İsyanın Türkiye'ye faturası

Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki isyan dalgası 2011 için petrol fiyatı tahminlerinin yukarı çekilmesine neden olurken, 100 doların üzerindeki varil fiyatı Türkiye’nin enerji ithalatına 10 milyar dolardan fazla ek maliyet getirme riski yaratıyor.
Petrol fiyatlarındaki yükseliş Türkiye gibi ithalatçı ülkeler için cari açık, enflasyon ve ithalat tarafından ek yükleri de beraberinde getiriyor.
Hurriyet.com.tr’ye konuşan bir ekonomist, “ Petrol fiyatlarında yaşanacak her 10 dolarlık artış, hacmin sabit kalması koşuluyla petrol ve petrol ürünleriyle, doğalgaz tarafında ithalata yaklaşık 5 milyar dolarlık ek yük getiriyor” dedi.
Maliye Bakanlığı bu seneki bütçesinde 2011 için petrolün varil fiyatını 79.9 dolar olarak belirledi. Ancak, Türkiye'nin kullandığı Brent tipi petrolün varil fiyatı şu anda 110 dolarda bulunuyor ve yabancı bankalar 2011 tahminlerini artarda yükseltiyor. Ortalama fiyatın 100 dolar olarak gerçekleşmesi durumunda aradaki 20 dolarlık farkın yaratacağı ek ithalat maliyeti 10 milyar doları bulacağı öngörülüyor.
Son olarak JP Morgan Brent tipi petrolün varil fiyatı için tahminini 9 dolar artırarak 104 dolara çekti. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ise Ocak ayı Enflasyon Raporu’nda 2011 için öngördüğü ortalama petrol fiyatını 85 dolardan 95 dolara yükseltti.
Brent petrolün varil fiyatı 2009 yılında ortalama 62 dolarken, 2010 ortalaması 74.9 dolar seviyesinde bulunuyordu.
YÜZDE 55 PETROL VE YAN ÜRÜNLER
Türkiye’nin enerji kalemi içerisinde yüzde 55’lik kısmı petrol ve petrol ürünler, yüzde 37’lik kısmı ise doğalgaz ve yan ürünleri oluşturuyor.
Bu orandaki artışa göre, petrol ürünlerinde ithalat maliyeti yaklaşık olarak 2.75 milyar dolarlık artış gösteriyor.
Fiyatların bu seviyede seyretmesi durumunda geçen yıl sadece petrol ve ürünleri için 38.5 milyar dolarlık ithalat yapan Türkiye'nin bu yılki ithalat faturasının 45 milyar dolara yaklaşacağı hesaplanıyor.
HSBC Yatırım Stratejisti Fatih Keresteci de, “Petrolün varil fiyatındaki 10 dolarlık artışın enerji ürünleri ithalatındaki birincil etkisi GSYİH’nın yüzde 0.6’sı düzeyinde ek maliyet getiriyor. Bu da 5 milyar dolara yaklaşıyor. Aynı artış enflasyon tarafında 40 baz puan olarak gerçekleşiyor” dedi.
CARİ AÇIĞI YÜZDE 0.3 ARTIRIR
Japon Nomura Bank'ın araştırmasına göre ise petrolde her 10 dolarlık artış baz senaryoda, Türkiye'de cari açığı milli gelirin yüzde 0.3'ü oranında artırırken, enflasyonu da 30 baz puan yükseltme etkisi bulunuyor.
Bu orandaki artışın büyüme ve politika faizleri tarafındaki etkisini sıfır olarak hesaplayan Nomura, yüksek vergi oranları sayesinde artışın bütçe dengesine yüzde 0.3 olumlu yansıdığını hesaplıyor.
Petrol fiyatlarının bu seviyelerde kalıcı olmasının, orta vadede petrol üretim maliyetlerini artırarak enflasyonda yukarı yönlü baskı yaratması ve büyümeyi yavaşlatacağı da tahmin ediliyor.

Emek KAPLANGİL - HÜRRİYET