İlk fren otoya geliyor

Ekonomi yönetiminin, kredi genişlemesinin bir türlü hız kesmemesi ve daha önce bankaların kredi kullandırmasını sınırlamaya yönelik adımların tam olarak ihtiyaca cevap vermediği düşüncesiyle yeni tedbirler gündeme getirmesi beklenirken, ilk etapta özellikle otomotiv ithalatına ilişkin bazı ek uygulamalar üzerinde durabileceği belirtiliyor.
Reuters haber ajansına bilgi veren üst düzey bir ekonomi yetkilisi, cari açığın şu aşamada üzerinde durulması gereken en önemli konu olduğuna dikkat çekerek, “Bu konuda herhangi bir tereddüt bulunmuyor. Burada ilk yapılabilecek uygulama, bankaların, ara malı ve mal ithalatına neden olacak kredi kullanımlarının yavaşlatılmasına yönelik adımlar olacak. Bunlar içinde otomotiv sektöründeki talebe yönelik atılacak adımlar var” dedi.

Vergi en son önlem
Aynı yetkili, otomotivde ciddi bir ithalat bulunduğunu kaydederek “Burada, talebi kısmaya yönelik, bankaların kullandırdığı araç kredilerini sınırlamak için adımların atılması mümkün. Atılabilecek ilk adımlardan biri bu olacaktır... Otomotiv kredilerinde KKDF artışı dışında da önlemler alınabilir” diye konuştu.
Aynı yetkili, geçmiş dönemlerde olduğu gibi, tüketici kredilerinde KKDF’nin artırılmasının atılacak ilk adımlardan biri olabileceğini ifade ederek, “Bununla kredi maliyetlerinin artırılması yoluna gidilebilir. Burada vergi artışı elbette bir seçenek, ancak alınabilecek tedbirlerin yürürlüğe konulmasından sonra eğer bir ilerleme sağlanamazsa vergi artışı devreye sokulabilir. Vergi artışı en son tedbir olacaktır” dedi.
Ara malı ve doğrudan ürün ithalatını azaltacak adımların atılmasının öncelikli bir tedbir olarak hayata geçirilmesi gerektiğine vurgu yapan yetkili, “Yerli ürün olarak görülen bazı mallarda, ciddi şekilde ithalat zorunluluğu var. Bu ayrımın ciddi şekilde yapılıp bunlara yönelik maliyet artırıcı ya da kredi kullanımını zorlaştırıcı adımlar gerekli” diye konuştu.
Görüşlerine başvurduğumuz sektör temsilcileri ise, üretime yönelik ara malı ithalatında kullanılan vadeli akreditifte KKDF oranının artırılmasının, ihraç edilen araçların fiyatlarına olumsuz etki yapabileceğine ve Türkiye’de üretilen araçların rekabetçiliğine zarar verebileceğine dikkat çekiyorlar.
1- ‘Ani fren riskli olur’
Son dönemde cari açığın önlenmesi ve kredi kullanımının belli bir sınıra çekilmesine ilişkin yorumlar, otomotiv sektörü tarafından da dikkatle izleniyor. Otomotiv Distribütörleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Bayraktar, sektör olarak ekonomide ve otomotivde yaşanan bu hararetin yılın ikinci yarısında soğuyacağını başından beri öngördüklerinin altını çizerek, bu yılki öngörülerini ona göre yaptıklarını söyledi. Son üç ayda kredi faizlerinde artış olduğunu, buna paralel olarak da satışların hızının kademeli yavaşladığını söyleyen otomotiv kredilerinde ani düşüşler yaşatılmasının sakıncalı olabileceğine de dikkat çekti. Bayraktar, “Sonuçta yumuşak inişe razıyız. Bir anda frene basarsanız, aracın içindekiler ön camdan fırlayıp gider. Ani kararlarla sektörün satışlarını durdurmak da tehlikeli olabilir” dedi.
Benzer görüşü, sektörün diğer temsilcileri de paylaşıyor. Peugeot Otomotiv Pazarlama Genel Müdürü Jean Pierre Vieux, Türkiye’de ekonomik hareketlilik ve tüketimin canlı olduğunu, bunu azaltma isteğiyle bazı önlemler alındığını kaydederek, “Elbette bunu yavaşlatmanın kredi faizlerinin yükseltilmesi, yüksek döviz kuru, vergiler gibi yöntemleri var. Ancak bunu birden yavaşlatmak ya da olduğu gibi bırakmak da tehlikeli olabilir. Çok kızıştırırsanız, bu kez kaynak israfı oluri” demişti.

2- Bankaların sermaye yeterlilik rasyosu değişebilir
Ekonomiyi soğutmaya yönelik atılması beklenen adımlar için henüz bir resmi açıklama yok. Ancak bu önlemlerden birinin de bankaların sermaye yeterlilik rasyosunun hesaplanmasında bir değişikliğe gidilebileceği olduğu belirtiliyor.
Bir yetkili Reuters’a yaptığı açıklamada, “Sermaye yeterlilik rasyosunun (SYR) hesaplanmasındaki risk ağırlıklarının artırılması yoluna gidilebilir. Bu şekilde sermaye yeterlilik rasyosunda yüzde 12’lik oran artırılmasa da, bankalar bu oranları tutturabilmek için daha yüksek miktarda kaynak tutmak zorunda kalırlar” dedi.
Bir başka yetkili ise, “Şimdi seçimlerin geride kalmasının ardından bakanlar ve tüm tarafların oturup genel değerlendirme yapması gerekecek. Atılacak belli adımların bir bölümü belli. Elbette başka adımlar da atılabilir. Ancak yakın bir zamanda bu kararların tam olarak çerçevesi belirlenecek” diye konuştu.

 3- Kredi kartı taksiti 9 ile sınırlandırılacak
Alınacak önlemler arasında kredi kartında taksit sayısının 9 ile sınırlandırılacağı da belirtiliyor. Ancak, hem bankalar hem de taksitle alışveriş imkânı sunan firmalar, vatandaşın takside alıştığını, sınırlamasının satışları etkileyeceğini belirtiyor.
Alışverişlerin frenlenmesiyle kârlılığı düşen şirketlerin eleman çıkarmaya başlayacağını belirten şirket yetkilileri, özellikle mobilya, elektronik ürünlerin satışında 12 taksit seçeneğinin ağırlıklı olarak kullanıldığına dikkat çekti.

 4- Konutta özkaynak % 40’a çıkacak
Konut kredilerinde özkaynak tutarının yüzde 40’a kadar çıkarılması da gündemde bulunuyor. Şu anda bankaların özkaynak kullandırma oranı yüzde 75’ler seviyesinde. Bu şu anlama geliyor: Örneğin, 100 bin TL’lik bir konut alacak kişi, bankaya gittiğinde alacağı kredi 75 bin TL olacak. 25 bin TL’yi ise kendisi karşılıyor.
Özkaynak tutarının yüzde 40’a çıkarılması durumunda, banka 100 TL’nin 60 bin TL’sini kredi olarak verecek, vatandaş 40 bin TL’yi kendisi ödeyecek. Bu durumda, konut satışlarının düşeceği, inşaat sektörünün etkileneceği belirtiliyor.