KARA PERŞEMBE

Satışlara Yunanistan’ın geleceğiyle ilgili endişeler sebep gösterildi. Ancak bir grup analist bir hatalı işlemin buna sebep olduğunu iddia etti. Borsa jargonunda hatalı emir verene “şişman parmak” deniyor

New York Borsası, dün 1929 Buhranı dönemindeki ‘kara’ günleri hatırlatan tarihi bir düşüşe sahne oldu. Yunanistan’ın borç krizinin başka ülkelere de sıçrayacağı endişesi tüm dünya borsalarını diken üstünde tutarken dün en büyük kayıplar ABD borsasında yaşandı.
New York Borsası’nda yatırımcılar gün içinde panik satışlarına başlayınca Dow Jones endeksindeki düşüş bir ara yüzde 9.2’yi buldu. Yarım saatlik süre içinde 998 puan inen ve 10000 seviyelerini gören endeks, daha sonra bir miktar toparlansa da günü yüzde 3.2 düşüşle kapattı. Mart 1987’den beri yaşanan gün içi en büyük düşüşün teknik bir hatadan kaynaklanmış olabileceği yorumunda bulunanlar da var. Bazı piyasa yorumcuları Citigroup’un hatalı bir işlem yaptığını iddia ederken bazı kaynaklar ise hatayı 5 dakika içinde hisseleri yüzde 40 düşmüş gözüken Procter & Gamble hisselerinde aradı.
Dow Jones endeksi dün 347.80 puan kayıpla 10.520,32’den kapanırken Nasdaq endeksi yüzde 3.44 düşüşle 2.319,64 puan ve Standard & Poor’s 500 endeksi de yüzde 3.24 düşüşle 1.128,15 puanı gördü. Haber ajansı Reuters, “Küçük bir ekonomi olan Yunanistan’dan kaynaklanan şok dalgaları Avrupa’yı aşıp ABD, Latin Amerika ve Asya piyasalarını sarsarken, bazı yatırımcılar, bir iki ülkenin daha borç çıkmazına girebileceği paniği içinde” yorumunu yaptı.

Pencereden atlama noktası...
Yatırımcılar hisse senetleri, riskli bonolar ve emtia piyasalarından çekilirken ABD Hazine bonoları ve altına yöneliş başladı. RBC Capital Markets analisti Gerard Cassidy, 1000 puanlık düşüşü açıklamakta zorluk çektiklerini belirterek düşüşü “insanların pencerelerden atlamaya başlamasına” benzetti.’ 
Windham Finansal Hizmetler stratejisti Paul Mendelsohn, “Kimse bu gece neler olacağını bilmiyor ve bu yüzden herkes burada pozisyonunu kapatmaya çalışıyor. Ancak bu da fazla ileriye gitti” yorumunu yaptı.

İMKB yüzde 1.2 düştü
Yunanistan krizinin yayılacağı endişesiyle Avrupa borsaları karışık bir seyir izlerken, İMKB endeksinde satışlar dün de devam etti. İMKB endeksi günü yüzde 1.2’lik düşüşle 55 bin 763 puandan tamamladı. Güne yatay başlayan İMKB endeksinin böylece iki günlük kaybı yüzde 3’ü buldu. Öte yandan, bono faizi yüzde 9.80 seviyesini gördü.

DOW JONES YARIM SAATTE % 9.2 DÜŞTÜ

‘Burası ABD borsası, Kazakistan değil’
ABD borsalarında dün yaşanan tarihi düşüşün nedeni ilk başta anlaşılamadı. Konuyla ilgili ilk yorumlar bir borsa işlemcisinin yanlışlıkla yüklü satış emri verebileceği yapılan ilk spekülasyonlar arasındaydı. Bloomberg televizyonundaki haber sunucusu, “Burası ABD borsası, Kazakistan değil!” dedi. Aynı sunucu, “6 Mayıs 2010 herkesin takvimine işaretleyeceği bir tarih oldu” yorumunu da yaptı.
Capital Financial Başkanı Keith Springer, “Şu anda sadece panik satışı var. Bu borsalar üzerinde uzun vadede olumsuz etki yaratabilir. Borsanın uzun vade için zirve noktasını görmüş ve geçmiş olması oldukça muhtemel” dedi. Caprock Risk Yönetimi analisti Chris Jarvis, “Yunanistan’daki durumun bulaşması ve al-sat işlemlerindeki algoritmaların birleşmesi çok kısa sürede borsadaki düşüşü hızlandırdı. Piyasa oyuncularının bir işlem programındaki hatadan kaynaklanan bir satın alma fırsatı olarak göreceğine inanıyoruz” dedi.

Şişman parmak şüphesi
Dow Jones endeksinin yüzde 9.2’yle tarihinin gün içi en büyük düşüşünü görmesi kafaları karıştırdı. Düşüşün büyük bir Wall Street bankasından ‘şişman parmak’ adı verilen hatalı bir satış emri sonucu gerçekleşmiş olabileceği konuşuluyor. Piyasa uzmanları hata sonucu yapılan satışların bu sonucu doğurabileceğini belirtiyor.
Düşüşü tetikleyen işlemin Nasdaq’da yapıldığını belirten bazı kaynaklar, söz konusu işlemin bir Citigroup çalışanı tarafından gerçekleştirilmiş olduğunu ileri sürdü. Citigroup sözcüsü, hatalı işlem şüphesi taşımadıklarını söyledi. Nasdaq ise saat 14:00 ile 15:00 arası işlemleri incelemeye aldı.

Altın değer kaybetti
- ’ Dünkü seans Mart 1987’den beri en büyük düşüş olarak tarihe geçti.’ 
- ’ Yüzde 9’lara varan düşüş oldu. Gün yüzde 3.2’lik düşüşle kapandı.
- ’ Altın yüzde 3 değer kaybetti.
- ’ ABD işlemlerinde ham petrolün varili 75 doların altına indi.

Financial Times’ın internet sitesinden kriz anı diyalogları
‘Bence P&G’de bir sorun var’
Financial Times gazetesinin internet sitesinde Alphaville adlı blog, gazete yazarlarının canlı yorumlarıyla borsalardaki çöküşü aktardı. İşte o diyaloglardan ilginç satır başları:
Paul Murphy: Canlı piyasalar acil oturumuna hoşgeldiniz.
Neill Hume: Neler oluyor?
PM: Bilmiyorum, bir toplantıya girmiştim, geldim ve Dow 10.000 puanın altındaydı.
NH: Anladım, bunun büyük bir şişman parmak hatası olduğu söyleniyor. Procter&Gamble’da programlanmış bir al-sat işlemi yanlış gitmiş.
PM: Kesinlikle P&G kaynaklı bir sorun var.
NH: Evet bu tetiklemiş olmalı.
PM: Yüzde 30 düştü. (P&G hisseleri)
Stacey Marie Ishmael: P&G dışında bir hedge fonun nakite döndüğü spekülasyonu var.
NH: Şuna bakın Dow en düşük 9869’u görmüş. İnanılmaz! Eğer bu bir “şişman parmak” ise niye tekrar yükselmedi?
NH: Euro 1.2570’te.
PM: Bir sürü isim geçiyor. İnsanlar sadece tahmin yürütüyor.
NH: “Birden fazla kaynağın verdiği bilgiye göre, bir işlemci, Dow’un altındaki Procter & Gamble hisseleri için milyon yazmak isterken “m” yerine “b” (billion - milyar) yazmış. CNBC’den Jim Cramer da satışların zirve yaptığı noktada yayın sırasında P&G hisselerinde şüpheli fiyat hareketlerine dikkat çekmişti.
Saat 14:00’den hemen sonra (TSİ 21:00) başlayan bu sert satışlar, Yunan parlamentosunun yeni kemer sıkma politikalarını onaylamasının Atina’da yeniden isyana neden olmasıyla birlikte Avrupa borç krizinin yayıldığı yönündeki kaygıları da artırdı.
‘Citigroup suçlamayı reddetti’
Bankacılık analisti Dick Bove, CNBC.com’a yaptığı açıklamada, ‘İşin özü, Yunanistan’ın borçlarını ödeyemeyeceğini ilan edeceği beklentisi giderek kabul görüyor... Sokaklardaki isyanlar, borçların geri ödenme kararının Almanya, Fransa ve İsviçre’deki insanlar tarafından değil, Yunan halkı tarafından verileceğini gösterdi ve bu halk da borçları geri ödemeyecek’ dedi.”
NH: Bakın işte... Bizim bildik Dick Bove. Bu arada Citigroup piyasadaki çöküşe sebep olduğu yönündeki söylentileri reddetti.
NH: P&G hisselerindeki hata Dow Jones zaten 600 puan aşağıdayken oldu.