KRİZDE, İMKB DAHA GÜVENLİ BULUNDU

''Paranın milliyeti yoktur'' diyen Erkan, İMKB'de yabancıların payının halen yüzde 65 olduğuna işaret ederek, ''İdeal olanın yüzde 50-50 olması. Ama bizde kurumsal yatırımcı eksik olduğu için, şu anda bu zor'' görüşünü belirtti. Erkan, Eylül ayında faaliyete geçmesi öngörülen KOBİ borsasına girecek şirketlere, teşvik için birkaç puan vergi avantajı sağlanması konusunda Maliye Bakanlığı ile görüştüklerini de bildirdi. İMKB Başkanı Erkan, TOBB ETÜ İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü'nde ''Finansal Piyasalar ve Kurumlar'' dersine katılarak, öğrencilere, İMKB ve piyasaların gelişmesi hakkında bilgi verdi. Osmanlı Devleti'nde menkul kıymet piyasalarının geçmişinin 1700'lü yıllara dayandığını ve Osmanlı Devleti'nin menkul kıymet piyasasını çok iyi kullandığını anlatan Erkan, o dönemde Şirket-i Hayriye gibi şirketlerin, devlet ve belediye tahvillerinin, bazı sanayi şirketlerinin, Panama, Süveyş kanallarının hisse senetlerinin borsa olarak adlandırılabilecek İstanbul'daki organizasyonda işlem gördüğünü, Kırım Savaşı'nın da bu borsada tahvil satışı ile finanse edildiğini hatırlattı. O dönemde borsada işlem yapanların büyük çoğunluğunu gayrimüslimlerin oluşturduğunu kaydeden Erkan, bir dönem İstanbul'dan Ankara'ya taşınan borsanın, Ankara'da bu işi yapacak nitelikte-sayıda gayrimüslim olmadığı ve piyasa oluşmadığı için fazla çalışamadığını ve tekrar İstanbul'da faaliyete geçirilmek durumunda kalındığını anlattı. 1980'li yıllara kadar menkul kıymet işlemlerinin yüzde 90'ının İstanbul-Sirkeci'de 4. Vakıfhan'da faaliyet gösteren borsanın dışında yapıldığını belirten Erkan, banker krizinden sonra 1982'de Sermaye Piyasası Kanunu'nu çıkarıldığını, SPK'nın kurulduğunu, İMKB'nin 1985 sonunda faaliyete geçtiğini, böylece organize ve kayıtlı piyasanın başladığını anlattı. İlk günlerde 40 olan borsada işlem gören hisse senedi sayısının halen 240'a, o dönemde 465 milyon dolar olan günlük işlem hacminin ise 1,2 milyar dolara ulaştığını kaydeden Erkan, İMKB'nin, gelişmekte olan ülkeler borsaları içinde ilk 10 arasında bulunduğunu, bazen 3-4'üncü sıralara çıktığını söyledi. -''HİSSE SENEDİNİ, YABANCI YATIRIMCI 250 GÜN, YERLİ YATIRIMCI 30 GÜN ELİNDE TUTUYOR''- İMKB'nin altyapı ve hizmet kalitesi açısından yabancı yatırımcıların gözdesi olduğunu vurgulayan Başkan Hüseyin Erkan, halen yüzde 65 düzeyinde olan yabancı yatırımcıların borsadaki payının, kriz olmayan dönemlerde yüzde 72,5'e kadar çıktığını belirterek, yabancı payının yüksekliği ile ilgili bir soru üzerine, şöyle konuştu: ''Borsalarda ne kadar yabancı yatırımcı olması gerektiği konusunda uygun bir oran yok. Ancak, yüzde 50-50 gibi eşit bir oranın olması ideal olur. Yabancı yatırımcı da yerli yatırımcının güçlü olmasını ister. Her ikisi de satış yapacağı zaman karşısında güçlü bir alıcı bulmayı ister. Ancak bizde kurumsal yatırımcı eksik, bunların gelişmesini bekliyoruz. Kurumsal yatırımcı olaya uzun vadeli bakıyor ve bu da piyasayı düzenliyor. Yabancı yatırımcıların fazlalığı kurumsallaşmayı getirdi. Hisse senetlerinin elde tutulma süresi, yabancı yatırımcılarda ortalama 250 gün, yerli yatırımcıda ise 30 gün. Borsadaki yabancı yatırımcıların tamamı kurumsal, yerli yatırımcıların ise çok büyük bölümü bireysel. Bir de yabancılar güvenli bulduğu için İMKB'de işlem yapıyor. 2007'de yabancıların payı yüzde 72,5 idi. En düşük olduğu dönemde 62,5'e düştü. Yani dünya krizi olduğunda, yabancı sermaye Türkiye'yi daha güvenli buluyor. İMKB'deki payı sadece 10 puan düşüyor. Oysa 2001'de ülke krizi olunca, yabancıların payı yüzde 65'ten yüzde 35'e inmişti. Yani yabancılar, ülke krizini daha riskli buluyor.'' ''Paranın milliyeti olmaz'' görüşünü savunan İMKB Başkanı Erkan, Suudi Arabistan'dan örnek verirken, bu ülkede yatırım imkanı kısıtlı olduğu için sermaye sahiplerinin paralarını yurt dışındaki fonlara verdiğini, bu fonların da tekrar S. Arabistan'a yatırıma yönlendiğini anlattı ve Türkiye'de de aynı şeyin söz konusu olabildiğini belirtti. Borsada kurumsal yatırımcının olmasının ''işlemlerde derinlik'' sağlanması açısından da önemli olduğunu vurgulayan Erkan, 1994 krizinde alıcı olmadığı için borsada günlerce kitlenme yaşanırken, bu dönemde, spesifik birkaç hisse dışında borsada kilitlenme olmadığına işaret etti. Hüseyin Erkan, Borsa'da günlük işlem sayısı açısından, yerlilerin payının yüzde 80 olduğunu belirtirken, yerli yatırımcıların kısa vadeli karlara göre hareket ettiğini kaydetti. Erkan'ın verdiği bilgiye göre, İMKB'de, günlük, 1,2 milyar doları hisse senedi, 9 milyar doları tahvil, 2 milyar doları kesin işlem olmak üzere toplam 12 milyar dolardan fazla işlem yapılıyor. Tahvil gibi sabit getirili menkul kıymet işlemlerinde, İMKB dünyada 5. sırada. En iyisi İspanya. 2001'deki krizden sonra bankalar, güven sorunu nedeniyle, bankalararası tahvil işlemlerinde merkezi organizasyonu tercih etti. -İMKB'DEKİ BU YILKİ İŞLEM HACMİNİN, 2007'DEKİ 300 MİLYAR DOLARA YAKLAŞMASI BEKLENİYOR- İMKB'de 2007'de 300 milyar dolar olan hisse senedi işlem hacminin geçen yıl 250 milyar dolara gerilediğini, bu yıl 2008'in üzerinde, 2007 yılına yakın bir işlem hacmi beklediklerini bildiren Erkan, Türkiye'de 200 milyar dolar olduğu tahmin edilen borsa dışı işlemler, İzmir VOB'daki 200 milyar dolarlık işlem ile birlikte yılda 3,5 trilyon dolarlık sermaye piyasası işleminin masada yapıldığına, ancak bunun GSMH'ya oranının oldukça düşük kaldığına dikkati çekti. Şirketlerin halka açılmada isteksizliğine de değinen İMKB Başkanı Erkan, bunda, ''şeffaflıktan kaçınma, yönetimi paylaşmama isteği''nin yanı sıra, ''şirketlerin 2001'den sonra yurt dışından dövizle borçlanıp, yurt içinde bunu yüksek faizle değerlendirip yatırımlarını bununla finanse etme imkanı bulmasının'' da etkili olduğunu, ancak 2008'den itibaren tekrar kur riski çıktığını ve yurt dışı kredilerin yavaş yavaş kapatıldığını anlattı. Bu süreçte bankaların tekrar borçlanamayacağı yönünde bir korku olduğunu, ancak dünyadaki durumun tersine, Türkiye'deki bankaların finansal açıdan çok iyi veriler ortaya koyarak yurt dışı kredilerini yenilediğini belirten Erkan, bunda bankaların iyi yönetimi ve BDDK'nın koyduğu sıkı kuralların etkili olduğunu vurguladı. İMKB'de geçen yıl, krize rağmen, dünya ortalamasının, gelişmekte olan ülkelerdeki borsaların ortalamasının altında, yüzde 52 değer kaybı yaşandığını hatırlatan Erkan, henüz kriz bitmemesine karşın, yılın ilk 6 ayında, geçen yılın sonuna göre yüzde 37,5 değer artışı kaydedildiğini, bunda bankaların yıl sonunda ve ilk çeyrekte açıkladıkları olumlu rakamların etkisiyle sektör hisselerindeki hızlı toparlanmanın etkili olduğunu kaydetti. Ekran, İMKB'nin, yılın ilk yarısında, en iyi performans gösteren 10 ülke arasında bulunduğunu söyledi. -KOBİ BORSASINA DOĞRU- İMKB'de işlem gören ürünler hakkında da bilgi veren Hüseyin Erkan, Gelişmekte Olan İşletmeler (KOBİ) Borsası üzerinde çalıştıklarını belirtirken, altyapının Eylül ayına kadar tamamlanarak yıl sonuna kadar bu borsada işlem yapılmasını öngördüklerini bildirdi. Bu borsada hisseleri işlem görecek şirketlerin halka arzının kolaylaştırılacağını, kotasyon ve tescil ücretlerinin daha düşük uygulanacağını anlatan Erkan, bu şirketlerin piyasa yapıcı aracılığı ile borsaya geleceğini, böylece bu hisseler açısından her an alıcı-satıcının bulunacağını, piyasada likidite sağlanacağını kaydetti. Şirketlerin KOBİ Borsası'na açılımını sağlamak, şirketleri teşvik etmek üzere, birkaç puan vergi avantajı sağlanması için Maliye Bakanlığı ile görüştüklerini de bildiren Hüseyin Erkan, ''Yurt dışında, bu tür piyasalar sadece kurumsal yatırımcılara açık. Ancak Türkiye'de kurumsal yatırımcı eksikliği olduğu için biz bireysel yatırımcıya da bu borsayı açmak durumunda kaldık. Eylül ayında altyapıyı tamamlarız. Yıl sonuna kadar talep gelir diye bekliyoruz'' dedi. KOBİ'lerin borsaya gelmesi ve kayıt sistemine girmesi ile vergi gelirlerinin artacağını, vergi kaybının olmayacağını vurgulayan Erkan, KOBİ borsasının çok büyük işlem hacmine ulaşmasının zor olduğunu, ayrıca, SPK'nın KOBİ'ler için basitleştirilmiş muhasebe standardı üzerinde çalıştığını da kaydetti. İMKB ikinci pazarda işlem gören şirketleri KOBİ borsasına aktarmayı düşünmediklerini anlatan Erkan, KOBİ'lerin, hisse satışı ile değil, sermaye artışı ile bu pazara girebileceğini, normal halka arz halinde ise ikinci pazara geleceğini söyledi. Kurumsal yatırımcı geliştiği zaman kurumsal ürünlerin de geliştiğini, işlem sayısı azalmakla birlikte işlem hacminin ve derinliğin arttığını anlatan Erkan, Türkiye'de 70 milyon nüfusu karşılık 1,2 milyon kişinin menkul kıymet hesabı bulunurken, Suudi Arabistan'da 20 milyon nüfusa karşın, bir halka arz için 10 milyon kişinin başvurabildiğine dikkati çekti. -HİSSE SENEDİNDE VADELİ İŞLEMLER- İMKB Başkanı Hüseyin Erkan, hisse senedinde vadeli işlemlerle ilgili faaliyetin İMKB'de mi yoksa İzmir VOB'da mı yapılacağı yönündeki soru üzerine, bu konuda SPK'nın karar vereceğini hatırlatarak, ''Bizim tercihimiz tabi ki İMKB'de olması. Şartların değişmesi gerekiyor. Önemli olan burada ortam gözetimi yapabilmek ve piyasa etkileşimini mümkün olan en aza indirmek ve kontrol altına almak. Bunu yapabilecek bir ortam gerekli'' dedi. Sistem olarak kendilerinin hazır olduğunu vurgulayan Erkan, ''Bugün deseniz biz yarın açarız'' diye konuştu. Erkan, kriz ortamına karşın, İMKB'de yıl sonuna kadar 1-2 halka arz gelmesini beklediklerini bildirirken, ayrıca halka açık olup borsada işlem görmeyen bazı şirketleri de borsaya çekmeye çalıştıklarını kaydetti.