Global servette büyük kayıp!

Dünyadaki dolar milyarderlerinin sayısı bin 826'dan bin 810'a geriledi. Milyarder sayısındaki düşüş sınırlı kalsa da sahip oldukları toplam servet 570 milyar dolar azaldı. Listede temsil edilen 65 ülkenin tamamında milyarderlerin toplam serveti önceki yıla göre azaldı. Dünya servetinin yüzde 46,7'si ABD ve Çinlilerin elinde.

Forbes'un geçen mart ayında 30'uncusunu açıkladığı "Global Milyarderler" listesini anlatan en doğru tanımlama "kayıplar yılı" olur. 2008'de dünyayı kasıp kavuran ABD merkezli mortgage krizinin hemen ardından yayımlanan 2009 listesinden bu yana dünyadaki dolar milyarderlerinin yön verdiği toplam servet ilk defa geriledi. Dolar milyarderi sayısı, listede temsil edilen ülke sayısı, milyarderlerin ortalama serveti gibi listenin diğer göstergeleri de geçen yıla kıyasla daha aşağıda.

Bu düşüşün birkaç sebebi var: Doların, başta içinde Türkiye'nin de yer aldığı gelişmekte olan ülkeler olmak üzere diğer para birimlerine karşı güçlenmesi, petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki düşüş ve borsalardaki aşağı yönlü hareketler, dolar milyarderlerinin servetlerini de aşağı çekiyor.

ABD'de petrol üretiminin 2007'den bu yana iki kat artması (günlük 5 milyon varilden 10 milyon varile) buna karşın Suudi Arabistan'ın liderliğinde OPEC üyelerinin üretimlerini kısmaya direnmeleri nedeniyle petrol piyasasında ciddi bir arz fazlası oluşturdu. Bu nedenle Haziran 2014'te, 115 dolara kadar yükselen brent petrol varil fiyatı, bugün 40 dolar seviyesinde bulunuyor.

Bu, Körfez Ülkeleri, Rusya, Brezilya ve ABD'deki petrol zengini milyarderlerin servetlerinde önemli bir düşüşe yol açtı. Dolayısıyla bu yıl milyarderlerinin serveti, oransal olarak (2015'e göre) en çok azalan ülkeler sıralamasının tepesinde petrol üreticisi ülkelerin bulunması şaşırtıcı değil. Bu yılkı listede serveti geçen yılki listeye göre en çok eriyen ülke, yüzde 41,5 ile Mısır oldu.

Dolar milyarderleri yüzde 35,6 oranında fakirleşen Suudi Arabistan da en çok kayıp veren üçüncü ülke. En büyük petrol üreticilerinden Meksika'da bu kayıp yüzde 31,4, Umman'da yüzde 30,4 ve Venezüella'da yüzde 26,7'yi buldu. Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden ABD ve Çin'deki mil¬yarderlerin servet kaybı ise yüzde 7 ile sınırlı kaldı. Rus milyarderler ise önceki listeye göre yüzde 12 fakirleşti. Bu ülkelerdeki düşüşün diğer ülkelere göre daha sınırlı kalmasını sebebi hiç kuşkusuz ekonomilerindeki denge.

Diğer yandan dolar hemen bütün para birimlerine karşı güçlendi. Örne¬ğin 2015'te dolar, lira karşısında yüzde 30'a yakın değer kazandı. Birçok para biriminde de durum farklı değildi. Hal böyle olunca kendi yerel para birimine göre servetini artıran birçok dolar milyarderi, rakamlar dolara çevrilirken servet kaybından kurtulamadı.

Borsalarda yaşanan düşüşler de bu kaybı artırdı. 2015'te Borsa İstanbul'da değer kaybı yüzde 15 düzeyinde oldu. Bu düşüş Hindistan'da yüzde 4,9, Tayvan'da yüzde 10, Endonezya'da yüzde 12,1, Brezilya'da yüzde 13,3'ü buldu.

Forbes'un "Global Milyarder" listesinin zirvesinde geçen yıl olduğu gibi yine üç ülke damga vurdu: ABD, Çin ve Almanya. Dünyadaki dolar milyarderlerinin yüzde 47'si bu üç ülkenin vatandaşlarından (868 kişi) oluşuyor. Bu isimlerin dünya servetinden aldığı pay ise yüzde 50,5'i buluyor-3,2 trilyon dolar.
Kişi bazında da listenin zirvesinde yine Bil Gates (75 milyar dolar) var. Ancak ikincilik el değiştirdi. Geçen 77,1 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin ikinci insanı olan Meksikalı Carlos Slim Helu'nun serveti bu yıl 27 milyar dolar eriyerek 50 milyar dolara düştü. Bu Helu'yu dünya sıralamasında da dördüncülüğe geriletti. Dünyanın en zengin ikinci unvanın bu yılki sahibi ise İspanyol moda ve perakende devi Zara'nın patronu Amancio Ortega oldu. Ortega, servetini geçen yıla göre 2,5 milyar dolar artırarak 67 milyar dolara çıkardı.
(Özer Turan/Forbes Dergisi)