Kredi standartları sıkılaştırıldı

Ekim-Aralık 2011 dönemi anket sonuçlarına göre, bankalar, işletmelere kullandırdıkları krediler, taşıt kredileri ve diğer bireysel kredilerde standartları sıkılaştırdı, konut kredilerinde ise standartları temelde aynı bıraktı.
2012 yılının ilk çeyrek dönemi için bankaların standartlara ilişkin öngörüsü, işletme kredilerinde uzun vadeli krediler haricinde gevşetileceği, konut ve taşıt kredilerinde değiştirilmeyeceği, diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırılacağı yönünde.
Merkez Bankasının, Banka Kredileri Eğilim Anketinin Ekim-Aralık 2011 dönemi sonuçları açıklandı.
Ankete katılan bankaların yüzde 36'sı işletmelere kullandırdıkları kredilere uygulanan standartları sıkılaştırmaya devam ettiğini bildirdi. Bu dönemde küçük ve orta ölçekli işletmelere kullandırılan krediler, standartların en fazla sıkılaştırıldığı kredi türü oldu. Genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler başta olmak üzere risk algılamasına ilişkin faktörler bankaların standartları sıkılaştırmasının ardındaki temel faktörler olurken, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamalarıyla rekabet baskısı da standartları sıkılaştırıcı yönde etkilemeye devam etti. 2012 yılının ilk çeyrek dönemine ilişkin bankaların beklentisi, işletmelere kullandırılan kredilerde uzun vadeli krediler dışında genel olarak standartların gevşetilmeye başlanacağı yönünde oluştu.
İşletmelere kullandırılan krediler açısından bu dönemde ortalama krediler üzerindeki kar marjı dışında tüm koşul ve kurallar sıkılaştırıldı. Teminat ihtiyacı ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjı en fazla sıkılaştırılan koşullar oldu.
Ankete katılan bankalara göre, 2011 yılının son çeyrek döneminde hem küçük ve orta ölçekli hem de büyük işletmelerin banka kredisi taleplerindeki artış hızlanarak devam etti. Önceki dönemden farklı olarak işletmeler, bu dönemde kısa vadeli kredilerin yanında uzun vadeli kredi taleplerini de artırdı. Ankete katılan bankalar, talep artışında etkili başlıca faktörler olarak işletmelerin finansman ihtiyaçlarıyla satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıkları gösterdi. 2012 yılının ilk çeyrek dönemi için bankalar, kredi talebindeki artışın devam etmesini bekliyor.
Bankalar, bireysel kredilerde artış bekliyor
Tüketicilere kullandırılan krediler açısından bakıldığında, yılın son çeyrek döneminde ankete katılan bankaların bireysel kredilere uyguladıkları standartları konut kredilerinde değiştirmediği, taşıt kredileriyle diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırdığı görülüyor. Söz konusu sıkılaştırmanın ardındaki temel faktörler olarak, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamalarıyla genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler gösterildi. 2012 yılının ilk çeyrek dönemi için bankaların net yüzde 26'sı diğer bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştırılmasını beklerken, konut ve taşıt kredileri için bankaların beklentisi standartların değiştirilmeyeceği yönünde.
Konut kredilerinde standartları değiştirmeyen bankaların daha riskli krediler üzerindeki kar marjını artırdığı görülüyor. Taşıt kredilerinde ortalama krediler üzerindeki kar marjıyla vade koşullarını sıkılaştıran bankalar, diğer bireysel kredilerde teminat ihtiyacı dışındaki tüm koşul ve kuralları sıkılaştırdığını bildirdi. Bankalar diğer bireysel kredilerdeki söz konusu sıkılaşmanın sırasıyla ortalama ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjları, faiz dışında alınan ücret, komisyonlar ve vade koşullarında gerçekleştiğini belirtti.
Bireysel kredilere olan talep, bankaların net yüzde 15'ine göre konut kredilerinde, net yüzde 14'üne göre taşıt kredilerinde, net yüzde 10'una göre ise diğer bireysel kredilerde önceki çeyrek döneme göre gerilemeye devam etti. Konut kredilerinde finansman ihtiyaçlarına ilişkin faktörlerin, diğer bireysel kredilerde alternatif finansman kullanımıyla krediler üzerindeki vergi gibi yüklerin, taşıt kredilerinde ise hem finansman ihtiyaçlarına ilişkin faktörlerin hem de alternatif finansman kullanımıyla faiz dışında alınan vergi gibi yüklerin talebin düşmesine neden olduğu görülüyor. 2012 yılının ilk çeyrek dönemi için bankaların kredi talebine ilişkin öngörüsü, konut ve taşıt kredilerinde talebin temelde aynı kalacağı, diğer bireysel kredilerde artacağı yönünde.