Hazine bonolarına alternatif kağıtlar

AYSUN GÖKSU-FİNANSGUNDEM.COM Banka bonosu, varant, sukuk… Yeni yeni enstrümanlar sermaye piyasalarındaki yerini alıyor. Ancak klasik yatırım araçlarına gönül vermiş Türk halkı için “bono” denilence Hazine, “yatırım” denilince de borsa ya da döviz geliyor. Banka bonosu, varant şu anda çok fazla bilinmiyor. Ancak kıyaslandığında diğer enstrümanlara göre daha fazla kazandırıyor. Muhabirimiz Aysun Göksu ,Yatırımcılar için daha cazip fırsatlar sunan yeni yatırım araçlarını TSKB Hazine, Yatırım Bankacılığı ve Dış İlişkilerden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Şeniz Yarcan ile konuştu. Bonoların 80’li yıllarda yaygın olmasının nedeni neydi? Bono ihraçları neden durdu? Sermaye Piyasası Kurulu’nun ilk tebliğinin yayınlanması ile TSKB, vakıf ve emekli sandıkları gibi kurumsal müşterilerine yönelik banka bonosu ihracına 1980’li yıllarda başlamıştır. Aynı dönemde banka bonolarını bireysel yatırımcılara da ulaştırabilmek için Sermaye Piyasası Kurulu’na izin başvurusunda bulunulmuştur. TSKB, bireysel yatırımcıya yönelik banka bonosu ihracını ilk kez 1986 yılında gerçekleştirmiştir. İhraçlar, 90’lı yıllara kadar başarıyla devam etmiş ancak dönemin ekonomik koşulları ve yüksek faiz ortamı ihraçların durmasına sebep olmuştur. 1994 yılında ülkemizde yaşanan finansal kriz sonrası kamunun borçlanma gereğinin artması ve yüksek reel ve nominal faiz ortamı nedeniyle TL cinsi borçlanmalar pahalı hale gelmiştir. Şu ana kadar bono ihracının yapılmamasının nedeni nedir? Hangi koşulları uygun görerek ihraç kararı verdiniz? 2008 yılında dünyada yaşanan ekonomik krizle birlikte likidite koşullarında daralma yaşanmış, yabancı para cinsi kaynaklar görece pahalı hale gelmiştir. Böyle bir ortamda Türkiye’deki şirketlerin yabancı para yerine TL cinsi borçlanma yapmaları daha ekonomik olmaya başlamıştır. TSKB, uygun ekonomik koşulların oluşacağı beklentisi ve öngörüsüyle, 2005 yılından itibaren düzenleyici kurumlar nezdinde borçlanma piyasasının gelişimine yönelik gerekli adımları atmış ve bu konuda öncülük etmiştir. Yapılan tüm çalışmalar 2010 yılı itibariyle sonuç vermeye başlamış ve 2010 yılından bu yana 9 ayrı özel sektör firması yurtiçi borçlanma piyasasından 600 milyon TL’nin üzerinde kaynak sağlamıştır. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, bankaların bono ihraç etmelerinin mevduat tabanında zayıflama olabileceği görüşünde. Bu görüşe katılıyor musunuz? TSKB, Yatırım ve Kalkınma Bankası olarak mevduat toplama yetkisine sahip değildir. Bankacılık Kanununa göre Yatırım ve Kalkınma Bankaları fon ihtiyacları Bono ihrac ederek fon temin sağlar. Elde edilen kaynak nerede kullanılacak? Neden böyle bir kaynağa gerek duydunuz? TSKB, 16-17-18 Ağustos tarihlerinde Halka arzını başarıyla gerçekleştirdiği banka bonosu ihracından gelen fonlar ile özel sektörün finansman ihtiyaçlarını karşılamayı ve kaynaklarını çeşitlendirmeyi hedeflemekte. İhraç ettiğiniz bonoları yatırımcının gözünde cazip kılacak özellikleri nelerdir? İhraç sonrasındaki talep beklentileriniz nelerdir? Yatırımcılara getirisi ne olur? Neden tercih edilmelidir? İhraç edilecek toplam 200 milyon TL nominal Banka Bonosu, 6 ay vadede yatırımcısına hazine bonosu faizi üzerine 55 baz puan, 1 yıl vadede ise 85 baz puan ek getiri sağlayacak. Yatırımcı açısından durumu değerlendirdiğimizde, kurumsal ve bireysel yatırımcıların düşük faiz ortamının sonucu olarak yüksek getiri arayışı içinde olmaları ihraçlara gelen talebi olumlu yönde etkilemekte. Yatırım araçlarının çeşitlenmesi yatırımcılara daha yüksek kazanç elde edebilecekleri yatırım fırsatları sunmakta. Finansman bonoları neden piyasada tutunamadı? Bono piyasası neden Hazine’nin tekelinde? Neden şirketler finansman bonosu ihraç etmiyorlar? 1994 yılı itibariyle devletin borçlanma gereğinin artması ve çift haneli reel-nominal faizler, TL borçlanmaları pahalı hale getirmiş ve sermaye piyasalarından tek borçlanıcı devlet olagelmiştir. Ancak 2001 krizi sonrası uygulanan başarılı ekonomi politikalarıyla devletin borçlanma gereği azalmış ve faizler tek haneli rekor seviyelere gerilemiştir. Bu sebeple Türk Lirası borçlanarak kaynak yaratmak özel sektör için ilave bir imkan yaratırken, yatırımcılara da alternatif ürün bulma imkanını getirmiştir. Özel sektör bonolarından ayıran farkı nedir? Banka bonolarını diğer özel sektör borçlanma araçlarından ayıran özelliklerin başında, ihraççı bankanın halka arz ettiği kıymetleri vadesi boyunca satışa sunma imkanının bulunması gelmektedir. Diğer bir ayırıcı özellik ise İhraç edilmiş banka bonolarının ikinci el piyasada, bu banka bonolarını ihraç etmiş banka tarafından geri alınıp satılabilme imkanının olmasıdır. Varantları nasıl değerlendiriyorsunuz? Türkiye’de varant piyasası sermaye piyasalarına önemli bir yenilik getirecek ve birçok yeni kurumsal ve bireysel yatırımcıya ulaşılması ile büyük bir derinlik kazandıracaktır. Varant piyasasının işleme başlaması ile yatırımcılar varanta ödedikleri bedel ve dolayısıyla yatırdıkları sermaye ile dayanak varlığın fiyatından daha düşük bir tutar ile beklentilerini fiyatlayabilir olacaklar. Bu ölçüde yatırımcılar açısından sınırsız bir kar potansiyeli söz konusudur. Diğer taraftan, yatırımcılar varantı satın alırken ödedikleri bedel ve komisyon gibi diğer masrafları varantın vadesine kadar beklentilerinin gerçekleşmemesi halinde tümüyle kaybedebilirler. Yine de bu kayıp dayanak varlığa aynı pozisyon büyüklüğünde yapılacak yatırımdan daha limitli olacaktır ve yatırımcılar bu tutarı beklentileri doğrultusunda bir sigorta primi olarak görmelidirler. Bir diğer önemli husus ise varant piyasasının işleme başlaması ile organize ve şeffaf bir piyasada sürekli kotasyon bulabilecek şekilde yatırımcıların sahip oldukları varlığı yeniden fiyatlayabilecek olmalarıdır. TSKB bir yatırım ve kalkınma bankası olarak misyonu gereği sermaye piyasalarının gelişimine katkıda bulunmak üzere potansiyeli oldukça yüksek olan varant pazarında USD/TL paritesi dayanak varlık olacak şekilde alım ve satım varantı ihraç etmek üzere SPK’ya başvurusunu gerçekleştirmiştir. TSKB, USD/TL paritesindeki aşağı ve yukarı yönlü fiyat hareketlerine karşı yatırımcıların beklentilerini yönetebilecekleri alım ve satım varantlarının ihraçlarını SPK kurul kaydını sonrasında gerçekleştiriyor olacak. Halka arzlar hakkında ne düşünüyorsunuz? Yıl sonuna kadar istenilen hedefe ulaşılabilir mi? İçinde bulunduğumuz yıl itibariyle şu ana kadar 14 adet halka arz gerçekleşti ve dış piyasalarda yaşanan dalgalanmalar nedeniyle oluşan bazı talep eksikliklerine rağmen halka açılan firmalar ile ortaklarına toplamda yaklaşık 1.3 milyar TL kaynak sağlanmış oldu. Bunun olası kaldıraç etkisi de düşünüldüğünde halka arzların sadece yatırımcılar açısından değil ekonominin geneli için ne kadar katma değerli bir ürün olduğu anlaşılmaktadır. Temmuz/Ağustos ayları sermaye piyasaları için geleneksel tatil ayları olup yılın son dört ayında halka arzların tekrar görüleceğini düşünüyor ve hazırlık içerisindeki firmaları yakından takip ediyoruz. Emlak GYO’nun halka arzı ne zaman yapılacak? Oldukça yüksek bir halka arz talep sıkıntısı yaşanır mı? TSKB'nin bunun dışında planladığı halka arz var mı? Emlak GYO halka arzı için hazırlık çalışmaları yoğun bir şekilde devam etmektedir. Piyasa koşullarının yanı sıra firmanın iş planındaki kaynak ihtiyaçlarını da gözeterek önümüzdeki çeyrekler içerisinde uygun bir anda halka arzı gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Bir halka arzın başarısı ölçeğinden öncelikli olarak firmanın geçmişi, gelecekte ulaşmayı düşündüğü hedefler ve sahip olduğu değerlerden etkilenir ayrıca büyük arz kurumsal yatırımcıların en çok dikkat ettiği işlem derinliğini de sağlamaktadır. Bu nedenle doğru kurgu ve doğru bir zamanlamayla güzel bir arz olmasını beklemekteyiz. TSKB bu arzın dışında başka firmalarla da halka arz yönelik görüşme ve ön hazırlık çalışmalarını sürdürmektedir. TSKB bu yıl içerisinde halka arz ettiği TSKB GYO hisselerinin bir kısmını borsadan satın alma kararı aldı. Bunu özel bir nedeni var mı? Fiyatı düşük bulunduğu için mi hisseler toplanıyor? TSKB GYO birçok yeni projeyi çalışan ve büyüme senaryolarını titizlikle uygulayan bir kurum. Bir miktar hissenin gerektiğinde geri alınması iştirakimizin geleceğine duyduğumuz güvenin bir göstergesi ve halka arzdan hisse almış yatırımcılara sağlanan bir destek olarak değerlendirilebilir