Hisse almak için doğru zaman kötü hava

Yatırım Bankacılığı hizmeti veren Smither & Co.’dan Andrew Smithers’ın son kitabını inceleyen, Financial Times baş ekonomi yazarı Martin Wolf, genel kanının aksine hisse satın almak için doğru zamanın piyasaların kötü performans sergilediği zamanlar olduğu görüşünün altını çizdi. Wolf, 2000 yılında çıkardığı “Valuing Wall Street” ( Wall Street’i Değerlemek) adlı kitabıyla, okuyucuların o yıl yaşanan ekonomik durgunluğu fark etmesini sağlayan Londra merkezli Smither & Co.’dan Andrew Smithers’ın son kitabını* inceledi. Wolf, piyasada genel kanının, finansal ekonomileri etkileyen şeyin fiyatlarla ilgili bilgiler olduğuna inanılırken, Smithers bu kanının yanlış olduğunu iddia ettiğine vurgu yaptı. Wolf’un analizinde, Smithers’ın fiyatlarla borsa hareketleri arasında, sanılanın aksine ters bir orantı olduğunu iddia ettiğini belirtildi. FT baş ekonomi yazarı, Smither & Co.’nun kurucusu Smithers’a göre hisse satın almak için doğru zaman piyasaların iyi performans sergilediği zamanlardan ziyade, performansın kötü olduğu zamanlar olduğunu savundu. Analizde, genel bir itiraz olarak piyasaların normal seyrinin dışına çıktığında, alım satım karları için fırsatlar yaratmasının gerekliliği belirtilirken, Smithers'in bunun aksine bu hareketlerin çok uzun süreli olması ve hareketlerinin önceden tahmin edilmesinin çok zor olması dolayısıyla, bu fırsatın paraya çevrilmesinin zorluğuna işaret ettiği belirtildi. BALON İÇİN HAZIRLIK YAPILMALI Martin Wolf’un “How mistaken ideas helped to bring the economy down” başlığıyla ele aldığı haber analizde, dünya ekonomisinin tarihinde ilk kez balon sonrası çöküş için bir hazırlık yapmak zorunda olduğunun da altı çizildi. Andrew Smithers'in yayınladığı son kitap daha önceki ekonomik durgunluklarda yapılan analiz ve yürütülen politikaların hatalarını ortaya çıkaran, oldukça değerli bilgilerden oluşan rehber niteliğinde bir eser diyen Wolf, analizde, Smithers’ın ekonomiyi ve finans piyasalarının günlük hareketlerini oldukça iyi anlayan nadir rastlanan rehberlerden biri olduğunu vurguladı. Yazarın kitabının, 90’lı yıllardaki borsa balonunu gayet net açıkladığını söyleyen Wolf, Gordon Brown’un finansal hatalarına ve son dönemlerdeki kredi sıkıntılarına karşı derin bir anlayış kazandırdığını da ekledi. ÖNE ÇIKARILAN DÖRT KAVRAM Wolf’a göre, kitapta dört husus özellikle dikkat çekiyor. Yazarın öne çıkardığı konuların ilki, varlık piyasalarının kusurları. İkincisi, piyasaları değerlendirmenin imkansızlığı. Üçüncü olarak, makul değer kavramının pozitif türevlerinin ki balonlara gönderme yapılıyor, ekonomide yıkıcı bir etkiye sahip olduğunu savunan Smithers, son olarak merkez bankalarının bu tür balonların önüne geçmesi gerektiğinin altını çizdi. Wolf yazısında, kitaptan şöyle bir alıntı yaptı: “Büyük ekonomik durgunlukların önüne geçmek için öncesinde küçük boyutlu resesyonlar yaşamaya hazır olmalıyız.” İKİ TEMEL ÖLÇÜT Analizde, kitabın yazarı tarafından iki temel değer ölçütünün öne çıkarıldığı ifade edildi. Bunlardan biri Q, ya da değerlendirme oranıyken, diğeri mevcut piyasa değeri ile on yıllık kazanç ortalaması arasında bir oran kuran, uyarlanmış fiyat kazanç oranı. Bu iki ölçütün birbirine çok yakın sonuçlar çıkardığının altı çizilen analizde, "Tam olarak etkin hareketler sergilemeyen piyasalar genelde makul değer etrafında dolaşır" diyen Wolf, sözlerine şu şekilde devam etti: “Sürü psikoloji etkisiyle piyasalar olmaları gereken değerden aşağı çekilebilir ama en nihayetinde güçlü isimler piyasaları kendine getirecektir.” YATIRIMCILAR ÇOK ŞEY ÖĞRENEBİLİR Yazının son kısmında, Wolf yatırım yapmakla ilgilenen herkesin Smithers’ın kitabını okuyarak bir şeyler öğreneceğini belirtti. Yatırım ile ilgilenenlerin kitabı okuduktan sonra borsa balonun en güçlü olduğu noktalarda bile birçok emeklilik planı danışmanının tavsiye ettiği “al ve elinde tut” stratejisinin neden büyük felaketlere yol açabileceğini anlayacaklarını dile getirildi. Ekonomi politikalarıyla ilgilenenler içinse Smithers’ın görüşlerinin çok daha etkili olacağına değinildi. Kitabın Dünya Ekonomik Görümü bölümünde, piyasalar değerlendirilebilirse, balona girip girmedikleri önceden bilinebilir. Hatta bu balonun ne kadar ciddi olacağının da önceden bilinebileceğinin belirtildiğinin altı çizildi. * Wall Street Revalued: Imperfect Markets and Inept Central Bankers, Wiley 2009