Likidite krizi geçti ama yeni balonlar şişiyor

Yani likidite sorununu aşırı likidite ile çözmeye çalışan merkez bankaları bu kez karşılarında yine aşırı derecede değerlenmiş varlık balonları ile karşı karşıya kalabilir. Uzmanlar küresel olarak yeniden çok fazla paranın çok yüksek getiriler için dolaşmaya başladığına dikkat çekiyor. Şişmeye başlayan 4 belirgin balon var. Bunlar sırasıyla Çin borsası, altın başta olmak üzere emtia piyasaları, devlet tahvilleri ve özellikle Hong Kong'da balon sinyalleri vermeye başlayan emlak piyasası olarak sıralanabilir. Çin'in küresel krizin kahramanı olacağı beklentileri ile Şangay Borsası Şanghay Bileşik Endeksi kasım ayından temmuza kadar neredeyse ikiye katlandı. Geçen ay Çin ekonomisine ilişkin endişelerle endeks gerileme yaşasa da küresel ekonomide liderliğin batıdan doğuya geçtiği artık kabul gören bir görüş oldu. Ancak yine de yatırımcı bunun en aşağı 5 ya da 10 yıldan önce gerçekleşmeyeceğini kabul etmeye başladı. Hong Kong'da yeni bir emlak balonu Çin ve Hong Kong'da ise emlak piyasasına yatırımlar hızlandı. Likidite bolluğu ve düşük faiz oranları ile Hong Kong'da emlak fiyatları geçen yılın zirvelerine fırladı. Hong Kong'da ev fiyatları sene başından beri yüzde 20'ye yakın artış gösterdi. Ülkede emlak sektöründeki bu patlamada en büyük etkisi olan ise Hong Kong'daki "Hibor" olarak bilinen interbank faizleri oldu. Mortgage kredilerinin bağlı olduğu hibor faizleri yüzde 0,21'lere kadar gerileyince ev sahibi olmak isteyen herkes kredilere saldırdı, ev talebi patlayınca emlak piyasası fiyatları da yükselmeye başladı. Ancak pek çok analist burada şişen bir balon olduğunu, bunun da Çin'den gelen para ile gerçekleştiğini belirtiyor ve yeni bir kriz için uyarıyor. Uzmanlar küresel krizin ABD'de oluşan emlak balonunun patlaması ile start aldığının unutulmaması gerektiğini belirtiyor. Önceki krizler de yeni balonlar şişirdi ABD ekonomisinin iyileşmesindeki sürdürülebilirliğe ilişkin endişeler ise başta altın olmak üzere emtiaya yarıyor. Petrol ve altın fiyatları ise güvenli liman arayışındaki yatırımcının dolardan kaçışı ile şişiyor. Hafta içinde dolar euro karşısında 9 ayın dibine gerileyince altın fiyatları da ons başına 1000 doların üzerine çıktı. Altın bir yıl öncesine kıyasla şu anda yüzde 30 daha pahalı. Uzmanlar ise ABD Merkez Bankası'nın (FED) bir süre daha faiz artırmayacağına yönelik verdiği sinyallerle doların kan kaybının devam edeceğini düşünüyor. Bu da dolardan kaçan yatırımcının güvenli limanı altında balonun daha da şişmesine neden olacak. Ekonomistlere göre en tehlikeli olanlar da bu emtia balonları. Çünkü bu balonlar fiyatların enflasyonu ya da deflasyonuna yol açtığı için ekonomi kurmayları için çok daha fazla tedirgin edici. Önceki krizlerde de benzer durumlarla karşılaşılmış, bir krizden çıktıktan sonra başka bir varlık alanında aşırı şişmeler görülmüştü. 90'lı yılların sonunda teknoloji hisselerine yığılan yatırımcılar 2001'de "dot.com" patlaması olarak bilinen çöküşte ani satışlarla tepetaklak olmuşlardı. Dot.com patlamasından kaçan yatırımcı ise emlak varlıklarına yüklenmişti. 2007'de ise ABD merkezli bir emlak krizi ile karşı karşıya kalınmış, subprime tipi mortgage kredilerinde yaşanan geri ödeme sorunları bu kredilere bağlı tahvillerin yere serilmesine neden olmuştu. Referans