Kritik mineraller için 8.5 milyar dolarlık tarihi anlaşma

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avustralya, kritik mineraller konusunda 8,5 milyar dolarlık tarihi bir anlaşmaya imza attı. Bu mutabakat, özellikle yarı iletkenler, elektrikli otomobiller ve savunma sanayii için hayati öneme sahip minerallere güvenli erişimi garanti altına almayı hedefliyor. Söz konusu adım, Çin’in nadir toprak elementleri (NTE) üzerindeki hâkimiyetini azaltma stratejisinin önemli bir parçası olarak görülüyor.

BBC'de yer alan habre göre, geçtiğimiz gün Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump ve Avustralya Başbakanı Anthony Albanese tarafından imzalanan anlaşma, önümüzdeki altı ay içinde her iki hükümetin toplam 3 milyar dolarlık başlangıç yatırımıyla başlayacak ve 8,5 milyar dolarlık toplam proje hattının temelini oluşturacak. Anlaşma dahilinde, Batı Avustralya’da yıllık 100 ton kapasiteli yeni bir galyum rafinerisi kurulacak. Bu miktar, ABD’nin mevcut yıllık galyum tüketiminin yaklaşık beş katına denk geliyor. Galyum, mikrodalga devreleri ile mavi ve mor LED'ler için kritik bir hammadde olup, elektronik ve lazer teknolojilerinde kullanılıyor. ABD, galyumun tamamını şu anda ithal ediyor. Trump, yaptığı açıklamada, “Yaklaşık bir yıl içinde, o kadar çok kritik mineral ve nadir toprak elementimiz olacak ki, onlarla ne yapacağınızı bilemeyeceksiniz,” ifadelerini kullandı.

Anlaşma savunma teknolojilerini de içeriyor

Mutabakat aynı zamanda savunma teknolojileri alanını da kapsıyor. Anduril savunma girişimi üzerinden, 1.2 milyar dolarlık otonom denizaltı aracı (AUV) alımı gerçekleştirilecek. Ayrıca, ayrı bir 2.6 milyar dolarlık sözleşme çerçevesinde ilk Apache helikopterleri de teslim alınacak. Yetkililer, AUV alımının yeni bir program mı yoksa daha önce duyurulan Ghost Shark girişiminin bir devamı mı olduğunu henüz netleştirmedi.

ABD yerel üretimi hızlandırıyor

Avustralya anlaşmasının yanı sıra ABD, kritik minerallerin yurt içi üretimini hızlandırmak için çalışmalar yapıyor. Pentagon, Teksas merkezli MP Materials şirketine 400 milyon dolar yatırım yaparak nadir toprak mıknatıs üretimini büyütüyor ve NioCorp ile USA Rare Earth gibi diğer firmalara da destek sağlıyor. Bu girişimler, Avustralya ile yapılan iş birliğiyle birleştiğinde, ABD’nin Çin'e olan bağımlılığını azaltmayı amaçlıyor. Çin, küresel nadir toprak üretiminin yüzde 61’ini ve işleme kapasitesinin ise yüzde 92’sini tek başına karşılıyor. Nadir toprak elementleri (NTE), lantanitlerle birlikte itriyum ve skandiyum elementlerinden oluşan bir grubu kapsar ve toplam 17 adet NTE mevcuttur. Çin, son hamlesiyle artık tüm NTE’ler için ihracat lisansı zorunluluğu getirmiştir. NTE'ler, enerjiden elektroniğe, savunmadan elektrikli araçlara kadar birçok alanda kritik öneme sahiptir.

Lantan (La)
Seryum (Ce)
Praseodim (Pr)
Neodimyum (Nd)
Prometyum (Pm)
Samaryum (Sm)
Europiyum (Eu)
Gadolinyum (Gd)
Terbiyum (Tb)
Disprozyum (Dy)
Holmiyum (Ho)
Erbiyum (Er)
Tulyum (Tm)
İterbiyum (Yb)
Lutesyum (Lu)
İtriyum (Y)
Skandiyum (Sc)

Türkiye'de nadir toprak elementi rezervi var mı?

Enerji Bakanlığı verilerine göre, Eskişehir'in Beylikova ve Sivrihisar ilçeleri arasındaki bölgede 694 milyon ton nadir toprak elementi (NTE) rezervi bulunuyor. Bu sahanın, Çin'den sonra dünyanın en büyük ikinci rezervi olduğu bildiriliyor. 2023 yılında, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne bu sahada gerekli hazırlama, zenginleştirme ve depolama tesislerinin kurulması için çalışma ve inşaat lisansı verilmiştir. Kurulacak bu tesislerde, cevherin açık işletme metoduyla çıkarılması, zenginleştirilmesi ve hidrometalürji işlemleri uygulanarak NTE, barit, florit ve yan ürün olarak toryum üretimi hedefleniyor.

Çin’den nadir element ihracatına yeni kısıtlama kararı

Çin'in nadir toprak elementleri hamlesine ABD'den karşı atak