İMKB 2012'de nasıl hareket edecek?

9 Aralık'ta AB tarihinin en önemli toplantılarından biri İngiltere'nin şerhi hariç tutulduğunda 26 ülkenin mali birlik konusunda mutabakatıyla son buldu diyebiliriz.
Bu aşamadan sonra AB'de yaşanan borç krizinde çok önemli bir engel atlatıldı. Ancak özellikle Euro/dolar paritesinin bu iyimser sonucu çok hoş karşılamamış olduğu paritenin 1,34 seviyesinde zorlandığı da bir gerçek. AB anlaşması belki önümüzdeki süreçte krizlere yönelik müdahalelerde birliğin elini güçlendirerek olası şokları önleyebilir ama borçlar nedeniyle alınan sıkı para politikaları büyüme önünde en büyük engel olarak bir başka sorunun önünü açıyor. 2011 yılında piyasalar üzerine kâbus gibi çöken AB borç krizi İngiltere hariç 26 üye ülkenin katılımıyla olumlu sonuçlanmış gözükse de kredi derecelendirme kuruluşlarının bu kararlar sonrası vereceği not kararları piyasalar tarafından bir süre daha izlenecektir. Türkiye'nin Avrupa'nın borç sorununun neresinde olduğu gayet açık. En önemli ticarî partnerlerimiz önümüzdeki yıllarda da ciddi bir şekilde içe dönük, korumacı politikalarla malî disiplin uygulamak zorundalar. Tüketicilerin artan vergi oranları nedeniyle alım gücünde önemli kayıplar yaşayacak olması bir süredir var olan teşviklerin ortadan kalkması ve yüksek enerji fiyatlarından dolayı maliyet artışlarıyla karşı karşıya kalacak şirketlerin yanı sıra bankacılık sektöründeki negatif durum bizi de etkileyecektir. Türkiye'de iştiraki bulunan bazı bankaların zorda olması sebebiyle satışa çıkaracakları, ortaklık paylarına talebin hangi fiyatlarda ve şartlarda oluşacağı belirsizlik oluşturabilir. Ayrıca ortaklık girişimlerinde bulunan ve bir süredir ortamın yatışmasını bekleyen yabancılar gelişmekte olan piyasalarda kurların hızla artması ve enflasyondaki tehlikeli tırmanış sebebiyle ortamın en marjinal seviyesini yakalama hevesi içinde bir müddet daha beklemeleri sürpriz olmayacaktır.
2010 yılının Kasım ayından bu yana dolar bazında yüzde 50 kaybedilmesine rağmen İMKB'de yabancı yatırımcılar satışlarına devam ediyorlar. 2011 yılında şu ana kadar net 2 milyar doların biraz üstünde satış yaptılar. 2010 yılının son iki ayında da 1 milyar doları ilave ederseniz son bir yılda 2008 yılındaki gibi 3 milyar doları bulan net satışlar gerçekleştirdiler. Ancak 2008 yılında paylarının değeri 25 milyar dolara kadar düşen yabancıların halen 50 milyar dolar sınırında olduğu da unutulmamalı. Bir başka deyişle hâlâ çok kârlılar. Sonuç olarak İMKB dolar bazında 51 binden 30 bine gerilerken yüzde 50 civarında bir kayıpla karşı karşıya. 2007-2008 yıllarındaki zirve dip seviyelerine baktığımızda endeks dolar bazında yüzde 76 değer yitirmişti. Yani borsada henüz yeni bir dip oluşmadı. Bunun yanı sıra güçlü ve sahipli hisselerin dışında kalan hisselerde ise tam anlamıyla ciddi kayıplar oluşmaya başladı. Endeks hisseleri bunu kamufle ediyor ama sağlıklı bir borsadan çok uzak, güven ve talepsiz bir seyir hakim. Yüksek cari açık ve en son açıklanan kasım ayı enflasyon verileri sebebiyle Türkiye'de yüksek büyüme verilerine rağmen istenen durumda değil ve kurlardaki aşırı oynaklık şirketlerin performanslarına da olumsuz etkide bulunacak düzeyde.
İMKB endeksinin en iyi ihtimalle ocak ayında, şubatta açıklanacak 12 aylık bilançoların etkisiyle bir yükseliş kaydetmesi beklenebilir. Ancak 48 bin puanda iki kez test edilen destek noktasının bir üçüncüsünü daha kaldıramama riski oldukça yüksek. 2009, 2010 ve 2011 yılının nasıl geçeceğini tahmin eden biri olarak 2012 yılı için beklentim şu: 2012 yılının ilk yarısı çok zorlu geçecek, ikinci yarısı ise daha zorlu geçecek. Sonuçta çok önemli kırılmaların yaşanacağı piyasaların hiç görmediği seviyelerde kurlar başta olmak üzere sermaye piyasalarında önlem alınmazsa yeni dip seviyelerin görüleceği bir yıl olma ihtimalinin oldukça güçlü olduğu yönünde. İyi açıdan bakıldığında fiyatların cazip hale geleceği yatırım yapmak için en uygun fırsatların oluşabileceği bir döneme giriyoruz. İMKB için şunu söyleyebiliriz; fiyatlar ucuz mu, hayır değil. 2008'de çok kelepirdi, peki pahalı mı, değil. Ancak belirli aralıklarda alım satım için uygun. En büyük tehlike şirketlerin fiyat kazanç oranlarında ve defter değerlerine göre pahalı açılması. Geçenlerde bir ekonomi kanalında halka bu yıl açılan bir şirketin sahibi şöyle konuştu: (Hisse fiyatı 8 liradan 2 liraya kadar gerilemiş) yabancılar fiyata bakmadan satıyor, düşüş normal aynı sektörde diğer şirketler de aynı kayıpları yaşıyorlar. Hayretle izledim, birincisi yeni halka açılan şirketlerde halka yüksek fiyatla açılmak marifet değil. Talebe aldanmadan hisse ucuz mu pahalı mı çıkıyor ona bakmak gerekir. İncelediğimde 7 liradan halka açılan şirketin gerçek değeri aslında 2 lira bile değil. İşte borsamız için asıl tehlike bu zihniyette. Yatırımcı defter değeri ve fiyat kazanç oranına bakmadan hisse aldığında sahipsiz bırakılabiliyor.
Dow Jones'un yükselişte olması hem iyi hem kötü
2008 yılı son çeyreğinde finans piyasalarına güveni tamamen sarsan kriz öncesi 14 bin puanı iki kez aşmayı deneyen Dow Jones sanayi endeksi bir yıl içinde 8 bin puan kaybederek 6.000 puana kadar düşerek tüm borsalarda tam anlamıyla bir çöküş yaşanmasına sebep olmuştu. Dow'daki bu kayıplar krizin içinde olmasa da İMKB endeksini neredeyse bire bir etkilemiş, o tarihte endeks dolar bazında yüzde 76 değer kaybederek 50 bin puandan 12.000'e (lira bazında yüzde 64 kayıpla 58 bin puandan 21 bin puana) gerilemişti. Ağustos ayında tarihinde ilk kez notu bir basamak indirilen ve hâlâ not tehdidi ile karşı karşıya bulunan ABD'nin en önemli endeksi geçen hafta AB zirvesi açıklamaları sonrası yeniden 12 bin puanı aştı. Önümüzdeki hafta salı günü açıklanacak FED faiz kararı öncesi alıcılı seyrini sürdürmesi beklenen Dow Jones endeksindeki bu seviyeler Türkiye ve diğer gelişmekte olan piyasalar için ne anlam taşıyor? Dow Jones'taki bu yükseliş hareketi en azından zirve noktalarına yaklaşılması son bir yıldır düşüş yaşayan gelişmekte olan piyasalarda bir yatırım iştahına mı yol açacak yoksa yeni bir düşüşün habercisi mi? Bir başka açıdan 2008 yılında birlikte yaşanan düşüş dalgası neden gelişmekte olan piyasalarla sınırlı kaldı, ABD'yi etkilemedi? 2010 yılının son çeyreğinden itibaren ABD'li yatırımcılar Türkiye, Rusya, Çin, Hindistan, Brezilya başta olmak üzere gelişmekte olan piyasalardan anavatanlarına dönüş yaparak sermayelerini koruma stratejilerine geçtiler. Son 10 yılda dolar karşısında aşırı değerlenen yerel para birimlerinin değer kaybedeceğini öngören fonların bu ülkeleri terk ederek riskli de olsa ABD'ye dönüşü Dow'daki yükselişin ve bizdeki düşüşün önemli sebeplerinden biri.

selim ışıklar - zaman