Euro için tarihi dönüm noktası mı?

FINANSINGUNDEMI.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD Başkanı Donald Trump’ın öngörülemez politikaları doların rezerv para birimi statüsüne gölge düşürüyor. Bu süreç aynı zamanda euronun da küresel piyasalardaki nüfuzunu artırmasına sebep oldu. Londra İşletme Okulu Profesörü ve Ekonomi Politika Araştırmaları Merkezi Başkan Yardımcısı Helene Rey, Financial Times’ta yayımlanan yazısında, Trump yönetiminin öngörülemez politikalarının, dolara yönelik uzun vadeli soru işaretlerini artırdığını belirtti.

Rey’e göre bu durum, uluslararası işlemlerde en çok kullanılan ikinci para birimi olan euro için önemli bir dönüm noktası olabilir. Ancak ekonomi profesörü euro için olası kazançların yanı sıra dikkatle yönetilmesi gereken risklerin de bulunduğunu hatırlatıyor.

Doların rolü konusunda doğru bilinen yanlışlar

Rey, doların iki farklı özelliğinin sıkça birbirine karıştırıldığını söylüyor: Döviz kuru ile doların uluslararası para birimi olarak konumu. Doların küresel rezerv para birimi rolü 1944’ten bu yana sürüyor; ancak dalgalı kur rejiminin başladığı 1973’ten itibaren değerinde önemli dalgalanmalar yaşanıyor. Rey’e göre bu durum, doların yapısal olarak ‘aşırı değerli’ olduğu yönündeki yorumları geçersiz kılıyor.

Bir diğer yaygın yanlış anlaşılma da doların küresel konumunun sürdürülebilmesi için ABD’nin ‘sürekli cari açık vermesi gerektiği’ inancı. Rey, dolar likiditesinin temelinde ABD Hazine tahvilleri gibi güvenli varlıklara olan küresel talep olduğunu vurguluyor. ABD’nin cari işlemler dengesinin bu durumla doğrudan ilişkili olmadığını ifade eden profesör, örnek bir senaryo sundu. Rey, “Yabancı merkez bankaları büyük miktarda ABD tahvili alırken, Amerikalı yatırımcılar da yabancı varlıklara yönelirse cari denge değişmeyebilir” açıklamasında bulunuyor.

Rey, ayrıca euro-dolar piyasalarının da (ABD dışındaki kurumlarca çıkarılan dolar cinsinden borçlar) bu likiditeyi artırdığını ve bu işlemlerin ABD cari hesabıyla bir bağlantısının olmadığını aktarıyor.

ABD’nin ayrıcalıklık konumu kalıcı değil

Ekonomi profesörü, ABD’nin küresel finans sisteminde bir ‘dünya bankacısı’ gibi hareket ettiğini, riskli yabancı varlıklara yatırım yaparken küresel piyasalara güvenli varlık sunduğunu söyledi. Bu asimetrik yapı sayesinde ABD, net dış varlık pozisyonundan yılda ortalama %1,5 reel getiri elde ediyor. Ayrıca ABD tahvillerinin yüksek likiditesi, yatırımcıların bu varlıklara bir ‘konfor primi’ ödemeye istekli olmalarını sağlıyor.

Ancak Rey’e göre doların bu ayrıcalıklı konumu kalıcı değil. ABD’nin küresel ekonomideki göreli etkisinin azalması, hem konfor priminde hem de ‘aşırı ayrıcalık’ mekanizmasında aşınmalara yol açıyor. Sonuç olaraksa euro, doların alternatifi olabilecek tek güçlü aday olarak öne çıkıyor. Avrupa, bu fırsatı değerlendirirse sermaye maliyetlerini düşürebilir ve küresel finans sistemindeki konumunu güçlendirebilir.

Euro Bölgesi’nin güçlenmesi için atması gereken adımlar

Bununla birlikte euronun daha fazla uluslararasılaşabilmesi için Euro Bölgesi finansal sisteminin daha dirençli hale getirilmesi gerektiğini belirten Rey, özellikle kriz anlarında ABD Merkez Bankası’nın sunduğu dolar swap hatlarının garanti olmadığını hatırlatıyor. Bu nedenle Avrupa'nın, finansal sistemini dış şoklara karşı daha sağlam hale getirmesi gerektiğini savunuyor.

Kısa vadede atılması gereken adımlar arasında dolar rezervlerinin ihtiyatlı biçimde artırılması, merkez bankaları arasında daha fazla koordinasyon sağlanması ve Euro Bölgesi bankacılık sisteminin dolar likiditesine olan bağımlılığının azaltılması yer alıyor. Ayrıca, döviz türev piyasalarının işleyişi gözden geçirilmeli ve Euro Bölgesi ödeme sistemlerinin dolardan tamamen bağımsız hale getirilmesi sağlanmalı.

Ekonomi profesörü, Euro Bölgesi’nin sermaye piyasalarında parçalanmalar yaşadığını ve mali birliğin eksik olduğunu kabul ediyor. Ancak Avrupa Merkez Bankası’nın bağımsızlığının ve AB’nin güçlü hukuk kurumlarının önemli birer avantaj olduğuna dikkat çekiyor. Sonuç olarak Rey, değişen uluslararası düzende Avrupa'nın finansal mimarisini güçlendirmesinin artık sadece ekonomik bir gereklilik değil, aynı zamanda parasal egemenlik ve küresel düzeyde etkinlik için bir zorunluluk olduğunu vurguluyor.

Avrupa'nın önde gelen şirketlerinden 'euro' isyanı!

Dolar zayıflarken euro için tarihi fırsat

İngiltere Merkez Bankası faiz kararını açıkladı