Merkez bankacılığı zorda

2009 yılından bu yana küresel ekonomide etkili olan krizin üstesinden gelmek için çalışan merkez bankalarının yöneticileri şimdi de başka problemlerle boğuşuyor.

Akşam Gazetesi yazarı Deniz Gökçe konuyu köşesine taşıdı.

İşte o yazı:

Merkez bankacılar 10 yıl öncesinden başlayarak bugüne kadar global ekonominin finansal krizden kurtulmasını sağladılar. Ancak bu hafta Washington’da IMF toplantısı için bir araya gelen merkez bankacılarına şu anda itimat etmeyen bir çok kişi olduğunu Chris Giles adlı medya yazarı söylemekte. Öyleki, en ünlü İngiliz Merkez Bankacısı ve Peterson Institute üyesi Adam Posen, enflasyonu biraz arttıramazsak siyasi denge de sağlanamaz diyor. Sorun ne? Japonya’dan ABD’ye kadar gelişmiş ekonomilerin temel problemi, enflasyonun teknik modellerin söylediği gibi davranmıyor olması! 2010’dan bu yana enflasyon baskısı ortada yok. İşsizlik oranı ABD’de para politikası sayesinde 2009’daki yüzde 9 düzeyinden yüzde 6 düzeyine inmiş oldu ama IMF araştırmalarına göre ücretlerin yıllık artışı ancak yüzde 2 kadar olabildi, enflasyon da artamadı.

FED Başkanı Janet Yellen der ki, tüm ABD iktisatçılarının ve ben dahil, merkez bankalarının yöneticilerinin enflasyonun neden artmadığı konusundaki teorilerimiz galiba yanlış. Yellen’in bu sözleri hızla piyasaya yayıldı. İngiliz Merkez Bankası Başkanı Mark Carney veya Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi ve de Bank For International Settlements lideri Cladio Borio da enflasyon konusundaki bilgiler galiba yanlış diyorlar. Çünkü bir türlü enflasyon artırılamıyor. Bu da faizlerin artmasını engelliyor.

Geçen ay bir toplantıda konuşan ünlü ‘University of California Berkeley’ Profesörü Bayan Christina Romer, merkez bankacılara, daha açık bir yaklaşımla, çalışın demiş. Şu andaki para politikası teorileri çalışmıyorsa merkez bankacılar onları bir kenara itmeli ve yeni yaklaşımları denemeli diye vurgulamış.

Merkez bankacıların en büyük eleştirmeni ise Cladio Borio adlı Bank For International Settlements adlı, bankacıların bankasının başkanı. Ona göre faizlerin düşük tutulması enflasyona veya ekonomiye istenen etkileri yapmıyor ve bu da şirketler ve de çalışanların fiyatlandırma gücünün yokluğunun nedenini daha iyi açıklıyor. Faizlerin düşük tutulması enflasyonu ve de ekonomiyi etkilemiyor, sadece borç oranını artırıyor. Yellen ise faizleri çok yavaş artırarak ve de sürekli borç artışının getirdiği sorunları vurgulayarak, ortalığı sakinleştiriyor. Ama sürekli düşük faizin, kendi sorunları olduğunu söylemekte.

Son on yılda ekonominin yolundan çıkmasını engelleyenlerin, aslında ne kadar az model ve bilgi birikimi sahibi olduğu da ilginç bir durum. BNP Paribas’ın başekonomisti Richard Barwell de bildiklerimizi ve bilmediklerimizi açıkça tartışmalıyız diyor.

Gene de ister kadın ister erkek olsun, mermer binalarda saatlerce sabahlayarak çalışan merkez bankacıların kendi teorilerine ne kadar az güvendiği de çok ilginç bir durum.