İyimser sanayici tedirgin oldu

TÜRKİYE imalat sanayi katma değerinin yüzde 40’ını temsil eden İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) üyeleri, 2011’in ilk yarısında üretim, istihdam, yatırım, iç satışlar, dış satışlar ve kârlılıkta iyileşme yaşadığını beyan etti. İSO’nun 1998’den beri altı aylık periyodlarla yaptığı “Ekonomik Durum Tespit Anketi Sonuçları 2011-1’e göre sanayiciler, yılın ilk yarısındaki bu pozitif sonuçların etkisiyle yılın ikinci yarısına ilişkin beklentilerinde de ‘iyimser’ çıktı, olumlu seyrin devam edeceğini tahmin etti. İSO Başkanı Tanıl Küçük, son günlerde derinleşen küresel kriz nedeniyle Türkiye ekonomosinde önceliklerin ve gündem maddelerinin bir anda farklılaştığını belirterek, “Kısa süre içinde ortaya çıkan bu değişim, anketimize yansıyan beklentiler ile mevcut durumdaki beklentilerin bir miktar farklılaşmasına yol açtı. Aslında yılın ilk yarısında ekonomideki olumlu seyre rağmen, sanayicimiz yılın ikinci yarısına yönelik bazı soru işaretleri de taşıyordu. Bu da anketlere bir miktar yansımış” dedi.
Gelişim endeksi rekor kırdı
İSO Ekonomik Durum Tespit Anketi’nde; 2011’in ilk yarısındaki olumlu gerçekleşmeyi en çarpıcı şekilde ifade eden veri Sanayi Gelişim Endeksi’ndeki yükseliş oldu. Sanayi Gelişim Endeksi, 2011 ilk yarıda, 1998 yılından bu yana en yüksek gerçekleşme değeri olan 130.9 düzeyine ulaştı. Yılın ikinci yarısı için endeks beklenti değeri de 138.8 çıktı. İSO Başkanı Tanıl Küçük, imalat sanayi üretiminde yılın ilk yarısında kaydedilen yüzde 11.4’lük büyümenin, anket sonuçlarına yansıdığına işaret ederek, 2011 ilk yarının, 2010 ikinci yarıya göre daha olumlu geçtiğini kaydetti. Beş temel göstergenin yayılma endekslerine bakıldığında ise, ekonomideki toparlanmaya paralel olarak artış eğilimi gösteren üretim endeksi, 2011’in ilk yarısında 140.1’e ulaştı. İşletmelerin büyük bölümünün iyimser beklentilere sahip olduğunu gösteren ikinci yarı için üretim beklenti endeksi ise 145.2 olarak tespit edildi. İç satışlar endeksi de 2010 yılı ikinci yarısında 135.3’lük seviyesinde bulunurken, 2011 ilk yarıda 137.5’e çıktı. İkinci yarı için iç satışlar beklenti endeksi 142 oldu. Dış Dış satışlar endeksi, 2010 ikinci yarıda 118, 2011 ilk yarıda 120.8 oldu.
İstihdam ve ihracat
İSO Ekonomik Durum Tespit Anketi’nde istihdam endeksi ise 2011 ilk yarıda, 2010 ikinci yarıya göre gerileme gösterdi. Buna göre geçen yılın ikinci yarısında 123.1 olan endeks, bu yılın ilk yarısında 121.4’e indi. Olumlu beklentilerle ikinci yarıya yönelik istihdam beklenti endeksi 127.2 olarak ankete yansıdı. İSO Sanayi Gelişme Endeksi de 2009 ikinci yarıdan bu yana sergilediği artış trendinin sonucunda, 2011 ilk yarısında 1998 yılından bu yana en yüksek gerçekleşme değeri olan 130.9’a çıktı. 2011 ikinci yarı için endeks beklenti değeri de 138.8 olarak gerçekleşti. Tartısız ortalama kapasite kullanım oranı da 2010 ikinci yarıdaki yüzde 64.1’lik seviyesinden, 2011 ilk yarıda yüzde 65.4’e çıktı. İhracat yapan işletme oranı ise bu yılın ilk yarısında yüzde 76.7’ye geriledi.
Kurlar yükseldi, 2011’de kârlar 2008 seviyesine dönebilir
İSTANBUL Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, “Kurlardaki beklenenin üzerindeki artış, karlılıkları olumsuz etkileyecek. Görebildiğimiz, 2009’dan farklı bir tabloyla karşı karşıya gelebiliriz. Kârlılıklarda 2008’e yakın bir tablo görebiliriz” dedi. Küçük, şu anda tüm dünyanın bir belirsizlik ortamında bulunduğunu dile getirerek, Türkiye’nin, proaktif davranarak, ekonomi politikalarında acilen değişiklik yaparak süratle önlem alan, gelişmelere kendini hızla adapte etmeye çalışan bir ülke profili ortaya koyduğunu belirtti. Çeşitli kriz tecrübelerine sahip Türkiye özel sektörünün bu yeni duruma kendini hızla adapte etmenin arayışı içinde olduğunu ifade eden Küçük, “Sanayicimizin ve özel sektörümüzün mevcut belirsizlik ortamında da gerekli refleksleri zamanında göstererek, zor koşulların üstesinden geleceğine inanıyoruz. Beklentimiz, hükümet ve ekonomi yönetiminin reel sektöre daha fazla destek verebilmesi” diye konuştu.
İşletmelerin yüzde 30’unda kârlılık arttı
İSO Ekonomik Durum Tespit Anketi 2011-1 sonuçlarına göre kârlılıktaki gelişmeler pozitif çıktı. 2011 yılı ilk yarı sonunda işletmelerin yüzde 33’ü geçen yılın aynı dönemine göre kâr oranlarının daha yüksek olduğunu belirtti. Bu oran, 2010 ikinci yarıda yüzde 27 olarak gerçekleşmişti. Geçen yılın aynı dönemine göre kâr oranlarının daha düşük olduğunu veya zarar ettiklerini belirtenlerin toplamı ise yüzde 34.5 oldu. Bu oran da geçen yıl ikinci yarıda yüzde 41.2 olmuştu. İşletmelerin satış hedefi gerçekleşme oranı ise yüzde 69.3’e çıktı. Çalışmaya katılan işletmelerin yüzde 49.3’ü toplam kredileri içinde döviz ya da dövize endeksli kredi bulunduğunu belirtirken, bu oran ölçek büyüdükçe artış gösterdi. Ankete katılan işletmeler arasında kredi kullanan işletmelerin yüzde 51.3’ü, kullandıkları krediler içinde döviz ya da dövize endeksli kredilerin oranının yüzde 70’den yüksek olduğunu belirtti.
Çek ve senette tablo düzeldi, darboğazdaki işletme azaldı
İSO’nun anketine göre karşılıksız çek ve protestolu senet oranı 2009 ikinci yarısındaki en yüksek seviyesinden gerileme eğilimini sürdürerek, 2011 ilk yarıda yüzde 40.9’a indi. Aynı şekilde, karşılıksız çek ve protestolu senetlerin satışlara oranı da geriledi. Finansman darboğazı içinde olan işletmeler oranı ise, 2010 ikinci yarıda yüzde 55.1 ile küçük oranlı bir artış eğilimi gösterirken, 2011 ilk yarıda yüzde 48.9’a geriledi. Finansman darboğazında olan işletmelerde sorun önceliğinde kredi maliyetinin yüksekliği ve işletme sermayesi ihtiyacının hızlı artışı ilk sıralarda yer aldı. İşletmelerin yüzde 49.9’u 2011 yılı ilk yarısında yatırım yapmadıklarını belirtti. Modernizasyon yatırımı yapanların oranı 2011 ilk yarıda yüzde 31.5’e geriledi. Yeni yatırım yapanların oranı da yüzde 16.7’den yüzde 15.7’ye düştü. Yurt içinde yatırım planlayan işletmelerin oranı 2010 ikinci yarıda yüzde 39.8’den 2011 ilk yarıda yüzde 51.4’e kadar yükseldi.