Kırım’dan Türkiye’ye 4 dolarla geldi

Geçen hafta vefatıyla ekonomi dünyasına damga vuran Bisküvici Dede, Ülker Grubu’nun kurucularından Sabri Ülker’in büyük buhran döneminde 1929’da Kırım’dan ailesiyle Türkiye’ye 4 dolarla geldiği ortaya çıktı. Sabri Ülker’in ağabeyi Asım Berksan’la kurduğu Ülker grubu bugün 11.6 milyar dolarlık bir gıda devine dönüştü.
ÜLKER Grubu’nun (Yıldız Holding) iki kurucusundan biri olan ve geçen hafta 92 yaşında yaşama veda eden Sabri Ülker’in, ailesiyle birlikte 1929 yılında Kırım’dan Türkiye’ye göç ettiği yolculuğun fotoğrafları ortaya çıktı. Ekonomist dergisinde yer alan fotoğrafların yer aldığı habere göre, dünyayı kasıp kavuran 1929’da patlayan Buhran dönemine denk gelen bu yolculukta Sabri Ülker ve ailesi Türkiye’ye sadece 4 dolarla geldi.
Dede soyadı Berksan
Bu zorlu yolculuktan sonra aile işi olan tütüncülükte çalışan ve Türk sanayisinin en önemli isimlerinden biri haline gelen Sabri Ülker’in ağabeyi Asım Berksan ile kurduğu Ülker Grubu bugün 11.6 milyar dolar büyüklüğünde bir gıda devine dönüştü. Berksan soyadını taşıyan aile bir süre sonra dede soyadını Ülker olarak değiştiriyor. Sabri Ülker ve ağabeyi Asım Berksan ile soyadlarının farklı olmasının nedeni ise, Asım Berksan ve çocuklarının daha sonra dede soyadına dönmeleri. İki kardeşin ortaklığı 1987 yılında sona ermişti.
Babası ‘patron’ diyor
Sabri Ülker, Kırım eşrafından İslam Efendi ile Şakire Hanım’ın çocukları. Aileye yakın kaynaklara göre, Baba İslam Efendi, yıllarca uğraştıktan sonra ailece yeniden Türkiye’ye dönme iznini koparabiliyor. 1929’da cebine koyabildiği 4 dolarla İstanbul’a geliyorlar. O para da kendilerini Sarayburnu’na çıkaran kayıkçıya veriliyor. Babasının daha küçük yaşlardayken Sabri Ülker’e ‘patron’ diye seslendiği belirtiliyor. Çocukların diplomaları Türkiye’de kabul edilmiyor. Sabri Ülker, ilkokula baştan başlıyor. Orta ve liseyi parasız yatılı olarak Kütahya, Bilecik gibi yerlerde okuyor ve hep birincilikle mezun oluyor.
Yüzde 50-50 ortaklık
İki kardeşin daha sonra birlikte kurdukları ilk şirketin adı ‘Asım Berksan, Sabri Berksan ve Ortakları Koll’ oluyor. 1944’te büyük maceralarla aldıkları bir bisküvi tesisi ile de Ülker şirketini kuruyorlar. Aralarında Musevi ve Rum asıllı ortaklar da yer alıyor. Bu ortaklıktan, önce Rum, sonra Musevi ortağı ayrılıyor ve 1962’de Ülker Gıda’yı iki kardeş yüzde 50-50 ortaklıkla kuruyor. Kısa süre sonra limited, daha sonra eş ve çocuklarını da aralarına alarak yine aynı oranlarda AŞ’ye dönüştürülüyor şirket.
Acıyla işe yoğunlaşıyor
Üretimde son teknolojiyi kullanan modern fabrikalar kuruyorlar. İkili daha o yıllarda İstanbul’daki dükkânlara ve Anadolu’daki toptancılara bugünün yöntemleri ile servis yapıyorlar. Sabri Ülker, 1963’te büyük oğlu Ali’yi sekiz yaşında kaybetmesinin ardından kendisini işine daha çok vermeye başlıyor. 1965’te Asım Berksan’ın büyük oğlu makine yüksek mühendisi Selçuk, 1971’de iktisatçı oğlu Faruk, 1973’te Sabri Ülker’in damadı iktisatçı Orhan Özokur da Ülker Grubu’na katılarak bugünkü gıda devinin oluşumuna katkı sağlıyorlar.
85 yıllık fotoğraf
SABRİ Ülker’in 1927 yılında Kırım’da çekilmiş bu aile fotoğrafı ilk kez yayınlanıyor. O tarihde 16 yaşında olan ağabeyi Asım, arkada ayakta duruyor. Sol başta duran diğer kardeşi Hakkı, yıllar sonra İstanbul’da yaşama veda edecek. Annesi Şakire Hanım ile yan yana oturan babası Hacı İslam Efendi, Kırım’da lakapları Devletler olan tanınmış bir aileye mensup. Hem dini, hem modern öğretmenlik eğitimini almış. Bu açıdan çocuklarının eğitimine büyük önem vermiş. En önde oturan Sabri Ülker ise henüz 7 yaşında. Ablası Sıdıka ise annelerinin vefatından sonra ailenin büyüğü olarak çok emek vermiş kardeşlerine.
Kar markası da Ülker’den doğdu
SABRİ Ülker ve Asım Berksan’ın 43 yıl süren bu ortaklığı 1987’de Asım Berksan ile çocukları Selçuk, Betül ve Faruk’un ayrılmaları ile son buluyor. Bu tarihten birkaç yıl önce Ülker’in bugünkü patronu Murat Ülker, Ülker’de göreve başlıyor. Asım Berksan ve çocukları, başka ilklere imza atacak Kar Şirketler Topluluğu’nu kuruyorlar. Ülker’in bu tarihten sonraki inanılmaz büyümesi Murat Ülker’in inisiyatifi eline almasından sonra hızlanıyor. Bugün 50 civarında şirketi, 30 bine yakın çalışanı ve 11.6 milyar dolarlık cirosu ile Ülker, yalnız Türkiye’de değil, dünyanın pek çok ülkesinde bilinen bir marka durumuna yükseliyor. Asım Berksan, 2001 yılında 90 yaşında iken hayata gözlerini yumdu. Sabri Ülker ise 92 yaşında hayata veda etti. Hürriyet