İhracat konteynerleri boş gidiyor, ithalat yükü artıyor

Türkiye limanlarında toplam yük elleçlemesi artarken, konteyner taşımacılığındaki tablo dış ticaret dengesi açısından alarm veriyor. 2025’in Ocak-Kasım döneminde gemilere yüklenen ihracat konteynerlerinin yaklaşık yüzde 22’si boş gitti. Boş giden konteynerler, ithalat yüküyle dolarak geri geliyor. Dolu ithalat konteyneri bu dönemde yüzde 10’a yakın arttı.

Türkiye limanlarında elleçlenen yük miktarı, 2025 yılı Ocak-Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 4 artarak 503 milyon tona ulaştı. Böylece kasım ayı sonu itibarıyla ilk kez 500 milyon ton barajı aşılmış oldu.

Ancak toplam taşımalar içindeki payı giderek artan konteyner hareketleri, dış ticaret taşımalarının yapısı açısından dikkat çekici ve riskli bir tabloyu ortaya koyuyor. Gemilere yüklenen ihracat konteynerlerinin yaklaşık 22’si boş gitti. Boş giden konteynerler, ithalat yüküyle dolarak geri geliyor.

Denizcilik alanında Türkiye’nin önde gelen akademisyenlerinden Prof. Dr. Soner Esmer, Türkiye limancılık sektörünün Ocak-Kasım dönemine ilişkin verilerini değerlendirirken, toplam yük hareketinde artışın sürdüğünü ancak büyümenin giderek daha dengesiz bir yapıya büründüğünü vurguladı. Aynı dönemde limanlarda elleçlenen konteyner miktarı yüzde 3 artarak 12,8 milyon TEU’ya ulaştı. Buna karşın bu konteynerlerin önemli bir kısmı gemilere boş olarak yüklendi.

Denizcilik Genel Müdürlüğü verilerine dayandırdığı analizinde Esmer, Ocak-Kasım 2025 döneminde dolu ihracat konteynerlerinin yüzde 4 gerileyerek 3,6 milyon TEU’ya düştüğünü, buna karşılık boş ihracat konteynerlerinin yüzde 35 artışla 1 milyon TEU’nun üzerine çıktığını belirtti. Aynı dönemde ithalat tarafında ise artış dikkat çekti. Dolu ithalat konteynerleri yüzde 9,4 artarak 2,8 milyon TEU’ya ulaştı.

İhracat yükündeki gerilemeye karşın ithalat yükündeki artışın sürdüğüne dikkat çeken Esmer, “Veriler Türkiye’nin dış ticaret yapısındaki değişimi ve konteyner taşımacılığının niceliksel olarak büyürken nitelik dengesinin bozulduğunu açık biçimde ortaya koyuyor. Son üç yılda toplam konteyner hacmi yükselse de ihracattaki düşüş ve boş konteyner oranındaki artış, dış ticaret dengesindeki bozulmayı gösteriyor” diye konuştu.

LİMANLARDA İŞLEM GÖREN BOŞ KONTEYNER DE  YÜZDE 12 ARTTI

“Dolu ithalat konteynerlerindeki artış artık geçici değil, kalıcı bir trende dönüşüyor” diyen Esmer, bu ticaret dengesizliği nedeniyle limanlarda işlem gören boş konteyner oranının da sürekli yükseldiğini söyledi. Esmer, değerlendirmesini şu sözlerle sürdürdü:

“Son üç yılda elleçlenen toplam konteyner sayısı artmasına rağmen, boş konteyner oranındaki yükseliş ve dış ticaret dengesindeki bozulma artan bir hızla devam ediyor. 2025 yılında limanlarda dış ticaret rejimleri kapsamında işlem gören boş konteyner oranı yüzde 12 arttı.”

ERÇELİK: “PARİTE VE ARTAN İTHALAT DARALMAYI ÖNLEDİ”

Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Başkanı Hamdi Erçelik, eylül ayında sektör için üç farklı yıl sonu senaryosu paylaştıklarını hatırlatarak, kasım verilerinin orta senaryoyla uyumlu ilerlediğini söyledi. Kasım ayı sonu itibarıyla 503,4 milyon ton yük elleçlemesi gerçekleştiğini belirten Erçelik, yıl sonu için 550 milyon ton civarı yük öngörüyor. Konteyner tarafında da benzer bir tablonun söz konusu olduğunu belirten Erçelik, Türkiye limanlarındaki konteyner trafiğinin yıl sonunda 14 milyon TEU civarında tamamlanmasının beklendiğini ifade etti.

Küresel risklerdeki yumuşama ve euro–dolar paritesinin özellikle Avrupa’ya yapılan ihracatta destekleyici rol oynadığına dikkat çeken Erçelik, “Zorlu kur rejimine rağmen ihracatın geçen yıla yakın seyretmesini parite etkisi sağladı. Konteynerdeki büyümede ise ithalattaki artış belirleyici oldu” değerlendirmesinde bulundu.

Erçelik, eylül ayında gazetemize yaptığı açıklamada, Türk limancılık sektörünün son çeyrek için üç farklı senaryoya hazırlandığını açıklamıştı. Mevcut eğilimin devam etmesi halinde yıl sonunda yüzde 1,5’luk sınırlı bir büyüme; küresel riskler, jeopolitik gerilimler ve iç piyasadaki olumsuzlukların ise yük hacminde yüzde 2’nin üzerinde bir daralma, iyi senaryoda ise limanların yılı yüzde 5 büyüme ile kapatacağı tahmin ediliyordu. (Aysel Yücel/Ekonomim)

Etiler’de dosyada geçen mekâna uyuşturucu baskını

Hatay'da 4 büyüklüğünde deprem meydana geldi

ABD, Venezuela petrolüne el koyuyor

Futbolda 2025'in en iyileri belli oldu

Sarkozy ve eşi hakkında “Adaleti Yanıltma” iddiasıyla dava talebi

Yabancı payı tarihi düşük seviyede, beklenti 2026’ya taşındı