Korkutan raks

Petrol fiyatları son iki haftada tam 10 dolar arttı. Türkiye'de de akaryakıt şirketleri zam açıkladı.
Petrol fiyatlarında talebin beklenmedik biçimde artması gösterge kontratları 26 ayın zirvesine çıkardı. Varil başına 90 doların üzerine çıkan ham petrol kontratları ile ilgili şimdi gözler Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği’nin (OPEC) alacağı kararda. Birlik ülkelerinin üretimi arttırma kararı alabileceği konuşulurken, ekonomistler böyle bir kararın alınmaması durumunda kontratların 100 dolar kritik sınıra ulaşabileceğine dikkat çekiyorlar.

İki kurum da ters köşe
Piyasalarda petrol fiyatları 90 dolarla son 2 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Ani artış Türkiye’ye etkisini de hemen gösterdi. Akaryakıta iki haftada ikinci kez zam yapıldı. Petrol fiyatlarının yükselmesinde, zayıf dolar kurunun yanı sıra Avrupa’daki soğuk hava koşulları ile ABD’de artan petrol talebi etkili oldu.

Fiyatlar, son iki hafta içinde 10 dolardan fazla artış gösterdi. Oysa OPEC ve Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) petrol talebinin düşeceğini öngördüklerini dile getirmişlerdi. OPEC bu nedenle 14 Ekim 2010’daki toplantısında ‘üretimi arttırmama’ kararı alarak ‘fiyat makul’ sinyali vermişti. IEA de petrol talebinin bu yıl hafifçe yükseleceğini ancak beklentilerden düşük gerçekleşeceğini öngörmüştü. Ancak her iki kurumun da öngörüleri gerçekleşmedi ve petrol talebi hızlı artışa geçti.

Fiyat artışının 5 etkisi
Petrol ithal eden ülkelerin ödemeler dengesinde sıkıntılar yaratır.
Petrol ithalatçısı konumundaki ülkelerde enflasyon ve girdi maliyetleri artar.
Ekonomistlerin genel formülüne göre petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artış, dünya ekonomisinin büyüme hızını yaklaşık % 1 düşürür.
Petrol ithalatçısı ülkelerin uluslararası rezerv gereksinimleri artar.
Varil başına petrol fiyatlarındaki 1 dolarlık artış, petrol ihraç eden ülkelerin milli gelirlerinin 5 milyar dolar artmasına neden olmaktadır.

OPEC’te Arap ülkeleri baskın
OPEC, S. Arabistan, Cezayir, BAE, Kuveyt ve Katar’dan oluşan Arap ülkeleri ile İran, Ekvator, Venezuella ve Angola’dan oluşuyor.

Akaryakıt 4 TL’yi geçti
Yüksek petrol fiyatları Türkiye’ye akaryakıt zammı olarak yansıdı. Son artışla birlikte 97 oktan benzinin fiyatı 4.01 liraya kadar çıktı.

ZİYA ÖZIŞIK / RADİKAL