Merkez Bankası doğru yolda

Merkez Bankası nihayet sıcak para konusunda hareket etmeye karar verdi. FED’den sonra Avrupa Merkez Bankası’nın da riskli tahvilleri satın alarak piyasalara likidite pompalamaya girişmesi sıcak para akımlarını iyice güçlendirdi. Türkiye’nin dış açığı hızla büyüyor. Zaten fazlasıyla değerli olan TL’nin daha da değerlenerek açığı daha da büyütmesi gündemde.
Bu ortamda öyle anlaşılıyor ki TCMB sıcak para akımına karşı para politikasında önemli değişikliklere gitmeye hazırlanıyor. Değişikliğin somut ifadesi bugün toplanacak olan Para Politikası Kurulu’nda belli olacak. Sıcak paranın üç temel yatırım alanı var: İMKB, Hazine Bonosu ve banka kredileri. İMKB’nin sıcak para yatırımlarındaki payı oldukça küçük, ihmal edilebilir. Ayrıca rahatsız edici de değil. Diğer iki alana odaklanmak gerekiyor.

Doğru ama riskli
TL cinsinden Hazine bonolarına hücum, düşük riskli olmalarına karşın sağlam yabancı tahviller arasındaki nominal faiz farkının yüksek olmasından kaynaklanıyor. Bu alana yönelen sıcak parayı dizginlemek için ya faiz getirisi vergilendirilecekti (Tobin Vergisi) ya da faizler düşürülecekti. Hükümet hem etkili olamayacağını düşünerek hem de olumsuz yan etkileri olacağı endişesiyle vergiye karşı çıktı. Bu durumda sıcak parayı frenlemek için Merkez Bankası’nın daha riskli olan faiz indirimine gitmekten başka çaresi kalmadı.
Enflasyonun önümüzdeki birkaç ay süresince düşecek olması bir yandan, enflasyon beklentilerinin aşağıya yönelmesi diğer yandan, faiz indiriminin yaratacağı enflasyon riskini en azından kısa vadede azaltıyor. Ancak burada marj çok sınırlı. Başkan Yardımcısı Erdem Başçı da faiz indiriminin mütevazı olacağını ima ediyor. Ancak, “Sınırlı bir faiz indirimi faiz farkını yeterince azaltarak sıcak parayı caydırır mı” sorusunun yanıtı belirsiz. Eğer enflasyon aşağı yönünü korursa Merkez Bankası daha fazla indirime gidebilir.

İki hedef iki araç
Sıcak paranın yöneldiği üçüncü ve en önemli alan banka kredileri. Bu alanda yapılacak iş karşılık oranlarını arttırmak. TCMB kısa vadeli plasmanların karşılık oranlarını yükselterek kısa vadeli sıcak parayı caydırabilir. Bu silahın etkili olmaması için bir neden yok. Kredi genişlemesine fren yaptırmak aynı zamanda dayanıklı tüketim malı artışı ile konut talebini de dizginleyeceğinden enflasyon riskini de minimize etmeyi kolaylaştıracaktır. Bununla birlikte karşılık oranlarında yapılacak artışların banka kârlarını olumsuz etkileyeceğini de unutmamak gerekiyor.
Sonuç olarak şahsen TCMB’nin doğru yolda olduğu kanaatindeyim. Sıcak parada ölçü kaçtı ve ezberleri bozmanın zamanı geldi. Papağan gibi, “Enflasyonla mücadelede tek yol faiz arttırımıdır” diye tekrarlayıp durmanın manası yok. Hollandalı iktisatçı Tinbergen’e atfedilen ekonomi yasası, “İki hedefiniz varsa iki araç gerekir” der. İktisatta bir taşla iki kuş vurulmaz. Bir yandan sıcak parayı engellemek için faiz düşürmeniz gerekiyorsa ama aynı zamanda bu politikanın yaratacağı enflasyon riskini de bertaraf etmek istiyorsanız, talep artışının kaynağı olan banka kredilerini frenlemek için karşılık oranlarını arttırmak bana iyi bir fikir gibi geliyor. Ya büyüme? Başlı başına bir yazı konusu.

SEYFETTİN GÜRSEL / RADİKAL