Libya müteahhidine Japonya şoku

Kuzey Afrika’daki halk olaylarından zarar gören Türk müteahhitlerine getirilecek banka kredilerinin yeniden yapılandırılmasına yönelik çalışma, Japonya depremine takıldı. Ekonomi yönetimi, Japonya’nın etkilerini de görmek istiyor.
Japonya’da meydana gelen 9 şiddetindeki deprem, Tunus, Mısır ve Libya’daki isyanlardan zarar gören firmaların, borçlarının ötelenmesini öngören paketin çalışmalarını da etkiledi. Ekonomi yönetimi, depremin de mücbir sebepler arasında yer aldığını hatırlatarak, paketten Japonya ile iş yapan firmaların da yararlanmak isteyeceğini bildirdiler. Bu nedenle, yapılandırma paketi şimdilik beklemeye alındı. Libya’da meydana gelen iç isyanın ardından bu ülkedeki yağmalama olaylarından zarar gören firmaların yaralarının sarılması için bir dizi önlem içeren paket hazırlıkları başlamıştı. Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın öncülüğünde hazırlanan pakette, bu ülkelerde iş yapan firmaların banka borçlarının, ilk iki yılı ödemesiz 5 yıl vadeye yayılması planlanıyordu. ‘Kaddafi Paketi’ olarak nitelendirilen paket kapsamında, Tunus ve Mısır’daki olaylardan da etkilenen firmaların yararlanması amaçlanmıştı. Ancak, Japonya’da meydana gelen deprem, paketle ilgili hesapların bozulmasına yol açtı.
PAKET EMSAL OLUR ENDİŞESİ
Japonya’da meydana gelen deprem de mücbir sebep maddesi kapsamına giriyor. Bu nedenle, paketten Japonya ile iş yapan firmaların borçlarının da yeniden yapılandırma kapsamına alınması söz konusu olacak. Ancak, şu aşamada, depremden hangi firmaların ve ne kadar etkileneceği bilinmiyor. Bu nedenle paketin, depremin Türk ekonomisi üzerindeki etkilerinin ortaya çıkmasının ardından hayata geçirilmesi kararlaştırıldı. Bu konudaki çalışmalar ise halen devam ediyor.
28 Türk firması var
Türkiye ile Japonya arasındaki ticari ilişkiler çok düşük miktarlarda bulunuyor. 2009 yılı rakamları ile Japonya’dan 1.5 milyar dolarlık ithalat, 399 milyon dolarlık da ihracat gerçekleştirildi. Halen bu ülkede, 28 Türk firmasının yatırımı var. Söz konusu firmalar ise gıda, halı ve kilim alanında faaliyet gösteriyor. Türkiye’nin, Japonya’ya ihraç ettiği ürünlerin başında ise meyve ve sebzeler geliyor.
Tsunaminin Japon borsasına faturası 287 milyar dolar
Japonya’da cuma günü meydana gelen şiddetli deprem ve tsunaminin piyasalara etkisi beklendiği gibi dün hissedildi. Depremin 100 milyar dolardan fazla maliyet oluşturduğu, dev firmaların etkilendiği Japonya’nın borsası da dün yüzde 6.2 düşüşle sarsıldı. Bu düşüş 2008 Ekim’inden bu yana en büyük tek günlük düşüş oldu. Tokyo Menkul Kıymetler Borsası’nda, devasa hisse satışları sonrasında kayıp 287 milyar dolara (23.5 trilyon yen) ulaştı. Yani Tokyo borsası bir günde Finlandiya’nın gayrisafi milli gelirine denk kayıp yaşadı. Tokyo borsasında satışlar sonrasında borsada işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri yaklaşık 3.5 trilyon dolara düştü.
265 MİLYAR $’LIK HAMLE
Borsada kayıp yaşanırken Japonya Merkez Bankası (BOJ), depremin finansal bir sarsıntıya dönüşmemesi için harekete geçti. Banka, dün bankacılık sistemine 15 trilyon yen, yani yaklaşık 183 milyar dolarlık rekor likidite pompaladı. Japonya Merkez Bankası’nın tarihinde en büyük likidite operasyonu olduğu belirtilen hamle çerçevesinde iki gün içerisinde 82 milyar dolarlık daha kaynak sağlanacak. Banka varlık alım programının büyüklüğünü de 488 milyar dolara yükseltti.
Türkiye borsası ayrıştı
Japonya’daki depremin etkileri, dünya piyasalarında da görülürken, Türkiye piyasaları olumsuz havadan etkilenmedi. Asya borsalarındaki düşüş Avrupa borsaları üzerinde de baskı yarattı. Avrupa borsalarında endeksler, sigorta şirketleri önderliğinde yüzde 1’e yakın değer kaybetti. Petrol fiyatlarındaki düşüş ve yabancı girişiyle yurt dışından ayrışan Türkiye piyasalarında dolar 1.57’ye düştü, İMKB endeksi de yüzde 1.17 artışla 64.530 puana yükseldi.
PETROL DÜŞTÜ
Deprem sonrası özellikle gelişmiş ülkelerde talebin azalabileceği beklentisiyle petrol fiyatlarındaki düşüş sürüyor. Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı dün 2 dolar azalarak 111.82 doları gördü.
Tokyo % 6.18 düştü, İMKB % 1.17 yükseldi
Borsalar Değişim

(%)

Nikkei 225 -6,18

İtalya -2,98

Arjantin* -1,95

Almanya -1,67

Fransa -1,35

Nasdaq* -1,14

Dow Jones* -1,04

Yeni Zelanda -0,64

Tayvan -0,56

Brezilya* -0,44

Hong Kong -0,40

Avustralya -0,40

Şangay -0,30

İngiltere -0,28

Singapur -0,22

Malezya -0,02

İspanya -0,01

Hindistan 0,76

Rusya 0,79

Tayland 0,90

Endonezya 0,98

İMKB 1,17

Güney Kore 1,44

Yunanistan 5,15

* Açılış itibariyle

HÜSEYİN ÖZAY / STAR