Merkez’in kredibilitesi tartışılıyor

Merkez Bankası’nın iç talep ve cari açığı kısmaya yönelik aldığı önlemlere rağmen iç talepte devam eden güçlü seyir, emtia fiyatlarındaki yükseliş ve ithalatta beklentilerin üzerinde artış ile dış ticaret açığı 2011 yılının mart ayında rekor kırarak 9.81 milyar dolara yükseldi. Analistler Merkez Bankası’nın kredibilitesinin zarar görebileceğini, yeni önlemlerin gündeme gelebileceğini belirtiyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre dış ticaret açığı mart ayında beklentilerin üzerinde yüzde 91.3 artarak rekor seviye olan 9.81 milyar dolara çıktı. Ocak-mart dönemindeki açık yüzde 96.8’lik artışla 24.6 milyar dolara işaret etti.

İhracat yüzde 19 arttı
Mart ayında ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19.6 artarak 11.84 milyar dolar, Ocak-Mart’ta yüzde 21 artarak 31.47 milyar dolar oldu. İthalat ise Mart’ta yüzde 44.1 artarak 21.65 milyar dolar, Ocak-Mart’ta yüzde 45.6 artarak 56.06 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre Mart ayında ihracat, Şubat ayına göre yüzde 0.8, ithalat yüzde 3 arttı. TÜİK verilerine göre 2010 Mart ayında yüzde 65.9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Mart ayında yüzde 54.7’ye geriledi.



Yakıt, yağ ithalatı 4.2 milyar doları aştı
Mart ayında en yüksek ithalatı olan fasıl 4.22 milyar dolar ile mineral yakıtlar ve yağlar oldu. Bu fasılı 2.57 milyon dolar ile kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları, 1.7 milyar dolar ile demir ve çelik, 1.67 milyar dolar ile motorlu kara taşıtları ve 1.52 milyar dolar ile elektrikli makine ve cihazlar, bunların aksam-parçaları izledi. Avrupa Birliği’nin (AB) Mart 2010’da yüzde 45.9 olan ihracattaki payı 2011 Mart yüzde 48.3’e çıktı. Mart ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 yılının Mart ayına göre yüzde 35.5 artarak 1.24 milyar dolar olurken, Almanya’yı sırasıyla 816 milyon dolar ile İtalya, 645 milyon dolar ile İngiltere, 635 milyon dolar ile Irak ve 626 milyon dolar ile Fransa takip etti.


Analistler ne diyor?
JP Morgan Başekonomisti Yarkın Cebeci, dış ticaret açığının oldukça kötü geldiğini belirterek, ithalattaki artışın iç talebin gücünü yansıttığını belirtti. Cebeci, “İthalatta bir yavaşlama yok. Eğer bu devam ederse Merkez Bankası’nın kredibilitesini mutlaka tehlikeye atacaktır” diye konuştu. Yatırım Finansman Başekonomisti Levent Durusoy, beklentilerin oldukça üzerinde bir ithalat rakamı ve dış ticaret açığı ile karşı karşıya olunduğunu, aylık rakam olarak da 12 aylık toplamda da rekor seviyelere yükseldiğini söyledi. Durusoy, “Bu ithalat temposu TCMB politikasının birinci çeyrekte herhangi bir etkisi olmadığını gösteriyor. İkinci çeyrekte yapacağı etki de bence muğlak” diye konuştu.

Emtia fiyatı tetikledi
HSBC Stratejisti Fatih Keresteci, “Bunun ardındaki en önemli neden emtia fiyatlarındaki sert artış. Diğer bir nedeni ise iktisadi faaliyetlerin düzeyine ilişkin göstergelerin de işaret ettiği üzere harcamaların hızlanarak sürmesi. Bunlara ek olarak TCMB’nin aldığı önlemlerin gecikmeli etkide bulunacağını da not etmekte fayda var. Ancak, görünen o ki, cari işlemler açığındaki büyümenin soluksuz sürmesi karşısında yeni önlemler kaçınılmaz olabilir” dedi.