İtalya niye battı?

Yunanistan'ın ardından İtalya da battı. Bu batışın gürültüsü Yunanistan gibi yapılmıyor ama İtalya sahiden battı. Çünkü devlet borcu 2.7 trilyon dolar tutuyor ve milli gelirinin yüzde 120'sini buluyor.
İtalya'nın mevcut büyüme hızıyla bu borcu ödemesi mümkün değil. Tam on yıldır büyümüyor İtalyan ekonomisi ve büyümediği için de vergi tabanı genişlemiyor. Bir de bu ekonomik kilitlenmenin üstüne siyasi belirsizlik de eklenince faiz hadleri yükseldiğinden, borcu çevirmek ciddi sorun haline geldi.
Dün on yıllık İtalyan tahvillerinin faizi yüzde 6.68'e kadar yükseldi. Bu oran aynı vadeli Alman tahvilleriyle kıyaslandığında yüzde 4.88 daha yüksek oluyor. Böyle yüksek bir faizle yeniden borçlanıp mevcut borcu azaltmak mümkün değil. İşte bu nedenle İtalya battığını nihayet kabul etti ve IMF'nin mali gözetimine girmek zorunda kaldı.
Peki bir zamanlar imalat sanayisine imrenerek bakılan İtalya niye bu hallere düştü? En temel neden şu: İtalya ihracat yapamaz hale geldi. Euro bölgesinde olduğu için gerektiğinde devalüasyon gerçekleştiremedi ve 2000 yılı başlangıç 100 olarak alındığında, reel kur endeksi Haziran 2011'de 137.2 oldu. Anlayacağınız, İtalya'nın ürettiği malları başka ülkeler bugün yüzde 37.2 daha ucuza üretiyor.
İşte bu nedenle İtalyanların ünlü Fiat otomobil firması üretiminin yüzde 70'ini Türkiye, Polonya ve Sırbistan'a taşıdı. Ve ABD'de Chrysler firmasını satın aldı. Böylece Fiat toplam hasılatının üçte ikisini İtalya dışındaki fabrikalarından elde etmeye başladı. Firmanın çalışanlarının ancak yüzde 40'ı artık İtalyanlardan oluşuyor. Bunun bir nedeni kurlarsa, bir nedeni de İtalya'da merkezden yapılan ücret pazarlıkları verimliliği dikkate almadığından maliyetleri çoğaltıyor, böylece üretimi İtalya dışına taşımak daha ekonomik oluyor.
Gelelim bundan sonra ne olacağına... Dün, Ta Nea gazetesi, Yunanistan'da Başbakan Papandreu'nun yerine Avrupa Merkez Bankası eski Başkan Yardımcısı Lucas Papademos'un başkanlığında yeni bir koalisyon hükümeti kurulacağını ileri sürdü. Papademos'un Yunanistan'ın Avrupa Para Birliği'ne girmesi için uğraş veren bir iktisatçı olduğu düşünülürse, anlaşılan bu yeni hükümet Yunanistan'ın kurtarma planını hayata geçirecek. Papademos, ayrıca Avrupa Merkez Bankası'nda tam on bir yıl görev yaptı.
İtalya'da ise dün, Başbakan Berlusconi'nin, geçen yılın bütçe kesin hesabı görüşülürken hükümetten düşürüleceği haberleri yayıldı. Hemen belirtelim, kesin hesap oylaması İtalyan parlamentosunda bugün yapılacak. Berlusconi'nin düşürüleceği ya da güvenoyuna gideceği haberleri İtalya için gene ciddi bir siyasi belirsizlik yarattı. Bu haberler üzerine dün Avrupa'da piyasalar oynaklığını sürdürdü. ABD'de ise piyasalar yatay açıldı. Altın fiyatları ise son sekiz haftanın en yüksek seviyesine sıçradı. Yunanistan ve İtalya riski nedeniyle altının onsu dün 1.781 dolara kadar yükseldi.
Anlayacağınız, İtalya ve Yunanistan'da siyasi iktidar sürdürülebilir hale gelinceye kadar piyasalar istikrara kavuşmayacak, oynaklık devam edecek.