Kriz sıcak parayı soğuttu

Sıcak paranın en sevdiği on ülkeden biri olan Türkiye, yabancı yatırımcılar için kar ve gelir transferleri için adeta “cennet” oldu. Yabancı yatırımcılar, 2002 yılı başından 2009 yılının Ağustos sonuna kadar olan 8.5 yıllık dönemde, Türkiye’deki doğrudan yatırımlardan elde ettiği karlar ve portföy yatırımlarından sağladıkları getirilerin 35 milyar 333 milyon dolarlık bölümünü ülkelerine transfer etti. Merkez Bankası verilerinden yapılan hesaplamaya göre, yabancılar bu dönemde Türkiye’deki doğrudan yatırımlarından elde ettikleri karların 11.2 milyar dolarını farklı ülkelere aktardı. Borsa ve tahvil gibi finansal araçlardan kazanılan 24 milyar doların da yurtdışına transfer edildiği görülüyor. Doğrudan yatırım karı geriledi 2009’da kriz nedeniyle doğrudan sermaye girişi geçen yıla göre azalırken, “doğrudan” yatırımlardan elde edilen karlardan yapılan transferlerin de son bir yılda azaldığı gözlendi. 2008’in 8 aylık döneminde doğrudan yatırımlarda 2.2 milyar dolar kar transferi yaşanırken, 2009 yılının aynı döneminde bu rakam yüzde 21.8 oranında azalarak, 1 milyar 775 milyon dolara geriledi. Sekiz ayda 2.2 milyar dolar uçtu Sıcak para olarak gelen ve Türkiye’de borsa ve tahvil başta olmak üzere çeşitli finansal yatırım araçlarına gelen yabancı sermayenin bu yolla elde ettiği kazançlardan yurtdışına transfer edilen tutar da 2009 yılının Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.87 düştü. Bu yılın ocak-ağustos döneminde ise yurtdışı yerleşikler Türkiye’deki portföy yatırımlarından elde ettikleri 2.2 milyar doları yurtdışına aktardı. Portföy yatırımlarından yapılan kar transferi geçen yılın sekiz aylık döneminde 2.7 milyar dolar düzeyindeydi. Bu düşüşte, küresel ekonomik kriz ve faiz oranlarının eski cazibesini yitirmesinin de etkisi oldu. 2008 yılı sonu itibariyle çıkışa geçen sıcak para, 2009 yılının ilk aylarında sürecini hızlandırmıştı. Ancak yılın ikinci çeyreği itibariyle sıcak para girişinde artış trendi yeniden başlamış durumda. 24 milyar dolar sıcak para gitti Küresel ekonomik kriz öncesine bakıldığında ise portföy yatırımlarından elde edilen kazancın, son yıllarda hızla büyüdüğü görülüyor. 2002’de 2.2 milyar dolar olan yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek yurtdışına aktardığı tutar, 2003’te 2.6 milyar dolar, 2004’te 2.9 milyar dolar, 2005’te 3.3 milyar dolara çıktı. Yabancıların portföy yatırımlarından yaptığı kar transferleri, 2006’da 3.4 milyar, 2007’de 3.7 milyar dolar, 2008 yılında 3.5 milyar dolar oldu. Toplamda 2002 yılının başından 2009 yılının Ağustos ayı sonuna kadar olan dönemde yabancıların Türkiye’de portföy yatırımlarından elde ederek yurtdışına aktardığı tutar 24 milyar dolara, doğrudan yatırımlarla birlikte toplam kar transferi ise 35.3 milyar dolara ulaştı. Taraf