüyordu. Bu saldırı, Suudi Arabistan’ın ham petrol üretimini geçici olarak yarı yarıya düşürmüş ve küresel petrol fiyatlarının kısa süreliğine %20 yükselmesine neden olmuştu.

Ancak Falakshahi’ye göre, yatırımcılar böyle bir saldırının yalnızca en son çare olarak gündeme geleceğini düşünüyor.

Falakshahi “Şu anda bölgede, özellikle çatışmanın tarafı olan iki ülke arasında, kritik enerji altyapılarına saldırmanın fayda sağlayacağına inanan bir aktör bulunmuyor” dedi.

Bahçeli: İsrail'in amacı Anadolu coğrafyasını çevrelemek

Avrupa harekete geçti: İsrail'deki vatandaşlarını tahliye ediyor

Dünya diken üstünde: Hürmüz kapanırsa ne olur?