Krizi katılım bankacılığı önlerdi

Katılım bankacılığının reel ekonomiye doğrudan doğruya güçlü bir destek sağladığına dikkat çeken Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Faize dayalı ekonomik sistem daha kırılgan. Bunun en güzel örneği günümüzde yaşanan küresel krizdir." dedi.
'Dünya, banka satıcısının dışında kimsenin anlamadığı türev ürünlerin ortaya çıkardığı küresel krizle boğuşuyor.' Bu cümleyi, "Halbuki 70'lerde ve 80'lerde bankacılar sadece fon fazlası olanlarla fon ihtiyacı olanlara aracılık ederdi." şeklinde devam ettiren Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e göre dünyada sadece katılım bankacılığı yapılıyor olsaydı küresel finansal krizle karşı karşıya kalınmazdı. Katılım bankalarının spekülatif ortamlara kaynak aktarmadığına, müşterileri ile riski ve geliri paylaşacağı bir ortaklık kurduğuna vurgu yapan Bakan Şimşek, "Faize dayalı ekonomik sistem daha kırılgan. Bunun en güzel örneği yaşanan finansal krizdir." diye konuştu. 'Faizsiz Bankacılık ve Günümüz Uygulamaları' teması ile dördüncü kez düzenlenen Sabahattin Zaim İslam ve Ekonomi Sempozyumu'nda konuşan Maliye Bakanı, "Oysa katılım bankacılığı, reel ekonomiye doğrudan doğruya güçlü bir destek sağlıyor. Belki bu yeterince takdir edilmiyor. Anlaşılmıyor. Ama bence katılım bankalarının genişlemesi dünya ekonomisinin ve sürdürülebilirliğin lehine olur." dedi. Türkiye'de uzun yıllar katılım bankacılığına olumsuz gözle bakıldığını hatırlatan Şimşek, bugün bu bankacılık sisteminin 60'tan fazla ülkede faaliyet gösterdiğine dikkat çekti.
Citibank, HSBC, Goldman Sachs gibi finans kuruluşlarının da faizsiz bankacılık yaptığını, Citibank'ın ilk bağımsız faizsiz bankayı Bahreyn'de 1996'da açtığını kaydeden Bakan Şimşek, "Türkiye'de ve dünyada katılım bankacılığına karşı olumsuz algıyı köklü şekilde değiştirmek gerekiyor. Bu hem ülke sanayiine hem de müteşebbise ciddi destek demek." dedi. Türkiye'de katılım bankalarının sermaye yeterlilik oranlarının yüzde 14,3 gibi ciddi düzeyde olduğunu aktardı. 2005 yılında sektörün toplam aktifinden yüzde 2,04 oranında pay alan katılım bankaları Eylül 2011'de bu oranı yüzde 80 artırarak yüzde 4,4'e ulaştırdı. Sempozyumdaki konuşmasında 2001 krizinde katılım bankalarının krizden en az şekilde etkilendiğini hatırlatan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkan Yardımcısı İhsan Uğur Delikanlı ise "Sektördeki payı yüzde 4,4'e yükselen katılım bankaları mevduatının yüzde 84'ünü kredi olarak kullandırıyor. Bu oran bankacılık sektöründe ortalama yüzde 63." diye konuştu. Delikanlı, kârlılıkta da katılım bankalarının önde olduğunu ifade etti. Türkiye Katılım Bankaları Genel Sekreteri Osman Akyüz ise yaptığı konuşmada, katılım bankacılığının 2005'te 2 banka 2 şube ile faaliyet gösterdiğini, şimdi rakamın 4 banka ve 685 şubeye ulaştığını bildirdi. Bu bankaların aktif toplamlarının 30 Kasım itibarıyla 55 milyar TL seviyesine yükseldiğini aktardı. Toplanan fonların 39 milyar TL'ye ulaştığını belirten Akyüz, kullandırılan fonlar ise 41 milyar TL'ye çıktığını bildirdi. Katılım bankalarının bankacılık sektöründeki payının aktif toplamında yüzde 4,4, toplanan fonlarda yüzde 5,4, kullandırılan fonlarda ise 5,7'ye çıktığını aktardı.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, AB Liderler Zirvesi'nde yangını kontrol altına alma anlamında birtakım adımlar atıldığını, ancak bu adımlara ilişkin belirsizliklerin devam ettiğini belirterek, "Yüzde 100 sorun çözüldü demek için erken. Öyle görünüyor ki İngiltere dışında diğer üyeler hemfikir. O açıdan olumlu bir gelişme söz konusu." dedi. Bakan Şimşek, dünya ekonomisinin kriz sonrası dönemde olağanüstü para ve maliye politikası tedbirleriyle bir toparlanma sürecine girdiğini, ancak 2011'in ikinci çeyreğinden itibaren 2010 yılında kazanılan ivmenin maalesef kaybedildiğini söyledi. Özellikle Euro Bölgesi'nde derinleşen kamu borç krizinin etkisiyle küresel ekonomide tekrar belirsizliklerin arttığı bir döneme girildiğinin altını çizen Şimşek, Avrupa'da çözüme ulaşılamadığı takdirde başta bankaların olmak üzere, ülkelerin bu bedeli çok ağır ödeyeceğini vurguladı.
Katılım bankacılığı için ne dediler
Türkiye Katılım Bankaları Birliği Başkanı ve Albaraka Türk Genel Müdürü Fahrettin Yahşi: Bu yılı geçen yıl gibi yüksek performansla kapatıyoruz. Sektörde yüzde 10'larda kâr azalması söz konusu. Ama bizde yüzde 15'ler seviyesinde kâr artışı olacak. Dolayısıyla 2011 bizim için verimli geçti. Sempozyumda ürün üretmede katılım bankalarının akim kaldığı ifade edildi. Bu doğru fakat katılım bankacılığında kolay değil, kısıtlarınız var çünkü. Yine de fon kullandırmada yeni ürünler çıkaracağız. Ürün gamını genişleteceğiz. Çünkü son kriz, bu sektörün finansal krize karşı supap görevi gördüğünü ortaya koydu. Yurtdışındakiler ve Batı bu sisteme yoğun ilgi duymaya başladı.
Bank Asya Genel Müdürü Abdullah Çelik: Biz katılım bankaları olarak kredi işi yaptığımız için ekonomiye direkt katkı sağlıyoruz aslında. Bankalar devlete veya özel sektöre borç veriyor. Biz direkt özel sektöre borç verdiğimiz için o açıdan önemli. 2011 yılında yüzde 20'ye yakın bir kredi büyümemiz oldu. Gelecek yıl biraz daha belirsizliklerin arttığı bir yıl olacak ama sonuç olarak amacımız büyümeye devam etmek. Yaklaşık yüzde 20'ye yakın büyüme bütçeledik. Katılım bankacılığının Türkiye içindeki payının ise 2023'te yüzde 15'e kadar çıkabileceğini öngörüyoruz. Körfez bölgesindeki fonların Türkiye'ye çekilmesi için ürün çeşitliliğinin gerçekleştirilmesi önemli.
Kuveyt Türk Genel Müdürü Ufuk Uyan: Biz bu yılı oldukça iyi geçirdik. Bu yıl, kredilerde yüzde 25-30, mevduatta yüzde 25, kârlılıkta yüzde 20 civarında artış yaşadık. Yıl sonunda şube sayımız da 182'ye çıkmış olacak. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in söylediği gibi katılım bankalarının genişlemesi ve büyümesi dünyanın lehine. Çünkü bu bankalar basit iş yapıyor. Katılım bankaları müşterilerine birebir finansman sağlıyor. Riski paylaşıyor. Dolayısıyla krize karşı daha korunaklı yapı söz konusu. Şimdi yapılması gereken daha fazla ürün üretmeye başlamak.
Türkiye Finans Genel Müdürü Derya Gürerk: Şu anda dünyanın en çok ihtiyacı olan şey stabilite ve sürdürülebilirlik. Katılım bankaları da stabiliteyi en çok destekleyen kurumlardır. Ayrıca kayıt dışı ekonominin küçülmesine dolayısıyla da istihdama yardımcı oluyorlar. Diğer bankacılığın aksine katılım bankası ticaret ve üretime daha çok yöneliyor. Faizlerin arttığı dönemde katılım bankacılığı daha çok hassasiyet kazanıyor. Bizim yapmamız gereken, mevzuat ürünlerini çeşitlendirip daha stabil yapıya ulaşmak. Biz Türkiye Finans olarak bu yılı gayet iyi geçirdik. 2012 yılında da kâr artışının devam edeceğini öngörüyoruz.
zaman