Gölge bankacılık 250 trilyon doları aştı

Finansal İstikrar Kurulu’nun (FSB) yayımladığı son veriler, küresel finans sisteminde banka dışı alanların giderek daha belirleyici hale geldiğini ortaya koydu. Gölge bankacılık olarak adlandırılan ve görece daha az denetime tabi olan bu yapının büyüklüğü, ilk kez 250 trilyon dolar eşiğini aşarak dikkatleri üzerine çekti.

Banka dışı finansal varlıklarda rekor artış

FSB’nin yıllık küresel finansal izleme raporuna göre; hedge fonlar, sigorta şirketleri, yatırım fonları ve diğer banka dışı finansal kurumların toplam varlıkları 2024 yılı sonunda yüzde 9,4 artışla 256,8 trilyon dolara ulaştı. Bu büyümeyle birlikte söz konusu kuruluşlar, küresel finansal varlıkların yüzde 51’ini temsil eder hale gelerek pandemi öncesi döneme yakın bir paya yükseldi.

Yatırım fonları ve hedge fonlar öne çıktı

Banka dışı finansal kurumlar içinde en hızlı genişleme; tröst şirketleri, hedge fonlar, para piyasası fonları ve diğer yatırım fonlarında kaydedildi. Bu alt başlıkların tamamında çift haneli büyüme oranları dikkat çekerken, aynı dönemde geleneksel bankacılık sektörünün toplam varlık artışı yüzde 4,7 ile daha sınırlı kaldı.

Denetim ve veri eksikliği endişeleri

FSB Başkanı ve İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey, daha önce yaptığı açıklamalarda banka dışı finansal kuruluşlarda biriken risklere vurgu yapmıştı. Bailey, küresel denetim otoritelerinin finansal sistemin dayanıklılığını değerlendirirken bu kuruluşların geçirdiği dönüşümü yakından izlemesinin kritik önem taşıdığını belirtmişti.

FSB raporunda ayrıca, trilyonlarca dolarlık büyüklüğe ulaşan özel kredi piyasasına ilişkin sağlıklı veri eksikliğine dikkat çekildi. JPMorgan Chase CEO’su Jamie Dimon ve UBS Başkanı Colm Kelleher gibi önde gelen banka yöneticilerinin uyarılarının ardından düzenleyici kurumlar, bu alanı olası kırılganlıklar açısından daha yakından incelemeye başladı.

Ülkeler veri toplamaya çalışıyor

Yetkililer; Kanada, Almanya, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Japonya, İsviçre ve Hong Kong’dan veri toplamaya çalıştıklarını ancak mevcut bilgilerin önemli boşluklar içerdiğini ifade etti. Bu sekiz büyük yargı alanı yalnızca 0,5 trilyon dolarlık özel kredi faaliyeti bildirdi. FSB, açıklanan bu tutarın ticari veri kaynaklarına dayalı diğer tahminlerin oldukça altında kaldığını vurguladı.

Raporda, katılımcı ülkelerin tamamının kapsamlı veri sunamadığına dikkat çekilirken, bazı ülkelerin yalnızca özel kredi fonlarına ilişkin bilgi paylaştığı, sigorta şirketlerinin kullandırdığı kredilerin ise raporlamaya dahil edilmediği belirtildi. Bu durumun, sektörün gerçek büyüklüğünün ve taşıdığı risklerin tam olarak ölçülmesini zorlaştırdığı ifade edildi.

ABD’de ‘gölge bankacılık’ alarmı

ECB’den 'gölge bankacılık' uyarısı

Gölge bankalara küresel düzenleme yakın